Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 7/10
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Kazimierz Zawada
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lutego 2010 r.,
zażalenia Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa na orzeczenie o kosztach, zawarte w
wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 listopada 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie 2 (drugim) wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 27 listopada 2009 r., sygn. akt I ACa (…) i w tym zakresie
przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 27 listopada 2009 r. Sąd Apelacyjny na skutek apelacji powoda
M. K. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Ś. w ten sposób, że zasądził od strony
pozwanej Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w W. na rzecz powoda tytułem
zadośćuczynienia pieniężnego kwotę 20.000 zł z ustawowymi odsetkami, a dalej idące
powództwo z tego tytułu oddalił i odstąpił o obciążenia powoda kosztów procesu (pkt 1
wyroku) oraz odstąpił od obciążenia powoda kosztami postępowania apelacyjnego (pkt
2 wyroku). Na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego
pozwany wniósł zażalenie, wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie na rzecz Skarbu
Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego w
2
wysokości 5.150 zł. W zażaleniu zarzucono nieuwzględnienie treści art. 100 zd.
pierwsze k.p.c., jak również wskazano na brak sprecyzowania podstawy prawnej
przyjętego rozstrzygnięcia. Zdaniem pozwanego, mając na względzie, że Sąd
Apelacyjny uwzględnił powództwo jedynie w 4%, to Skarbowi Państwa powinien
przysługiwać zwrot kosztów zastępstwa procesowego stosunkowo zmniejszony o nie
więcej niż 4% kwoty 5.400 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powód M. K. wnosił o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 6.441.359 zł, w tym
3.661.000 zł tytułem odszkodowania za bezprawne aresztowanie, 1.780.359 zł tytułem
odszkodowania za utracony w toku postępowania egzekucyjnego udział w
nieruchomości, 500.000 zł tytułem zadośćuczynienia za bezprawne tymczasowe
aresztowanie, kwotę 500.00 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za
naruszenie prawa powoda do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. W
związku z przekazaniem części roszczeń do oddzielnego rozpoznania, przedmiotem
orzekania Sądu Okręgowego w Ś. była jedynie zasadność żądania zawartego w pkt 5
pozwu, tj. zasądzenia kwoty 500.000 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za
doznane cierpienia i upokorzenia wywołane naruszeniem prawa powoda do rozpoznania
sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy w Ś. oddalił powództwo i
zasądził od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w W.
kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Apelacyjny
wyrokiem z dnia 27 listopada 2009 r. zmienił wyrok w ten sposób, że zasądził tytułem
zadośćuczynienia od pozwanego na rzecz powoda kwotę 20.000 zł. Dalej idące
powództwo z tego tytułu od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w W. zostało oddalone
jako wygórowane, zaś Sąd odstąpił od obciążenia powoda kosztami procesu (pkt 1
sentencji). Sąd odstąpił także „od obciążenia powoda kosztami postępowania
apelacyjnego" (pkt 2 sentencji). W uzasadnieniu ograniczono się do stwierdzenia, że
„orzeczenie Sądu Apelacyjnego uzasadniają przepisy art. 386 § 1 i art. 108 § 1 k.p.c.”.
Uzasadnienie wyroku, w którym zawarte jest zaskarżone postanowienie, nie
zawiera wskazania podstawy prawnej oraz motywów, którymi kierował się Sąd
Apelacyjny, rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego. Niewystarczające jest
odwołanie się przez Sąd Apelacyjny wyłącznie do art. 108 § 1 k.p.c., zgodnie z którym
„sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji”.
Przepis ten określa jedynie obowiązek zamieszczenia przez sąd orzeczenia o kosztach
3
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, nie określa jednak zasad mających
zastosowanie przy rozstrzyganiu przez sąd o kosztach procesu. Zasady te uregulowane
są w przepisach zawartych w art. 98 - 107 k.p.c.
Brak wskazania podstawy prawnej, jak również motywów, którymi kierował się
Sąd Apelacyjny orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego oznacza,
że uzasadnienie, w części dotyczącej zaskarżonego postanowienia nie odpowiada
wymogom przewidzianym w art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. Nie jest rolą Sądu
Najwyższego poszukiwanie przyjętej przez Sąd Apelacyjny podstawy prawnej oraz
motywów rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, co jest niezbędne do oceny
zasadności podniesionego w zażaleniu zarzutu naruszenia art. 100 zd. pierwsze k.p.c.
przez jego nieuwzględnienie.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.