Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 9/10
POSTANOWIENIE
Dnia 11 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Halina Kiryło
w sprawie z wniosku T. G.
przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia o wysokość renty,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 11 maja 2010 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Apelacyjnego w W.
z dnia 28 października 2009 r.,
oddala zażalenia.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 28 października 2009 r., Sąd Apelacyjny ustalił
wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 3.297,96 zł i odrzucił skargę kasacyjną
wnioskodawczyni T. G. od wyroku tego Sądu z dnia 16 czerwca 2009 r., w sprawie
przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o wysokość renty
rolniczej, wskazując w uzasadnieniu, że skarga kasacyjna jest przedmiotowo
niedopuszczalna na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku z art. 3982
§ 1 k.p.c.
W ocenie Sądu, przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie była jedynie
wysokość renty rolniczej wnioskodawczyni, wobec wstrzymania wypłaty części
uzupełniającej tego świadczenia, bowiem prawo do świadczenia zostało jej
przyznane. Spór dotyczył więc prawa majątkowego (wysokości świadczenia),
stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością dochodzonego świadczenia a
2
świadczeniem faktycznie wypłacanym wnioskodawczyni. W odniesieniu do takiego
roszczenia w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalność skargi
kasacyjnej jest uwarunkowana wykazaniem wartości przedmiotu zaskarżenia w
wysokości co najmniej 10.000 zł (art. 3982
§ 1 k.p.c.). Sąd Apelacyjny podkreślił, że
renta jest świadczeniem powtarzającym się, stąd o wartości przedmiotu
zaskarżenia decyduje wartość dochodzonego świadczenia za okres roku, zgodnie z
art. 22 k.p.c.
W zażaleniu od powyższego postanowienia pełnomocnik wnioskodawczyni,
wniósł o jego uchylenie, wskazując że Sąd błędnie ustalił przedmiot sporu gdyż
przedmiotem decyzji organu rentowego było wstrzymanie wypłaty części
uzupełniającej renty, a skarga kasacyjna dotycząc materii wskazanej w zdaniu
drugim art. 3982
§ 1 k.p.c. jest przedmiotowo dopuszczalna niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia. W ocenie pełnomocnika istota sporu dotyczy nie samej
wysokości renty - lecz prawa do tzw. części uzupełniającej renty, a wysokość
świadczenia rentowego w tego rodzaju sprawie ma znaczenie wtórne. Zasadniczym
problemem jest odpowiedź na pytanie, czy rolnikowi przysługuje prawo do tzw.
części uzupełniającej renty w sytuacji, gdy z uwagi na swój stan zdrowia nie
prowadzi gospodarstwa rolnego, ale jest jego współwłaścicielem.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna
przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia jedynie w sprawach o
przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego, natomiast w pozostałych sprawach z tego zakresu
skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych (art. 3982
k.p.c.). Z
dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że w sprawie, w której
kwestionuje się zawieszenie części uzupełniającej renty lub emerytury,
dopuszczalność skargi kasacyjnej zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia.
Aktualne pozostaje w tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące
dopuszczalności kasacji z uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia (por. np.
postanowienia z dnia 24 czerwca 2009 r., II UZ 19/09, z dnia 21 lipca 2009 r., II UZ
3
26/09, oba niepublikowane). Odrzucając skargę kasacyjną jako niedopuszczalną ze
względu na wartość przedmiotu zaskarżenia niższą niż dziesięć tysięcy złotych,
Sąd Apelacyjny prawidłowo przyjął, że sprawa o wypłatę części uzupełniającej
renty ma charakter majątkowy i nie jest jednocześnie sprawą o przyznanie lub
wstrzymanie prawa do tego świadczenia. Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 20
grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 2008
r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) renta rolnicza składa się z części składkowej i części
uzupełniającej, ustalanych zgodnie z art. 25 i 26 ustawy. Dla każdej z tych części
ustala się wskaźnik wymiaru. Tym samym renta rolnicza jest jednym świadczeniem
składającym się z dwóch części. Przedmiotem rozpoznawanej sprawy była jedynie
wysokość renty rolniczej wnioskodawczyni, wobec wstrzymania wypłaty części
uzupełniającej tego świadczenia. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od
której wniesiono odwołanie (art. 4779
k.p.c., art. 47714
k.p.c.). W zaskarżonej decyzji
organ rentowy nie orzekał o przyznaniu lub wstrzymaniu skarżącej renty (prawo do
tego świadczenia zostało wnioskodawczyni przyznane i od 30 stycznia 2004 r.
otrzymuje ona rentę rolniczą), ale o zawieszeniu wypłaty części uzupełniającej
świadczenia, na podstawie art. 28 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o
ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z treścią tego przepisu, wypłata
emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia społecznego rolników ulega
częściowemu zawieszeniu, na zasadach określonych w ust. 2-8 tego przepisu,
jeżeli emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą. W przypadku
wnioskodawczyni zawieszona została część uzupełniająca renty rolniczej na
podstawie art. 28 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym
rolników, ze względu na prowadzenie działalności rolniczej. Nie nastąpiło zatem
wstrzymanie renty, lecz zawieszenie wypłaty jej części uzupełniającej. Sprawę, w
której kwestionuje się zawieszenie części uzupełniającej renty rolniczej, można
porównać do sprawy, w której kwestionuje się zmniejszenie emerytury z powodu
przekroczenia dolnej granicy przychodów. W obu typach spraw nie następuje
wstrzymanie świadczenia, zatem spraw tych nie dotyczy zdanie drugie art. 3922
§ 1
k.p.c. i dopuszczalność skargi kasacyjnej w tego rodzaju sprawach zależy od
wartości przedmiotu zaskarżenia. Zatem w sprawie, w której kwestionuje się
4
zawieszenie części uzupełniającej renty rolniczej, dopuszczalność skargi
kasacyjnej zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 3982
§ 1 k.p.c.),
ponieważ sprawa ta nie jest sprawą o przyznanie renty ani sprawą o jej
wstrzymanie (por. podobny pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z
dnia 20 stycznia 2010 r., II UZ 49/09, dotąd niepublikowane).
W tym stanie rzeczy, stanowisko Sądu Apelacyjnego jest trafne (art. 3986
§ 2
k.p.c.), co biorąc pod uwagę, należało orzec jak w postanowieniu, zgodnie z art.
39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.