Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 11/10
POSTANOWIENIE
Dnia 1 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Halina Kiryło (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku H. B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o zwrot nienależnie pobranego świadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 1 czerwca 2010 r.,
zażalenia organu rentowego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 29 stycznia 2010 r.,
uchyla postanowienie zawarte w punkcie II wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 29 stycznia 2010r., i przekazuje sprawę w
tym zakresie Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 29
stycznia 2010 r. oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku
Sądu Okręgowego– Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 stycznia
2009 r., którym to wyrokiem Sąd pierwszej instancji zmienił decyzje organu
rentowego z dnia 1 grudnia 2006 r. w ten sposób, że zwolnił H. B. z obowiązku
zwrotu pobranych w okresie od 1 grudnia 2003 r. do 30 listopada 2006 r. świadczeń
w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatku pieniężnego, a także
2
odsetek oraz przyznał ubezpieczonej prawo do dodatku pieniężnego. Sąd
odwoławczy zasądził także od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz H. B.
kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu
apelacyjnym.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych złożył zażalenie na zawarte w wyroku Sądu
Apelacyjnego rozstrzygnięcie o kosztach procesu, zarzucając naruszenie art. 98 §
3 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.) przez zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej
kosztów zastępstwa procesowego w wysokości nieznajdującej oparcia w stawkach
przewidzianych dla sprawy o świadczenie z ubezpieczenia społecznego. Żalący
wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i zasądzenie od organu rentowego
na rzecz H. B. kwoty 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
W postępowaniu apelacyjnym odwołująca się była reprezentowana przez
pełnomocnika będącego adwokatem. Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c., do niezbędnych
kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się
wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych
przepisach. Te odrębne przepisy zawarte są w rozporządzeniu Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm., dalej jako:
rozporządzenie). Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, zasądzając opłatę za
czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę
niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład adwokata w
przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Podstawę zasądzenia opłaty
stanowią stawki minimalne określone w przepisach rozporządzenia, a opłata nie
może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości
przedmiotu sprawy. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika, na jakiej
podstawie Sąd Apelacyjny zasądził od ZUS koszty adwokackie w kwocie 1800 zł,
3
wobec czego można wskazać jedynie, że jeżeli chodzi o sprawy z zakresu
ubezpieczeń społecznych, rozporządzenie w § 12 ust. 2 przewiduje stawkę
minimalną wynoszącą 60 zł tylko dla spraw o świadczenia pieniężne z
ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, z zastrzeżeniem, że w
postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym stawka ta nie może być niższa niż 120 zł
(§ 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie był
zwrot świadczeń pobranych z ubezpieczenia społecznego, zdaniem organu
rentowego, nienależnie. Z § 5 rozporządzenia wynika, iż wysokość stawek w
sprawach w nim nieokreślonych ustala się, przyjmując za podstawę stawkę w
sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju. Brak motywów odnośnie do
zasądzonych kosztów uniemożliwia stwierdzenie, czy Sąd Apelacyjny dla ich
określenia przyjął stawki minimalne w sprawach cywilnych o zapłatę (§ 6
rozporządzenia), czy w sprawach z zakresu prawa pracy o wynagrodzenie, bądź
odszkodowanie (§ 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia), w których wysokość stawki
minimalnej determinowania jest wartością przedmiotu sprawy. Niezależnie jednak
od tego, na jakiej podstawie ustalono koszty w wysokości 1800 zł, przyznać należy
rację skarżącemu, iż określone zostały z naruszeniem obowiązujących przepisów.
Sprawa o zwrot świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest bowiem
zdecydowanie bliższa rodzajowo sprawie o przyznanie takich świadczeń niż
sprawie o zapłatę, wobec czego podstawę zasądzenia opłaty za czynności
adwokackie powinny stanowić w niej minimalne stawki przewidziane w
rozporządzeniu dla spraw z zakresu ubezpieczenia społecznego.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art.
39815
§ 1 k.p.c., postanowił jak w sentencji.