Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 39/10
POSTANOWIENIE
Dnia 8 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. F. i E. N.
przeciwko A. C.-T. i K. T.
z udziałem interwenienta ubocznego po stronie pozwanych - Skarbu Państwa Starosty
P.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 lipca 2010 r.,
zażalenia powódek
na postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia 16 października 2009 r., sygn. akt II Ca
(…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Powódki B. F. i E. N. wniosły zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 16 października 2009 r., którym Sąd ten odrzucił ich zażalenie na swoje
postanowienie z dnia 16 września 2009 r. Tym ostatnim orzeczeniem została odrzucona
skarga kasacyjna powódek od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 8 maja 2009 r.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Okręgowy wyjaśnił, że
przyczyną odrzucenia zażalenia powódek było jego nienależyte opłacenie. Powódki,
2
reprezentowane przez adwokata, wraz z zażaleniem złożyły wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych, jednakże nie dołączyły do niego oświadczenia zawierającego
szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania
według wzoru, o którym mowa w art. 102 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594). W
konsekwencji wniosek został zwrócony, wobec czego nie wywołał żadnych skutków
prawnych, jakie ustawa wiąże z jego wniesieniem do sądu. Oznacza to, że nie przerwał
terminu do uiszczenia opłaty sądowej. Tym samym zażalenie powódek traktować
należało jako nieopłacone. Zgodnie zaś postanowieniem art. 1302
§ 3 k.p.c. zażalenie
wniesione m. in. przez adwokata, od którego należało uiścić opłatę w wysokości stałej
lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu
zaskarżenia, podlega odrzuceniu bez wezwania w sytuacji, kiedy opłata ta nie została
uiszczona.
Powódki zaskarżyły postanowienie z dnia 16 października 2009 r. w całości,
zarzucając mu naruszenie art. 102 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 1302
§ 3 k.p.c., przez ich niewłaściwą
interpretację. W konkluzji wniosły o uchylenie w całości tego postanowienia.
Sąd Najwyższy, zważył co następuje:
Zgodnie z art. 102 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być
dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku,
dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów.
Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru; jeżeli oświadczenie nie zostało
złożone albo nie zawiera wszystkich wymaganych danych, zastosowanie znajduje art.
130 k.p.c. Jednakże wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez
adwokata lub radcę prawnego, złożony bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w
ust. 2, przewodniczący zwraca bez wzywania o uzupełnienie jego braków formalnych.
Powódki do wniosku o zwolnienie ich od kosztów sądowych nie dołączyły
oświadczenia, o którym mowa w art. 102 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Powołały się jedynie na swoje
oświadczenia złożone wcześniej (w grudniu 2008 r.), podnosząc, że w oświadczeniach
tych nie zaszły istotne zmiany, a dane tam zawarte są nadal aktualne.
Zarzut powódek, wedle którego doszło do naruszenia art. 102 ust. 2 i 4 ustawy z
dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nie może odnieść
3
skutku. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono już, że ogólne odwołanie się do
złożonego we wcześniejszym etapie postępowania wniosku nie może zastąpić
obligatoryjnego oświadczenia o stanie majątkowym, o jakim mowa w art. 102 ust. 2
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Nie można
bowiem domniemywać, że złożone wcześniej oświadczenie pozostaje aktualne także w
chwili ubiegania się o zwolnienie od opłaty od środka zaskarżenia wniesionego w
późniejszym terminie, zwłaszcza w sytuacji, kiedy same powódki nie potwierdziły, iż w
ich sytuacji nie zaszły żadne zmiany, a tylko, że nie były to zmiany istotne. W
konsekwencji złożone wcześniej oświadczenie nie może być uznane za miarodajne dla
oceny aktualnego stanu rodzinnego, majątku, dochodów i źródeł utrzymania osób
ubiegających się o zwolnienie od kosztów (por. na przykład postanowienie SN z dnia 6
października 2006 r., V CZ 65/06 – niepubl. oraz postanowienie SN z dnia 20 lipca 2007
r., I CZ 84/07 – niepubl), ponieważ nie pozwala sądowi na zweryfikowanie w oparciu
o merytoryczne dane trafności oceny powódek, że zmiany ich sytuacji majątkowej są
nieistotne z punktu widzenia przesłanek zwolnienia od kosztów sądowych.
Sąd Okręgowy w P. nie naruszył także przepisu art. 1302
§ 3 k.p.c., przez jego
niewłaściwą interpretację. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zdecydowanie przeważa
pogląd, że zwrot wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, wniesionego wraz z
pismem podlegającym opłacie przez profesjonalnego pełnomocnika uzasadnia
przyjęcie, że pismo to nie zostało opłacone i - w rezultacie powinno - skutkować jego
odrzuceniem (por. np. postanowienie SN z dnia 25 stycznia 2007 r., V CZ 114/06 –
niepubl. oraz postanowienie SN z dnia 6 października 2006 r., V CZ 65/06 – niepubl.).
Pogląd ten podziela także skład rozpoznający niniejszą sprawę.
W konsekwencji na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c. Sąd
Najwyższy oddalił zażalenie.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13