Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 98/10
POSTANOWIENIE
Dnia 17 września 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi B. N.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. akt I ACa (…)
wydanym w sprawie z powództwa D. S.
przeciwko D. N.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 września 2010 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 24 maja 2010 r., sygn.
akt I ACa (…),
oddala zażalenie i zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 3.600 (trzy
tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Pozwana D. N. wniosła skargę o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie z
powództwa D. S. o zapłatę. Powołując się na podstawę wznowienia przewidzianą w art.
403 § 2 k.p.c. wskazała, że po wydaniu zaskarżonego wyroku wykryła nowe
2
okoliczności faktyczne wynikające z nowych dowodów w postaci dokumentów
prywatnych sporządzonych 16 i 17 marca 2010 r. i podpisanych przez pełnomocników
Banku (…) SA. Twierdziła, że z dokumentów tych wynika – odmiennie niż przyjęto w
ustaleniach stanowiących podstawę zaskarżonego wyroku – że kwota 6.500.000 zł
została zaksięgowana na jej rachunku bankowym w dniu 8 stycznia 2007 r., co miało
wpływ na wynik sprawy.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 24 maja 2010 r. odrzucił skargę uznając,
że nie została ona oparta na ustawowej podstawie wznowienia. Skarżąca, przy
zachowaniu niezbędnej staranności, mogła bowiem dowiedzieć się o dacie wpływu i
zaksięgowaniu środków pieniężnych na jej rachunku bankowym. Miała przy tym
świadomość znaczenia tej okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż już w
odpowiedzi na pozew podniosła, że wpłata na jej rachunek kwoty 6.500.000 zł dokonana
została w uzgodnionym przez strony terminie (do dnia 8 stycznia 2007 r.). Powołanie się
zaś na wykrycie nowych dokumentów prywatnych nie może stanowić podstawy
wznowienia, gdyż dowody te powstały po prawomocnym zakończeniu postępowania.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwana podniosła zarzuty:
- naruszenia art. 403 § 2 k.p.c. przez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że
podstawy wznowienia nie może stanowić nowa okoliczność, istniejąca przed
uprawomocnieniem się wyroku, jeżeli jest ona stwierdzona dowodami powstałymi po
uprawomocnieniu się tego orzeczenia,
- dokonania błędnych ustaleń faktycznych polegających na przyjęciu, że pozwana nie
dowiedziała się w toku prawomocnie zakończonego postępowania o dacie wpływu i
zaksięgowaniu środków pieniężnych na jej rachunku bankowym wskutek
niedbalstwa, oraz że w postępowaniu tym powoływała się na okoliczność mającą
stanowić podstawę wznowienia.
Powołując się na te zarzuty pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania
zażaleniowego.
W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego oddalenie i zasądzenie na jej
rzecz od pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c., można żądać wznowienia w razie późniejszego
wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć
3
wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim
postępowaniu. Niewątpliwie w świetle przytoczonego przepisu – w warunkach nim
określonych – podstawę wznowienia postępowania może stanowić zarówno wykrycie
nowych okoliczności faktycznych jak i nowych środków dowodowych. Wbrew
odmiennemu zapatrywaniu skarżącej, tak też przepis ten zinterpretował Sąd Apelacyjny,
odnosząc się osobno do powołanej w skardze nowej okoliczności faktycznej oraz
nowych dowodów. Zarzut błędnej wykładni art. 403 § 2 k.p.c., polegającej – w ocenie
skarżącej – na upatrywaniu przez Sąd Apelacyjny podstawy wznowienia tylko w takiej
nowej okoliczności faktycznej, która została stwierdzona dowodami powstałymi po
prawomocnym zakończeniu postępowania, nie znajduje zatem usprawiedliwienia.
Zamierzonego skutku nie mógł również odnieść zarzut oparcia zaskarżonego
postanowienia na błędnych ustaleniach faktycznych. Formułując ten zarzut skarżąca, w
istocie podjęła próbę podważenia dokonanej przez Sąd Apelacyjny oceny poprawności
powołania w skardze podstawy wznowienia w postaci wykrycia okoliczności faktycznej,
która mogłaby mieć wpływ na wynik sprawy, a z której – jako pozwana – nie mogła
skorzystać w poprzednim postępowaniu.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że określona w art. 403 § 2
k.p.c. podstawa skargi o wznowienie postępowania nie zachodzi, jeżeli w poprzednim
postępowaniu istniała obiektywna możliwość powołania się na okoliczności faktyczne
(środki dowodowe), a zaniechanie strony w tym przedmiocie było wynikiem jej
zaniedbań, opieszałości, zapomnienia lub też błędnej oceny potrzeby ich powołania.
Podkreśla się przy tym, że wykrycie okoliczności faktycznych (środków dowodowych), o
którym mowa w powołanym przepisie odnosi się do okoliczności i dowodów w
poprzednim postępowaniu w ogóle nieujawnionych i wówczas nieujawnialnych; fakty zaś
ujawnialne, a więc te, które strona powinna znać z tej racji, że miała możliwość dostępu
do nich, nie są objęte hipotezą art. 403 § 2 k.p.c. (por. m.in. postanowienia: z dnia 10
lutego 1999 r., II CKN 807/98, nie publ.; z dnia 12 lutego 2004 r., V CZ 2/04, nie publ.; z
dnia 24 czerwca 2009 r., I CZ 32/09, nie publ.). Do stanowiska tego, aprobowanego
przez skład orzekający, nawiązał Sąd Apelacyjny trafnie uznając, że znaczenie – dla
ostatecznego wyniku sprawy – daty faktycznego wpływu środków na rachunek pozwanej
było jej w poprzednim postępowaniu znane, lecz nie podjęła ona próby zweryfikowania
tej istotnej okoliczności w następstwie błędnego przekonania co do takiej potrzeby.
Oceny tej nie może więc skutecznie podważyć podniesiony przez skarżącą – oparty na
jej odmiennym subiektywnym przekonaniu – zarzut nieuzasadnionego przypisania jej
4
braku należytej staranności. Bez znaczenia dla tej oceny pozostaje również kwestia, czy
skarżąca już w odpowiedzi na pozew podniosła okoliczność powołaną w skardze o
wznowienie postępowania.
Z tych względów Sad Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§
3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.