Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 28/10
POSTANOWIENIE
Dnia 8 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Halina Kiryło (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z powództwa P. S.
przeciwko "R. N." Spółce Akcyjnej
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 8 października 2010 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych […]
z dnia 14 kwietnia 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych odrzucił skargę kasacyjną powoda P. S. od wyroku tego
Sądu z dnia 1 grudnia 2009 r., wydanego po rozpoznaniu apelacji pozwanej „R. N.”
Spółki Akcyjnej od wyroku Sądu Rejonowego - Wydziału Pracy z dnia 31 lipca 2009
r., którym zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji w punkcie zasądzającym od
pozwanej na rzecz powoda kwoty 7.000 zł z tytułu niezgodnego z prawem
rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia i oddalił powództwo.
W uzasadnieniu wydanego postanowienia Sąd Okręgowy uznał, że sprawa, w
której wniesiono skargę kasacyjną, nie należy do kategorii spraw, w których
2
dopuszczalne jest wniesienie takiego środka zaskarżenia niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia. Pełnomocnik skarżącego powoda wskazał jedynie na
wartość przedmiotu sporu, podczas gdy już wartość przedmiotu apelacyjnego
zaskarżenia wynosiła 7.000 zł. Mając na uwadze, że zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. -
skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe z zakresu
prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w których wartość przedmiotu zaskarżenia
jest niższa niż dziesięć tysięcy zł, Sąd Okręgowy skargę odrzucił na podstawie art.
3986
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 3982
§ 1
k.p.c. przez przyjęcie, że skarga dotyczyła spraw majątkowych, a ponadto
naruszenie art. 379 ust. 5 k.p.c. przez „całkowity brak ustosunkowania się do
zarzutu stanowiącego drugą podstawę skargi kasacyjnej”. Twierdził, że w skardze
kasacyjnej wskazano, że powód wystąpił z powództwem o ustalenie, że
„okoliczności podane w uzasadnieniu rozwiązania stosunku pracy są nieprawdziwe
i brak było podstaw do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia”. Takie
kwalifikowanie sprawy potwierdzał fakt, że powód nie składał apelacji, mimo że nie
uzyskał „żadnej satysfakcji finansowej”. Zdaniem wnoszącego zażalenie, uznanie
przez orzecznictwo majątkowego charakteru spraw dotyczących nawiązania,
ustalania, przekształcania, rozwiązania, czy przywrócenia do pracy „wyklucza
całkowicie możliwość dochodzenia roszczeń, związanych z rozwiązaniem stosunku
pracy ze skutkiem natychmiastowym, szczególnie przez pracowników z krótkim
stażem pracy”. Odmowa prawa do skargi kasacyjnej w sprawie będącej
przedmiotem zażalenia oznaczałaby „złamanie zasady dwu instancyjności”,
ponieważ wyrok wydany po rozpoznaniu apelacji strony pozwanej „był całkowicie
nowym, stwarzającym dla powoda nową sytuację faktyczną i prawną. Gdyby
przyjąć, że od takiego wyroku nie ma drogi odwoławczej oznaczałoby to, że
powodowi nie przysługiwał żaden środek do wzruszenia wyroku.” Ponadto -
zdaniem wnoszącego zażalenie - Sąd w postanowieniu o odrzuceniu skargi
kasacyjnej powinien wypowiedzieć się na temat wszystkich zarzutów skargi,
szczególnie tych, które mogą skutkować nieważnością postępowania. W
konsekwencji wnoszący zażalenie domagał się uchylenia zaskarżonego
postanowienia i przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne. W rozpoznawanej sprawie Sąd pierwszej
instancji zasądził odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania
umowy o pracę, a powód nie zaskarżył apelacją tego orzeczenia i nie domagał się
wydania wyroku reformatoryjnego przez przywrócenie go do pracy na poprzednich
warunkach. W konsekwencji przedmiotem sprawy w postępowaniu apelacyjnym był
wyrok odszkodowawczy w zasądzonej przez Sąd pierwszej instancji kwocie
pieniężnej. Wartość przedmiotu zaskarżenia wyroku Sądu pierwszej instancji, który
zaskarżył apelacją wyłącznie pozwany pracodawcę, stanowiła zasądzona kwota
odszkodowania, stosownie do art. 368 § 2 KPC w związku z art. 19 § 1 KPC i art.
39319
k.p.c.. Apelujący pracodawca wskazał wartość przedmiotu apelacyjnego
zaskarżenia w kwocie 7.000 zł. Przedmiotem procedury apelacyjnej Sądu drugiej
instancji było zatem orzeczenie odszkodowawcze Sądu pierwszej instancji, który
zasadził odszkodowawcze świadczenie pieniężne w rozumieniu art. 19 § 1 k.p.c.
(w wymienionej kwocie apelacyjnego zaskarżenia - 7.000 zł). Konsekwentnie
przedmiotem kasacyjnego zaskarżenia mogło być orzeczenie Sądu drugiej instancji
wyrokującego co do takiego przedmiotu i wartości zasądzonego roszczenia
odszkodowawczego, a nie wartość przedmiotu sporu w sprawie o rozwiązanie
umowy o pracę wyliczona według art. 231
k.p.c., tj. suma wynagrodzenia za okres
jednego roku. Zbieżny z tym stanowiskiem pogląd Sąd Najwyższy sformułował już
w uchwale z dnia 6 grudnia 2001 r., III ZP 28/01 (OSNAPiUS 2002 nr 15, poz. 35),
przyjmując, że w sprawie o zasądzenie odszkodowania z tytułu bezprawnego
rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony bez wypowiedzenia na
podstawie art. 52 k.p. wartość przedmiotu sporu stanowi podana kwota pieniężna
(art. 19 § 1 k.p.c.), a nie suma wynagrodzenia za pracę za okres jednego roku (art.
231
k.p.c.). za okres jednego roku (art. 231
k.p.c.). Wartość przedmiotu zaskarżenia
stanowi zasądzona kwota pieniężna (art. 19 § 1 k.p.c.), albo podana przez
skarżącego wartość innego prawa majątkowego, o którym rozstrzygnął sąd w
zaskarżonym wyroku. Skoro Sąd drugiej instancji orzekł jedynie co do przedmiotu i
kwoty zasądzonego przez Sąd pierwszej instancji roszczenia odszkodowawczego,
to nie wyrokował co do przedmiotu i wartości zaskarżenia wyliczonej stosownie do
art. 23 1
KPC w zakresie, w jakim przepis ten reguluje sposób oznaczenia wartości
4
przedmiotu sporu w sprawach o majątkowe roszczenie niepieniężne pracownika,
dotyczące rozwiązania stosunku pracy, tj. w sprawie o przywrócenie do pracy na
poprzednich warunkach, z którego to roszczenia powód zrezygnował, nie składając
apelacji od wyroku Sądu pierwszej instancji zasądzającego wyłącznie
odszkodowanie.
Bezzasadny i nieracjonalny był zarzut zażalenia, że odrzucenie skargi
kasacyjnej ze względu na jej przedmiotową niedopuszczalność (niesięgającą kwoty
dziesięciu tysięcy złotych wartość przedmiotu kasacyjnego zaskarżenia) stanowiło
„złamanie zasady dwu instancyjności” w okolicznościach wyczerpania
postępowania i wyrokowania przez Sądy obu instancji, w których powód nie był
pozbawiony możności obrony swych praw w sposób kwalifikowany jako zupełny lub
całkowity (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Ponadto nawet niekorzystny wyrok reformatoryjny
Sądu drugiej instancji dla powoda, który nie zaskarżył apelacją wyroku Sądu
pierwszej instancji, nie oznacza, że Sąd drugiej instancji wyrokował jako sąd
pierwszej instancji, ponieważ Sąd odwoławczy (w rozpoznanej sprawie - Sąd
Okręgowy), który rozpoznał apelację od wyroku Sądu pierwszej instancji, nigdy nie
jest sądem pierwszej instancji. Natomiast od prawomocnego wyroku wydanego
przez sąd drugiej instancji przysługuje wyłącznie szczególny środek zaskarżenia,
jakim jest skarga kasacyjna, która wszakże musi być dopuszczalna wedle norm i
wymagań prawa procesowego. Odrzucając niedopuszczalną skargę kasacyjną Sąd
drugiej instancji nie miał obowiązku ani nawet procesowych możliwości
dokonywania merytorycznej oceny („wypowiedzenia się na temat wszystkich
zarzutów”) procesowo niedopuszczalnej skargi kasacyjnej, ponieważ merytoryczna
ocena zarzutów skargi kasacyjnej jest możliwa (dokonuje się) wyłącznie w
dopuszczalnym postępowaniu kasacyjnym, a nie w postępowaniu zażaleniowym na
postanowienie o odrzuceniu przedmiotowo niedopuszczalnej skargi kasacyjnej.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji.