Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 74/10
POSTANOWIENIE
Dnia 28 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
ze skargi A. G. i K. G.-G.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 15 marca 2006 r., sygn. akt I ACa (…)
wydanym w sprawie z powództwa „P.(...)” – Spółki Jawnej z siedzibą w K.
przeciwko A. G. i K. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 października 2010
r.,
zażalenia pozwanych (skarżących)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 23 marca 2010 r., sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Pozwana A. G. i K. G. złożyły skargę o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 15 marca 2006 r., wskazując
następujące podstawy skargi: 1) działający w sprawie pełnomocnik strony powodowej
(spółki jawnej) nie był należycie umocowany do występowania w procesie (jego
umocowanie obejmowało powództwo wyłącznie przeciwko osobom fizycznym, a
2
powództwo w istocie skierowane zostało przeciwko spółce cywilnej); 2) strona pozwana
nie miała zdolności sądowej (jako spółka cywilna, art. 860 k.c.); 3) pozwane zostały
pozbawione możliwości obrony swoich praw jako osoby fizyczne. W ocenie skarżących,
podstawy te wynikają z treści art. 401 pkt 2 k.p.c. Skarżące (pozwane) nie były
powiadomione o czynnościach procesowych i o wydawanych orzeczeniach. O
nienależytym umocowaniu pełnomocnika strony powodowej obie skarżące dowiedziały
się z treści doręczonego nim uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 2
października 2009 r., oddalającego wniosek o sprostowanie wyroku z dnia 15 marca
2006 r. [tj. w dniu 7 października 2009 r., k. (…) akt sprawy]. Natomiast w dniu 28
grudnia 2009 r. skarżące dowiedziały się tego, że postępowanie rozpoznawcze toczyło
się przeciwko nim jako osobom fizycznym [treść postanowienia prostującego oczywistą
niedokładność w nakazie zapłaty z dnia 8 lipca 2002 r., k. (…) akt].
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 23 marca 2010 r. odrzucił skargę
skarżących. Przyjął bowiem właściwe umocowanie pełnomocnika strony powodowej i
stwierdził, że obejmowało ono upoważnienie do wytoczenia powództwa przeciwko
pozwanym jako osobom fizycznym (a nie tylko – przeciwko spółce cywilnej). Pozwane
już od chwili złożenia pozwu wiedziały o swoim statusie procesowym. Powołując wiele
faktów procesowych i dat, Sąd Apelacyjny przyjął, że skarga o wznowienie
postępowania z dnia 7 stycznia 2010 r. została wniesiona po upływie trzymiesięcznego
terminu przewidzianego w art. 407 § 1 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie skarżące wskazały na naruszenie art. 410 § 1
k.p.c., art. 361 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c., art. 261 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c.
Skarżące wnosiły o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżące utrzymują, że wystąpiły wszystkie trzy, wskazane w skardze, podstawy
wznowienia postępowania i że w odniesieniu do tych podstaw został zachowany termin
przewidziany w art. 407 § 1 k.p.c. Zgodnie z art. 401 pkt 2 k.p.c., można żądać
wznowienia postępowania, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, nie
była należycie reprezentowana lub w wyniku naruszenia przepisów prawa była
pozbawiona możności działania. Strona skarżąca wskazuje trzy – jej zdaniem –
istniejące podstawy wznowienia (w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c.) w ten sposób, że
eksponując fakt umocowania pełnomocnika strony powodowej jedynie do wystąpienia z
powództwem przeciwko spółce cywilnej, podnosi jednocześnie brak zdolności sądowej
tego podmiotu i pozbawienie możliwości obrony przez skarżące swoich praw w
3
postępowaniu rozpoznawczym. Zdaniem skarżących, postępowanie rozpoznawcze
toczyło się w istocie nie przeciwko nim jako osobom fizycznym [mimo obowiązującego
umocowania pełnomocnika strony powodowej) i w konsekwencji doszło do pozbawienia
obu skarżących możliwości obrony ich praw przed Sądami meriti (w postaci m. in.
niemożności osobistego uczestniczenia w czynnościach procesowych, k. (…) akt I ACa
(…)].
W judykaturze Sądu Najwyższego dominuje trafne stanowisko, że z powodu
nienależytej reprezentacji wznowienia postępowania może żądać tylko ta strona, która
nie była należycie umocowana (w danej sprawie – strona powodowa; por. np.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2008 r., II CZ 67/08, OSN-ZD
2009, z. A, poz. 26). Taka podstawa wznowienia nie może zatem być brana pod uwagę
w niniejszym postępowaniu zażaleniowym.
Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że obie skarżące dowiedziały się znacznie
wcześniej o swoim statusie pozwanych w postępowaniu rozpoznawczym (jako osób
fizycznych) niż ponoszą to w skardze o wznowienie i obecnie w uzasadnieniu
wniesionego zażalenia. Ustalenia takie zostały właściwie udokumentowane w treści
uzasadnienia zaskarżonego postanowienia m.in. w wyniku wskazania treści pozwu,
treści pism procesowych skarżących w postępowaniu rozpoznawczym. Zwrócono też
tam uwagę na to, że proces zakończony wyrokiem obejmował właśnie obie skarżące
jako osoby fizyczne. Pełnomocnik A. i K. G. był powiadomiony o terminie rozprawy
apelacyjnej [k. (…) akt sprawy; por. też treść umocowania udzielonego w dniu 6 sierpnia
2009 r., k. (…) akt sprawy]. W zażaleniu podtrzymywane jest odmienne stanowisko
skarżących bez próby podważania ustaleń faktycznych Sądu Apelacyjnego w tym
zakresie.
Skargę o wznowienie postępowania (ze wskazaniem wszystkich trzech jej
podstaw, pkt 1-3 zażalenia) wniesiono w dniu 7 stycznia 2010 r. W tej sytuacji
niedochowany został przewidziany w art. 407 § 1 k.p.c termin wniesienia tej skargi w
odniesieniu do jej podstaw wskazanych w pkt 2 i 3 zażalenia. Niezależnie zatem od
tego, czy takie podstawy wznowienia rzeczywiście wystąpiły, należało odrzucić skargę
kasacyjna pozwanych jako złożoną z uchybieniem art. 407 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny
zasadnie zatem ograniczył się do badania tego, czy skarżące znały (i od kiedy) swój
procesowy status (jako pozwanych). W wyniku dokonanych ustaleń trafnie odrzucił
skargę jako niedopuszczalną (art. 410 § 1 k.p.c).
4
W tej sytuacji Sąd Najwyższy oddalił zażalenie skarżących jako nieuzasadnione
(art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).