II CZ 116/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I Nc 21/08 II CKN 8/98 II CRN 448/71 II CZ 106/02 IV CZ 81/01
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 116/10
POSTANOWIENIE
Dnia 10 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSA Jan Kremer
w sprawie z powództwa N. DEVELOPER – Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w S.
przeciwko Zdzisławowi N.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 listopada 2010 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 1 czerwca 2010 r.,
1) oddala zażalenie
2) nie obciąża pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego stronie powodowej.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2010 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
pozwanego Zdzisława Wiesława N. od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 29
października 2009 r. w sprawie o zapłatę z powództwa N. DEVELOPER Spółka z
ograniczoną, odpowiedzialnością w S. Wyrokiem tym utrzymany został w mocy
nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w sprawie sygn. akt I Nc
21/08. Następnie Sąd Okręgowy odrzucił apelację pozwanego wskutek
nieuiszczenia opłaty sądowej od apelacji. Pozwany, uiszczając należną opłatę
sądową wniósł o przywrócenie terminu do jej wniesienia, tłumacząc uchybienie
mieszkaniem pod adresem córki i nieobecnością. Sąd Okręgowy postanowieniem
z dnia 13 kwietnia 2010 r. przywrócił termin do wniesienia apelacji. Sąd Apelacyjny
nie podzielił zasadności tego postanowienia i dokonując jego kontroli w oparciu o
art. 373 k.p.c. apelację odrzucił. Uzasadnił to nie dowiedzeniem przez pozwanego
braku winy w uchybieniu terminowi wniesienia opłaty sądowej od apelacji (art. 168
§ 1 k.p.c.), ponieważ powinien był on powiadomić sąd o zmianie adresu
zamieszkania, o którym to obowiązku był poinformowany. Tego nie uczynił, stąd
korespondencja sądowa była kierowana prawidłowo na adres podany przez
pozwanego.
W zażaleniu pozwany zarzucił zaskarżonemu postanowieniu obrazę
przepisów postępowania, to znaczy art. 136 § 1 k.p.c. w związku z art. 25 k.c. i art.
233 § 1 k.p.c., a także art. 168 § 1 w związku z art. 380 k.p.c. oraz art. 373
w związku z art. 397 § 2 k.p.c. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego. W odpowiedzi
na zażalenie strona powodowa wniosła o oddalenie zażalenia w całości
z zasądzeniem kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie podlega oddaleniu.
W pierwszej kolejności należy rozważyć, czy sąd drugiej instancji powinien
był w okolicznościach sprawy zmieniać postanowienie sądu pierwszej instancji,
przywracające stronie termin do wniesienia opłaty od apelacji. Skarżący twierdzi, że
3
ingerencja kontrolna sądu drugiej instancji w takie postanowienie może nastąpić
tylko wtedy, gdy istnieje ku temu pewna, oczywista podstawa faktyczna. Na
poparcie tego twierdzenia strona przytoczyła sprzyjające temu orzeczenia Sądu
Najwyższego. Jednak skarżący ma rację tylko w tym zakresie, w jakim
przywrócenie terminu nie powinno podlegać odmiennej ocenie sądu drugiej
instancji wyłącznie z powodu prezentowania odmiennego poglądu co do istnienia
przyczyn usprawiedliwiających opóźnienie w dokonaniu czynności (postanowienie
SN z dnia 29 czerwca 2001 r., IV CZ 81/01, Lex nr 551144).
W niniejszej sprawie nie występuje taka sytuacja, to nie odmienny pogląd
Sądu na przyczyny opóźnienia był podstawą do wyrażenia przeciwnego stanowiska
przez Sąd drugiej instancji. Uznał on, że pozwany nie dowiódł, wnioskując
o przywrócenie terminu, braku swojej winy w uchybieniu terminowi do wniesienia
opłaty od apelacji. Nie zachował zatem staranności, jakiej można wymagać od
strony dbającej należycie, czyli - obiektywnie to oceniając - wystarczająco o swoje
interesy (postanowienie SN z dnia 6 października 1998 r., II CKN 8/98, Lex
nr 50679; postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1972 r., II CRN 448/71, OSPiKA
1972, nr 7-8, poz. 144).
Dlatego kontrola wymagań formalnych środka odwoławczego
przeprowadzona przez Sąd Apelacyjny w niniejszej sprawie była zgodna z art. 373
w związku z art. 397 § 2 k.p.c., w czym mieści się – jak przyznała skarżąca
w zażaleniu – sprawdzenie zasadności przywrócenia uchybionego terminu do
wniesienia apelacji. Nie było więc naruszenia tych przepisów przez zaskarżone
orzeczenie.
Istotą art. 136 k.p.c. jest doprowadzenie do sytuacji, w której między sądem
a stronami postępowania może odbywać się niezakłócona wymiana pism
procesowych, innych pism i zawiadomień (pism sądowych), co jest konieczne do
prawidłowego przebiegu postępowania, jego sprawności i zachowania praw stron
postępowania. W interesie stron postępowania jest powiadomienie sądu
o każdorazowej zmianie swego miejsca zamieszkania, czyli adresu, pod którym
przebywają i mogą odbierać korespondencję w sposób niezakłócony. Nie jest to
zawsze tożsame z miejscem zamieszkania w rozumieniu art. 25 k.c. Dla
4
zachowania obowiązku przewidzianego przez art. 136 § 1 k.p.c. nie ma
podstawowego znaczenia, gdzie dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu,
ani jej zameldowanie i jego rodzaj, tylko gdzie w trakcie trwającego postępowania
sądowego ma adres korespondencyjny. O takim rozumieniu „zamieszkania” według
art. 136 § 1 k.p.c. przekonuje § 4 tego artykułu, w którym jest mowa o doręczeniach
na adres zgłoszonej przez stronę oznaczonej skrytki pocztowej.
Tłumaczenie pozwanego w zażaleniu jest nietrafne, nie tylko ze względu na
bliskość odległość miejsca znanego sądowi i tego, pod którym, jak twierdzi
faktycznie przebywał, ale również ze względu na przybywanie w międzyczasie
jeszcze w innej miejscowości i nie czynienie z tego argumentu przebywania pod
kolejnym adresem, wreszcie także dlatego – na co zwraca uwagę strona
powodowa w odpowiedzi na zażalenie – że pozwany przyznaje w zażaleniu, iż
miejsca zamieszkania w ogóle nie zmieniał. Skoro tak, to doręczenie przez Sąd
wezwania do uzupełnienia braków formalnych apelacji przez wniesienie opłaty
sądowej od apelacji było prawidłowe i do pozwanego miał zastosowanie art. 136 §
2 k.p.c. Jak już wyjaśniono w orzecznictwie negatywne konsekwencje zaniedbania
przez stronę obowiązku wynikającego z art. 136 § 1 k.p.c. obciążają tę stronę
(postanowienie SN z dnia 23 października 2002 r., II CZ 106/02, Lex nr 577454).
Z tego względu zażalenie na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c. należało oddalić, zaś mając na uwadze okoliczności sprawy i osobę
pozwanego, w kwestii kosztów postępowania należało zastosować art. 102 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 10 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSA Jan Kremer
w sprawie z powództwa N. DEVELOPER – Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w S.
przeciwko Zdzisławowi N.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 listopada 2010 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 1 czerwca 2010 r.,
1) oddala zażalenie
2) nie obciąża pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego stronie powodowej.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2010 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
pozwanego Zdzisława Wiesława N. od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 29
października 2009 r. w sprawie o zapłatę z powództwa N. DEVELOPER Spółka z
ograniczoną, odpowiedzialnością w S. Wyrokiem tym utrzymany został w mocy
nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w sprawie sygn. akt I Nc
21/08. Następnie Sąd Okręgowy odrzucił apelację pozwanego wskutek
nieuiszczenia opłaty sądowej od apelacji. Pozwany, uiszczając należną opłatę
sądową wniósł o przywrócenie terminu do jej wniesienia, tłumacząc uchybienie
mieszkaniem pod adresem córki i nieobecnością. Sąd Okręgowy postanowieniem
z dnia 13 kwietnia 2010 r. przywrócił termin do wniesienia apelacji. Sąd Apelacyjny
nie podzielił zasadności tego postanowienia i dokonując jego kontroli w oparciu o
art. 373 k.p.c. apelację odrzucił. Uzasadnił to nie dowiedzeniem przez pozwanego
braku winy w uchybieniu terminowi wniesienia opłaty sądowej od apelacji (art. 168
§ 1 k.p.c.), ponieważ powinien był on powiadomić sąd o zmianie adresu
zamieszkania, o którym to obowiązku był poinformowany. Tego nie uczynił, stąd
korespondencja sądowa była kierowana prawidłowo na adres podany przez
pozwanego.
W zażaleniu pozwany zarzucił zaskarżonemu postanowieniu obrazę
przepisów postępowania, to znaczy art. 136 § 1 k.p.c. w związku z art. 25 k.c. i art.
233 § 1 k.p.c., a także art. 168 § 1 w związku z art. 380 k.p.c. oraz art. 373
w związku z art. 397 § 2 k.p.c. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego. W odpowiedzi
na zażalenie strona powodowa wniosła o oddalenie zażalenia w całości
z zasądzeniem kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie podlega oddaleniu.
W pierwszej kolejności należy rozważyć, czy sąd drugiej instancji powinien
był w okolicznościach sprawy zmieniać postanowienie sądu pierwszej instancji,
przywracające stronie termin do wniesienia opłaty od apelacji. Skarżący twierdzi, że
3
ingerencja kontrolna sądu drugiej instancji w takie postanowienie może nastąpić
tylko wtedy, gdy istnieje ku temu pewna, oczywista podstawa faktyczna. Na
poparcie tego twierdzenia strona przytoczyła sprzyjające temu orzeczenia Sądu
Najwyższego. Jednak skarżący ma rację tylko w tym zakresie, w jakim
przywrócenie terminu nie powinno podlegać odmiennej ocenie sądu drugiej
instancji wyłącznie z powodu prezentowania odmiennego poglądu co do istnienia
przyczyn usprawiedliwiających opóźnienie w dokonaniu czynności (postanowienie
SN z dnia 29 czerwca 2001 r., IV CZ 81/01, Lex nr 551144).
W niniejszej sprawie nie występuje taka sytuacja, to nie odmienny pogląd
Sądu na przyczyny opóźnienia był podstawą do wyrażenia przeciwnego stanowiska
przez Sąd drugiej instancji. Uznał on, że pozwany nie dowiódł, wnioskując
o przywrócenie terminu, braku swojej winy w uchybieniu terminowi do wniesienia
opłaty od apelacji. Nie zachował zatem staranności, jakiej można wymagać od
strony dbającej należycie, czyli - obiektywnie to oceniając - wystarczająco o swoje
interesy (postanowienie SN z dnia 6 października 1998 r., II CKN 8/98, Lex
nr 50679; postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1972 r., II CRN 448/71, OSPiKA
1972, nr 7-8, poz. 144).
Dlatego kontrola wymagań formalnych środka odwoławczego
przeprowadzona przez Sąd Apelacyjny w niniejszej sprawie była zgodna z art. 373
w związku z art. 397 § 2 k.p.c., w czym mieści się – jak przyznała skarżąca
w zażaleniu – sprawdzenie zasadności przywrócenia uchybionego terminu do
wniesienia apelacji. Nie było więc naruszenia tych przepisów przez zaskarżone
orzeczenie.
Istotą art. 136 k.p.c. jest doprowadzenie do sytuacji, w której między sądem
a stronami postępowania może odbywać się niezakłócona wymiana pism
procesowych, innych pism i zawiadomień (pism sądowych), co jest konieczne do
prawidłowego przebiegu postępowania, jego sprawności i zachowania praw stron
postępowania. W interesie stron postępowania jest powiadomienie sądu
o każdorazowej zmianie swego miejsca zamieszkania, czyli adresu, pod którym
przebywają i mogą odbierać korespondencję w sposób niezakłócony. Nie jest to
zawsze tożsame z miejscem zamieszkania w rozumieniu art. 25 k.c. Dla
4
zachowania obowiązku przewidzianego przez art. 136 § 1 k.p.c. nie ma
podstawowego znaczenia, gdzie dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu,
ani jej zameldowanie i jego rodzaj, tylko gdzie w trakcie trwającego postępowania
sądowego ma adres korespondencyjny. O takim rozumieniu „zamieszkania” według
art. 136 § 1 k.p.c. przekonuje § 4 tego artykułu, w którym jest mowa o doręczeniach
na adres zgłoszonej przez stronę oznaczonej skrytki pocztowej.
Tłumaczenie pozwanego w zażaleniu jest nietrafne, nie tylko ze względu na
bliskość odległość miejsca znanego sądowi i tego, pod którym, jak twierdzi
faktycznie przebywał, ale również ze względu na przybywanie w międzyczasie
jeszcze w innej miejscowości i nie czynienie z tego argumentu przebywania pod
kolejnym adresem, wreszcie także dlatego – na co zwraca uwagę strona
powodowa w odpowiedzi na zażalenie – że pozwany przyznaje w zażaleniu, iż
miejsca zamieszkania w ogóle nie zmieniał. Skoro tak, to doręczenie przez Sąd
wezwania do uzupełnienia braków formalnych apelacji przez wniesienie opłaty
sądowej od apelacji było prawidłowe i do pozwanego miał zastosowanie art. 136 §
2 k.p.c. Jak już wyjaśniono w orzecznictwie negatywne konsekwencje zaniedbania
przez stronę obowiązku wynikającego z art. 136 § 1 k.p.c. obciążają tę stronę
(postanowienie SN z dnia 23 października 2002 r., II CZ 106/02, Lex nr 577454).
Z tego względu zażalenie na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c. należało oddalić, zaś mając na uwadze okoliczności sprawy i osobę
pozwanego, w kwestii kosztów postępowania należało zastosować art. 102 k.p.c.