Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 49/10
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Marta Romańska
SSA Jan Kremer (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. D. i D. D.
przeciwko Gminie B.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 19 listopada 2010 r.,
zażalenia powodów na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 9 czerwca 2010 r., sygn. akt II Ca (…),
1. odrzuca zażalenie w części dotyczącej orzeczenia o kosztach zawartego w
pkt 1 IV;
2. zmienia zaskarżone orzeczenie zawarte w pkt 4 w ten sposób, że oddala
wniosek strony pozwanej o zasądzenie kosztów postępowania od D. D.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 9 czerwca 2010 r. zmienił zaskarżony wyrok
Sądu Rejonowego w O. oddalający powództwo J. D. przeciwko Gminie B. w ten sposób,
że nakazał pozwanej Gminie złożenie oświadczenia woli przenoszącego na rzecz
powodów J. D. i D. D. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej prawa własności
nieruchomości położonej w P., Gmina B., składającej się z działki ewidencyjnej nr (…)/2
2
o pow. 0,0996 ha objętej księgą wieczystą nr (…) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w
O. za zapłatą kwoty 12 850 zł, oddalił powództwo w pozostałej części i zasądził od
strony pozwanej na rzecz J. D. kwotę 1860 zł. tytułem kosztów postępowania. Ponadto
zasądził od powódki D. D. na rzecz pozwanej Gminy kwotę 1200 zł, odstępując od
obciążania jej kosztami należnymi Skarbowi Państwa, oddalił jej apelację, zasądził na
rzecz J. D. od strony pozwanej kwotę 1843 zł tytułem kosztów postępowania
odwoławczego i kwotę 600 zł od D. D. na rzecz pozwanej tytułem zwrotu kosztów
postępowania odwoławczego, także nie obciążając jej kosztami na rzecz Skarbu
Państwa z tytułu opłaty od apelacji.
Orzeczenie o kosztach należnych powodowi J. D. Sąd Okręgowy oparł na
zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu i powołując art. 98 k.p.c. wskazał, że na
koszty te złożyły się opłata od pozwu, opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz
wynagrodzenie pełnomocnika wyliczone według § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej
przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Pismo D. D. z dnia 19 listopada 2002 r.
Sąd Okręgowy potraktował jako pozew w nowej sprawie, wskazując na niemożność
wstąpienia do postępowania po stronie powodowej mocą własnych działań strony.
Zarazem Sąd Okręgowy stwierdził, że Sąd pierwszej instancji uchybił czynnościom
procesowym, nie traktując w ten sposób tego pisma, co uzasadniało nieobciążanie
powódki kosztami należnymi Skarbowi Państwa (art. 102 k.p.c.). Zważywszy jednak,
że strona pozwana była reprezentowana przez pełnomocnika, Sąd zasądził na
podstawie art. 98 k.p.c. od D. D. na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego
w wysokości wynikającej z § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej
przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Ponadto orzeczono o kosztach
postępowania apelacyjnego na rzecz powoda J. D., zasądzając na podstawie już
powołanych przepisów oraz § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia koszty w podwyższonej
stawce – dwukrotność stawki minimalnej, zgodnie z wnioskiem.
Postanowienia zawarte w pkt 1. III i IV oraz w pkt 4 wyroku dotyczące kosztów
postępowania zaskarżyli powodowie, wnosząc o zmianę orzeczenia, przy czym Sąd
Okręgowy na podstawie art. 395 § 2 k.p.c. oraz art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2
k.p.c. uwzględnił zażalenie powoda odnośnie pkt 1. III wyroku. W uzasadnieniu
3
zażalenia powódka D. D. przedstawiła stanowisko dotyczące jej wstąpienia do
postępowania i wniosła o uchylenie orzeczenia w pkt 1 .IV i pkt 4, ewentualnie o jego
zmianę i nieobciążanie jej kosztami.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie w części dotyczącej zaskarżenia postanowienia zawartego w punkcie
1. IV wyroku Sądu Okręgowego, którym zasądzono od D. D. na rzecz pozwanego kwotę
1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za pierwszą instancję
podlegało odrzuceniu na podstawie, przepis art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. nie obejmuje
bowiem rozstrzygnięć o kosztach postępowania dotyczących kosztów w postępowaniu
pierwszoinstancyjnym także wówczas, gdy zostały one zasądzone w wyniku wydania
przez sąd drugiej instancji orzeczenia reformatoryjnego (por. postanowienie z dnia 24
września 2010 r., IV CZ 60/10, nie publ.). Z tego względu w omawianym zakresie
orzeczono jak w pkt 1 sentencji (art. 3941
§ 3 zw. z art. 39821
i art. 373 k.p.c.).
Zażalenie zasługuje natomiast na uwzględnienie w części dotyczącej
rozstrzygnięcia o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym (pkt 4 wyroku). Sąd
Okręgowy powołał jedynie przepisy regulujące zasadę i wysokość kosztów zastępstwa
procesowego za drugą instancję, nie odnosząc ich do konkretnych okoliczności sprawy,
tymczasem do oddalenia wniosku o zasądzenie kosztów wystarczające było
stwierdzenie, że strona pozwana przegrała sprawę. Okoliczność ta przesądza brak
podstawy do zasądzenia na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania od powódki, co
skutkowało zmianą pkt 4 wyroku i oddaleniem wniosku o zasądzenie kosztów
zastępstwa procesowego za drugą instancję na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art.
39816
k.p.c.