Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 37/10
POSTANOWIENIE
Dnia 8 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
SSA Maria Szulc
w sprawie z powództwa B. C. i K. C.
przeciwko R. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 grudnia 2010 r.,
zażalenia pozwanego na orzeczenie o kosztach, zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 18 września 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
1.) oddala zażalenie;
2.) nie obciąża pozwanego kosztami postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 18 września 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powodów
B. C. i K. C. złożoną od wyroku Sądu Okręgowego w C. z dnia 11 marca 20009 r. oraz
nie obciążył ich kosztami postępowania apelacyjnego na podstawie art. 102 k.p.c.
Orzekając o kosztach procesu, Sąd Apelacyjny uznał, że szczególny był
charakter roszczenia powodów jako spadkobierców zmarłego. Nie mieli oni bowiem
dostatecznej wiedzy o okolicznościach dotyczących umów o świadczenie pomocy
prawnej, zawartych przez spadkodawcę i pozwanego, a po śmierci spadkodawcy (męża
i ojca) znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej i życiowej.
2
W zażaleniu pozwany wniósł o zmianę lub uchylenie orzeczenia o kosztach
procesu powołując się na naruszenie art. 98 § 1 k.p.c.
Skarżący podkreślił, że powodowie przegrali w całości proces, a ponadto nie
wystąpiły szczególne okoliczności określone w art. 102 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przewidziana w art. 102 k.p.c regulacja stanowi odstępstwo od podstawowej
zasady orzekania o kosztach procesu, jaką jest zasada odpowiedzialności za wynik
sporu (art. 98 § 1 k.p.c.). Nie powinna więc podlegać wykładni rozszerzającej. Przepis
art. 102 k.p.c. aktualizuje się „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”, które są
precyzowane w orzecznictwie sądowym. W istocie więc ustawodawca przyznał sądowi
znaczną swobodę decyzyjną na tle konkretnych okoliczności sprawy, uwzględniającą
zasadę słuszności i poczucie sprawiedliwości. Dochodzi w ten sposób do
urzeczywistnienia zasad współżycia społecznego w sferze procesowej.
Art. 102 k.p.c. może się zaktualizować na tle charakteru rozpoznawanej sprawy
(zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1967 r., III PRN 78/67, OSNC
1968, nr 11, poz. 185). Do takiego poglądu trafnie nawiązał Sąd Apelacyjny, zwracając
uwagę na to, że dochodzone przez powodów-spadkobierców adwokata roszczenie
obejmuje wynagrodzenie za udzieloną pomoc prawną w wielu sprawach sądowych. Co
więcej, wynagrodzenie te jest należne i nie zostało zapłacone, tyle że nie nastąpiła
jeszcze wymagalność roszczenia, o czym powodowie nie wiedzieli.
Drugą samodzielną przesłanką zastosowania art. 102 k.p.c. była trudna sytuacja
życiowa i materialna powodów, będąca następstwem zgonu ich męża i ojca.
Z przedstawionych przyczyn należało oddalić zażalenie pozwanego (art. 373
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.). Nie został on jednak obciążony
kosztami postępowania zażaleniowego (art. 102 k.p.c.). Za uwzględnieniem wniosku o
zasądzenie tych kosztów nie przemawiały ani treść odpowiedzi na zażalenie, ani
uwarunkowania rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego w sferze
ocennej decyzji Sąd Apelacyjnego.

V CZ 37/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia