Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 36/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie skargi S. R. i K. G. o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 9 maja 2008 r., wydanego w sprawie
z powództwa S. R. i K. G.
przeciwko A. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 3 lutego 2011 r.,
oddala skargę i zasądza od S. R. i K. G. na rzecz A. K. kwotę
2400 zł (dwa tysiące czterysta) tytułem zwrotu kosztów
postępowania skargowego.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 9 maja 2008 r. oddalił apelację
powodów S. R. i K. G. od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 12 grudnia 2007 r.,
którym oddalono ich powództwo o zapłatę 27 365,53 zł, wniesione przeciwko A. K.
– Komornikowi Rewiru III przy Sądzie Rejonowym W. Sąd Okręgowy podzielił
ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji wskazujące, że pozwany na wniosek
powodów przeprowadził postępowanie zabezpieczające i ustalił jego koszty na
22 201 zł, obciążając nimi w całości powodów jako wierzycieli. Postanowieniu w
tym przedmiocie, wydanemu w dniu 8 października 2002 r., Sąd Rejonowy w W.
nadał klauzulę wykonalności i zasądził od powodów 165,40 zł. Na tej podstawie
pozwany wszczął przeciwko powodom egzekucję kosztów postępowania
zabezpieczającego i klauzulowego. Komornik, który przeprowadził egzekucję
obciążył powodów kosztami postępowania egzekucyjnego w wysokości 4 366,13 zł.
Wyegzekwował również koszty zastępstwa pozwanego w tym postępowaniu, w
wysokości 600 zł. Powodowie po zawiadomieniu ich o wszczęciu egzekucji złożyli
zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności postanowieniu
komornika z dnia 8 października 2002 r. Sąd Okręgowy w W., już po zakończeniu
egzekucji, zażalenie to uwzględnił i oddalił wniosek pozwanego o nadanie klauzuli
wykonalności.
W ocenie Sądu Okręgowego usprawiedliwione było stanowisko Sądu
Rejonowego o braku podstaw odpowiedzialności deliktowej pozwanego. Art. 45
ust. 3 ustawy o komornikach sadowych i egzekucji (u.k.s.e.) w brzmieniu
obowiązującym w dniu 8 października 2002 r., kiedy pozwany wydał postanowienie
o obciążeniu powodów kosztami postępowania zabezpieczającego, budził
wątpliwości w zakresie jego wykładni, co nakazywało przyjąć, że sposób jego
rozumienia przez pozwanego nie prowadził do rażącego naruszenia prawa.
Wykluczało to bezprawność działania komornika. Powodowie byli zobowiązani do
pokrycia kosztów postępowania zabezpieczającego i wyegzekwowanie od nich
należnej komornikowi opłaty egzekucyjnej nie spowodowało szkody po stronie
powodów. Z tego względu w sprawie nie mógł mieć zastosowania także art. 410 § 2
k.c.
3
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w W. z dnia 9 maja 2008 r. powodowie zarzucili naruszenie art.
23 ust. 1 u.k.s.e. oraz art. 378 § 1 k.p.c. i wskazali, że zaskarżone orzeczenie jest
niezgodne z tymi przepisami.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W skardze zasadnie zarzucono, że Sąd Okręgowy dokonał błędnej wykładni
art. 23 ust 1 u.k.s.e. W judykaturze utrwalony jest pogląd, że odpowiedzialność
deliktowa komorników, o której przepis ten stanowi, jest odpowiedzialnością, której
przesłankę stanowi bezprawność czynności komornika, co należy rozumieć jako
postępowanie naruszające przepisy prawa. Ocena czy działanie komornika było
bezprawne powinna być zatem dokonana według kryteriów obiektywnych
pozwalających stwierdzić, czy miało miejsce naruszenie prawa. Stwierdzenie, że
działanie komornika było pozbawione cech bezprawności nie mogło zatem, wbrew
stanowisku Sądu Okręgowego, być wynikiem oceny, że treść przepisu, który
stosował komornik mogła budzić wątpliwości w zakresie jego wykładni. Zasadność
zarzutu dokonania przez Sąd błędnej wykładni art. 23 ust 1 u.k.s.e. nie decydowała
jednak o zasadności skargi, gdyż wymogiem pozwalającym na jej uwzględnienie
jest stwierdzenie, że sposób rozstrzygnięcia sprawy prowadzi do niezgodności
orzeczenia wydanego przez sąd z prawem. Tymczasem zaskarżony wyrok
ostatecznie odpowiada prawu.
Skarżący upatrywali bezprawności działania pozwanego w wydaniu przez
niego postanowienia z dnia 8 października 2002 r., złożeniu wniosku o nadanie mu
klauzuli wykonalności i wszczęciu na tej podstawie egzekucji. Spowodowało to ich
zdaniem szkodę na skutek bezprawnego przeprowadzenia egzekucji. Wymaga
w związku z tym podkreślenia, że tak rozumiana szkoda nie mogłaby powstać bez
przeprowadzenia egzekucji, co było z kolei uzależnione od nadania przez sąd
klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, który mógł stanowić podstawę jej
prowadzenia. Sąd Okręgowy w W. w postępowaniu zażaleniowym stwierdził, że
brak było podstaw do nadania klauzuli wykonalności postanowieniu pozwanego z
dnia 8 października 2002 r. Szkoda związana z przeprowadzeniem egzekucji
pozostawała w tym przypadku w związku przyczynowym z wadliwym orzeczeniem
4
sądu, które stanowiło warunek wszczęcia egzekucji, a nie samym faktem wszczęcia
egzekucji. Pozwany dysponując tytułem wykonawczym wystawionym przez sąd był
formalnie uprawniony do złożenia wniosku o wszczęcie na jego podstawie
egzekucji. Miał też podstawy by pozostawać w przekonaniu, że orzeczenie wydane
przez sąd jest zgodne z prawem. Złożenie przez niego wniosku o wszczęcie
egzekucji nie mogło być zatem ocenione jako działanie bezprawne.
Nie mają też racji skarżący twierdząc, że postanowienie komornika
sądowego ustalające wysokość opłaty za wykonanie zabezpieczenia nie mogło
stanowić tytułu wykonawczego, podobnie jak postanowienie w przedmiocie kosztów
postępowania egzekucyjnego wydawane na podstawie art. 770 k.p.c., z uwagi na
treść art. 745 k.p.c. Po pierwsze bowiem art. 770 k.p.c. stosuje się odpowiednio
w postępowaniu zabezpieczającym i brak jest podstaw by postanowienie
komornika w przedmiocie opłaty za wykonanie zabezpieczenia, znajdujące
uzasadnioną podstawę prawną, mogło traktować inaczej niż postanowienie
komornika odnośnie kosztów postępowania egzekucyjnego. Po drugie zaś art. 745
k.p.c. stanowi podstawę do orzekania o kosztach postępowania zabezpieczającego
w relacjach pomiędzy stronami postępowania, odpowiednio do jego wyniku. Przepis
ten nie ma zatem zastosowania w przypadku orzekania o opłatach egzekucyjnych
należnych komornikowi, który nie jest stroną postępowania egzekucyjnego
i zabezpieczającego.
Niewątpliwie zasadna była ocena Sądu Okręgowego, że na gruncie regulacji
zawartej w art. 49 u.k.s.e. na powodach ciążył obowiązek pokrycia opłaty za
wykonanie przez komornika czynności związanych z zabezpieczeniem ich
roszczenia. Jej wysokość została prawomocnie ustalona przez komornika, co
uzasadniało ocenę, że wyegzekwowana w tym zakresie należność nie stanowiła
świadczenia nienależnego.
Opłaty egzekucyjne mają charakter należności publicznoprawnych.
Uprawnienie komornika do ich pobrania nie ma zatem charakteru roszczenia
w rozumieniu art. 117 § 1 k.c. Do opłat tych nie mają zatem zastosowania przepisy
o przedawnieniu roszczeń. Fakt zatem, że Sąd Okręgowy przy rozpoznaniu apelacji
powodów nie rozważał bliżej zarzutu przedawnienia „roszczenia"
5
wyegzekwowanego przez pozwanego w żaden sposób nie mógł wpłynąć na ocenę
zasadności powództwa i przemawiać za uwzględnieniem apelacji powodów.
Z przyczyn wyżej wskazanych skarga była pozbawiona uzasadnionych
podstaw i podlegała oddaleniu na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c.
O kosztach postępowania skargowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1
k.p.c. w zw. z art. 391 § 1, 39821
i art. 42412
k.p.c.