IV CZ 114/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
.Sygn. akt IV CZ 114/10
POSTANOWIENIE
Dnia 10 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z wniosku R. S.
przy uczestnictwie M. S., S. P. i małoletniego M. P.
reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S.
P.
o podział majątku i dział spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 lutego 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w E.
z dnia 30 sierpnia 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2010 r. Sąd Okręgowy
w E. odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawcy R. S. od postanowienia tego Sądu
dnia 31 maja 2010 r. oddalającego apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu
pierwszej instancji oddalającego wniosek o podział majątku wspólnego i dział
spadku po E. S.
Jako podstawę odrzucenia skargi kasacyjnej Sąd Okręgowy wskazał art.
5191
§ 4 pkt 4 k.p.c. i stwierdził, że ponieważ wartość całego majątku
podlegającego podziałowi wynosi 230 000 zł, a udział wnioskodawcy w tym majątku
stanowi ½ część, zatem wartość tego udziału nie przekracza 150 000 zł, co czyni
skargę kasacyjną wnioskodawcy niedopuszczalną. Sąd Okręgowy odwołał się
w tym zakresie także do stanowiska Sądu Najwyższego zawartego
w postanowieniu z dnia 3 czerwca 2009 r. IV CSK 107/09.
W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca zarzucił
naruszenie art. 5191
§ 4 k.p.c. wskazując, że ponieważ przedmiotem zaskarżonego
orzeczenia było oddalenie wniosku o podział majątku wspólnego i dział spadku,
a w skardze kasacyjnej wnioskodawca podważa samą zasadę odmowy dokonania
podziału, wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość całego majątku
podlegającego podziałowi, co sprawia, że skarga kasacyjna jest dopuszczalna
w świetle art. 5191
§ 4 k.p.c. Wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
Zgodnie z jednolitym stanowiskiem Sądu Najwyższego, w sprawach
o zniesienie współwłasności, podział majątku wspólnego i dział spadku oznaczenie
wartości przedmiotu zaskarżenia jest ściśle uzależnione od wyniku postępowania.
O wartości przedmiotu zaskarżenia nie przesądza ani wartość przedmiotu działu,
ani wartość udziału skarżącego, lecz zakres kwestionowanego rozstrzygnięcia.
Wartość przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać wartości udziału
3
należącego do uczestnika wnoszącego skargę kasacyjną, chyba że zaskarża on
samą zasadę (dopuszczalność) podziału albo rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków
albo rozliczenia nakładów (porównaj między innymi postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r. III CZ 153/02, OSNC 2004/4/60, z dnia
24 stycznia 2003 r. III CZ 147/02, z dnia 8 października 2003 r. III CZ 97/0324 lipca
2008 r. IV CZ 53/08, z dnia 18 stycznia 2006 r. III CSK 136/05 i z dnia 3 czerwca
2009 r. IV CSK 107/09, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie doszło do prawomocnego oddalenia wniosku
o podział majątku wspólnego i dział spadku, obejmujących jedynie spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 230 000 zł. Sądy obu
instancji uznały bowiem, że dokonany już został umowny podział tego majątku.
Przedmiotem zaskarżenia w skardze kasacyjnej wniesionej przez
wnioskodawcę jest oddalenie wniosku o podział majątku wspólnego i dział spadku,
gdyż wnioskodawca kwestionuje to rozstrzygnięcie i jego uzasadnienie.
Wnioskodawca podważa zatem samą zasadę orzeczenia oddalającego wniosek
o podział, a w takiej sytuacji przedmiotem sporu jest rozstrzygnięcie,
czy wnioskodawca w ogóle może domagać się podziału majątku wspólnego i działu
spadku, a więc dopuszczalność podziału, czyli sama jego zasada. Wartością
przedmiotu zaskarżenia nie jest w takim przypadku wartość udziału wnioskodawcy
w majątku wspólnym, lecz wartość całego majątku, którego podziału żąda. Z uwagi
na to, że wartość tego majątku przekracza 150 000 zł, nie było podstaw do
odrzucenia skargi kasacyjnej w oparciu o art. 5191
§ 4 pkt 4 k.p.c.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
POSTANOWIENIE
Dnia 10 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z wniosku R. S.
przy uczestnictwie M. S., S. P. i małoletniego M. P.
reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S.
P.
o podział majątku i dział spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 lutego 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w E.
z dnia 30 sierpnia 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2010 r. Sąd Okręgowy
w E. odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawcy R. S. od postanowienia tego Sądu
dnia 31 maja 2010 r. oddalającego apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu
pierwszej instancji oddalającego wniosek o podział majątku wspólnego i dział
spadku po E. S.
Jako podstawę odrzucenia skargi kasacyjnej Sąd Okręgowy wskazał art.
5191
§ 4 pkt 4 k.p.c. i stwierdził, że ponieważ wartość całego majątku
podlegającego podziałowi wynosi 230 000 zł, a udział wnioskodawcy w tym majątku
stanowi ½ część, zatem wartość tego udziału nie przekracza 150 000 zł, co czyni
skargę kasacyjną wnioskodawcy niedopuszczalną. Sąd Okręgowy odwołał się
w tym zakresie także do stanowiska Sądu Najwyższego zawartego
w postanowieniu z dnia 3 czerwca 2009 r. IV CSK 107/09.
W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca zarzucił
naruszenie art. 5191
§ 4 k.p.c. wskazując, że ponieważ przedmiotem zaskarżonego
orzeczenia było oddalenie wniosku o podział majątku wspólnego i dział spadku,
a w skardze kasacyjnej wnioskodawca podważa samą zasadę odmowy dokonania
podziału, wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość całego majątku
podlegającego podziałowi, co sprawia, że skarga kasacyjna jest dopuszczalna
w świetle art. 5191
§ 4 k.p.c. Wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
Zgodnie z jednolitym stanowiskiem Sądu Najwyższego, w sprawach
o zniesienie współwłasności, podział majątku wspólnego i dział spadku oznaczenie
wartości przedmiotu zaskarżenia jest ściśle uzależnione od wyniku postępowania.
O wartości przedmiotu zaskarżenia nie przesądza ani wartość przedmiotu działu,
ani wartość udziału skarżącego, lecz zakres kwestionowanego rozstrzygnięcia.
Wartość przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać wartości udziału
3
należącego do uczestnika wnoszącego skargę kasacyjną, chyba że zaskarża on
samą zasadę (dopuszczalność) podziału albo rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków
albo rozliczenia nakładów (porównaj między innymi postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r. III CZ 153/02, OSNC 2004/4/60, z dnia
24 stycznia 2003 r. III CZ 147/02, z dnia 8 października 2003 r. III CZ 97/0324 lipca
2008 r. IV CZ 53/08, z dnia 18 stycznia 2006 r. III CSK 136/05 i z dnia 3 czerwca
2009 r. IV CSK 107/09, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie doszło do prawomocnego oddalenia wniosku
o podział majątku wspólnego i dział spadku, obejmujących jedynie spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 230 000 zł. Sądy obu
instancji uznały bowiem, że dokonany już został umowny podział tego majątku.
Przedmiotem zaskarżenia w skardze kasacyjnej wniesionej przez
wnioskodawcę jest oddalenie wniosku o podział majątku wspólnego i dział spadku,
gdyż wnioskodawca kwestionuje to rozstrzygnięcie i jego uzasadnienie.
Wnioskodawca podważa zatem samą zasadę orzeczenia oddalającego wniosek
o podział, a w takiej sytuacji przedmiotem sporu jest rozstrzygnięcie,
czy wnioskodawca w ogóle może domagać się podziału majątku wspólnego i działu
spadku, a więc dopuszczalność podziału, czyli sama jego zasada. Wartością
przedmiotu zaskarżenia nie jest w takim przypadku wartość udziału wnioskodawcy
w majątku wspólnym, lecz wartość całego majątku, którego podziału żąda. Z uwagi
na to, że wartość tego majątku przekracza 150 000 zł, nie było podstaw do
odrzucenia skargi kasacyjnej w oparciu o art. 5191
§ 4 pkt 4 k.p.c.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.