Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I BU 12/10
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z odwołania J. W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 16 lutego 2011 r.,
skargi ubezpieczonego o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 23 marca 2010 r.,
odrzuca skargę.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 23 marca 2010 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok z
dnia 23 czerwca 2009 r. Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Ł. w części określającej wysokość wynagrodzenia J. W. z lat 1963-
1975 oraz w roku 1977 i w tym zakresie odrzucił odwołanie (pkt 1) oraz odrzucił
apelację wnioskodawcy (pkt 2).
W skardze o stwierdzenie niezgodności powyższego postanowienia z
prawem wnioskodawca zaskarżył je w całości i zarzucił naruszenie przepisów
postępowania, tj. art. 366 k.p.c. w związku z art. 114 ustawy o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez uznanie, że w sprawie
istnieje stan powagi rzeczy osądzonej oraz art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., poprzez
bezzasadne uchylenie zaskarżonej części wyroku Sądu pierwszej instancji w
2
zakresie określającym wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego za lata 1963 -
1975 i 1977 i odrzucenie odwołania.
Wskazując na powyższe podstawy skarżący wniósł o stwierdzenie
niezgodności postanowienia (błędnie: wyroku) z art. 366 i 199 § 1 pkt 2 k.p.c. oraz
art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a
nadto wskazał, że poniesienie przez niego szkody spowodowanej przez wydanie
postanowienia (błędnie: wyroku) jest niewątpliwe, gdyż pozbawia go części
należnego świadczenia emerytalnego, zaś wzruszenie zaskarżonego
postanowienia (błędnie: wyroku) w drodze innych środków prawnych nie było i nie
jest możliwe.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed 10 września
2010 r., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona
szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie
środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Przepis art. 4245
§ 1 k.p.c. określa w
sześciu punktach wymagania, jakim powinna odpowiadać skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Sąd to: oznaczenie orzeczenia
(pkt 1), przytoczenie podstaw skargi oraz ich uzasadnienia (pkt 2), wskazanie
przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne (pkt 3),
uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody (pkt 4), wykazanie, że wzruszenie
orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe (pkt 5)
oraz wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem (pkt 6). Każde z
tych sześciu wymagań jest indywidualne i niezależne, a zatem każde powinno być
wyraźnie wyodrębnione i wypełnione. Brak choćby jednego z nich powoduje, że
skarga jest dotknięta istotną wadą, nienaprawialną w trybie właściwym dla
usuwania braków formalnych i podlega odrzuceniu a limine.
Oceniana pod kątem dopuszczalności skarga nie spełnia wymagania
uprawdopodobnienia, że wydanie zaskarżonego orzeczenia spowodowało
powstanie szkody oraz że jego wzruszenie w drodze innych środków prawnych nie
było i nie jest możliwe (art. 4245
§ 1 pkt 4 i 5 k.p.c.). Należy mieć na uwadze, że
3
przepisy dotyczące skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia (obecnie wyroku - art. 4241
i nastepne k.p.c.) umożliwiają
poszkodowanemu uzyskanie naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem
orzeczenia niezgodnego z prawem, natomiast nie otwierają drogi do realizacji
innych zamierzeń, np. uzyskania samego stwierdzenia, że wydane orzeczenie jest
niezgodne z prawem lub jego wzruszenia. Z tego względu przystąpienie przez Sąd
Najwyższy do badania zgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wymaga
uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody przez wydanie orzeczenia, którego
skarga dotyczy. Uprawdopodobnienie to polega na przedstawieniu wyodrębnionego
wywodu skarżącego powołującego się na to, że szkoda już została wyrządzona
oraz określającego czas jej powstania, rodzaj, rozmiar i związek przyczynowy z
wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, OSNC 2006 nr 7-8, poz.
141 oraz z dnia 21 czerwca 2007 r., I BP 9/09, LEX nr 567315). Obowiązek
wykazania, na czym polega szkoda oraz przedstawienia okoliczności, które szkodę
uprawdopodobniają należy do skarżącego. Uprawdopodobnienie szkody w
rozumieniu art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. polega na określeniu rodzaju i rozmiaru szkody
oraz powołaniu okoliczności (dowodów), które świadczą o tym, że szkoda wystąpiła
(por. postanowienie z dnia 14 kwietnia 2008 r., II BP 1/08, LEX nr 470957).
Powołanie tych okoliczności może następować zarówno przez przedstawienie
środków dowodowych (np. dokumentów) jak i środków nieuznawanych za środki
dowodowe (tak w postanowieniu z dnia 12 października 2006 r., I BU 5/06, LEX nr
489023). W każdym jednak przypadku dowody jak i inne środki winny mieć
charakter skonkretyzowany. Wykazania (uprawdopodobnienia) szkody dla potrzeb
stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie może więc
stanowić stwierdzenie skarżącego, że poniósł przez wydanie zaskarżonego
postanowienia szkodę z uwagi na pozbawienie go części należnego świadczenia
emerytalnego.
Skarżący nie wykazał również, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w
drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe (art. 4245
§ 1 pkt 5
k.p.c.). Wykazanie w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, że jego wzruszenie w drodze innych środków prawnych
4
nie było i nie jest możliwe (art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c.) polega na ujawnieniu i
przedstawieniu tej okoliczności w sposób wyczerpujący i niebudzący wątpliwości
oraz na dowiedzeniu jej istnienia i przekonywującym uzasadnieniu (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2001 r., III CNP 23/05, OSNC
2006 nr 7-8, poz. 140). Należy bowiem mieć na uwadze, że skarga jest co do
zasady niedopuszczalna, jeżeli w sprawie strona miała możliwość zaskarżenia
orzeczenia apelacją, skargą kasacyjną, skargą o wznowienie postępowania lub
mogła skorzystać z innego środka, np. wniosku o przywrócenie terminu (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2006 r., II CNP 2/06, OSNC
2006 nr 6, poz. 112). Skarga przewidziana w art. 4241
k.p.c. nie jest bowiem
substytutem skargi kasacyjnej, a jej niedopuszczalność wynikająca z możliwości
zaskarżenia orzeczenia sądu drugiej instancji (art. 4248
§ 2 k.p.c.) występuje
zarówno przy świadomej rezygnacji strony z wniesienia skargi kasacyjnej, jak i przy
zawinionej przez stronę niemożności skorzystania z tego środka (por.
postanowienie Sądu najwyższego z dnia 23 stycznia 2008 r., V CNP 187/07,
OSNC-ZD 2008 nr 4, poz. 107).
Z powyższych względów skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia podlegała odrzuceniu, o czym Sąd Najwyższy orzekł na
podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.