Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 209/10
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSA Maria Szulc (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. O.
przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuratorowi Okręgowemu w Ł.
o zadośćuczynienie i odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 16 lutego 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 września 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w pkt drugim i w tym
zakresie sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 17 września 2010 r. Sąd Apelacyjny oddalił w pkt I
wniosek powoda o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
doręczenie uzasadnienia wyroku, a w punkcie II odmówił sporządzenia
uzasadnienia i doręczenia wyroku tego Sądu z dnia 26 kwietnia 2010 r. W ocenie
Sądu Apelacyjnego, powód ponosi winę w uchybieniu terminowi do złożenia
wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia, bowiem wiedział o dacie
wydania orzeczenia, a nadto przy zachowaniu należytej staranności mógł
z łatwością dowiedzieć się o terminie, w jakim powinien zostać złożony wniosek
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia. Konsekwencją oddalenia wniosku
o przywrócenie terminu było odrzucenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia
wyroku i jego doręczenie jako spóźnionego na podstawie art. 328 § 1 k.p.c.
w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
W zażaleniu z dnia 11 października 2010 r. powód zarzucił temu
postanowieniu naruszenie: art. 231 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolne
ustalenie, że powodowi wiadoma była konieczność złożenia wniosku
o sporządzenie uzasadnienia, i że dowiedział się o tej konieczności przed 18 maja
2010 r., oraz art. 168 § 1 k.p.c. poprzez błędną wykładnię pojęcia winy
w uchybieniu terminu. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości
oraz orzeczenie o kosztach postępowania, w tym o kosztach pomocy prawnej
udzielonej z urzędu.
W odpowiedzi na zażalenie z dnia 9 listopada 2010 r. pozwany Skarb Państwa
wniósł o jego odrzucenie odnośnie do punktu I zaskarżonego orzeczenia
i oddalenie w pozostałej części, względnie oddalenie zażalenia w całości, oraz
orzeczenie o kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie wskazać należy, iż brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku
zawartego w odpowiedzi na zażalenie o odrzucenie zażalenia odnośnie punktu
pierwszego zaskarżonego postanowienia, bowiem zostało ono skierowane
prawidłowo przeciwko punktowi drugiemu w zakresie dotyczącym odrzucenia
wniosku o sporządzenie uzasadnienia.
3
Zażalenie jest zasadne.
Zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego tj. art. 231 k.p.c., 233 § 1
k.p.c. i art. 168 § 1 zd. 1 k.p.c., pozostają bezzasadne. Zważywszy, na podniesiony
w zażaleniu zarzut naruszenia art. 168 § 1 zd. 1 k.p.c., Sąd Najwyższy objął
kontrolą postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu na podstawie
art. 380 kpc. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. Zaskarżone
orzeczenie w zakresie punktu I, odnośnie do oddalenia wniosku o przywrócenie
terminu, odpowiada prawu. Artykuł 168 § 1 k.p.c. nie może być traktowany
w sposób rozszerzający. O braku winy można mówić tylko wtedy, gdy istniała
przyczyna, która spowodowała uchybienie, czyli, gdy dokonanie czynności było
niemożliwe w sensie obiektywnym przy dołożeniu przez stronę należytej
staranności. Prawidłowe jest stanowisko Sądu Apelacyjnego, że uchybienie przez
powoda terminowi do wniesienia wniosku o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia miało charakter zawiniony. Okoliczności przytoczone w uzasadnieniu
zażalenia nie pozwalają na przyjęcie odmiennej kwalifikacji działań skarżącego.
Powód był reprezentowany przez pełnomocnika, bowiem etap postępowania po
zakończeniu wyrokiem postępowania apelacyjnego, a przed wniesieniem skargi
kasacyjnej jest w dalszym ciągu postępowaniem przed sądem drugiej instancji.
Pełnomocnik z urzędu ustanowiony do zastępowania strony przed sądami
powszechnymi jest umocowany do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia. Czynność ta nie ma bowiem bezpośredniego związku
z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, które wszczyna złożenie skargi
kasacyjnej (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2006 r., III UZ
6/06, OSNP 2007/11 – 12/174 i orzeczenia w nim powołane). Stąd ewentualny brak
wiedzy powoda o sposobie i terminie wniesienia wniosku o sporządzenie
uzasadnienia, czy też o konieczności jego złożenia jako warunku wniesienia skargi
kasacyjnej, pozostaje bez wpływu na ocenę zawinienia. Jak przekonująco wskazał
Sąd Apelacyjny, zbyt późne powiadomienie skarżącego przez jego pełnomocnika
o możliwości złożenia tego wniosku nie stanowi w tym wypadku podstawy
wyłączenia winy w zakresie uchybienia powyższemu terminowi.
Sąd Apelacyjny trafnie orzekł wprawdzie o oddaleniu wniosku o przywrócenie
terminu z powodu uchybienia terminowi z winy wnioskodawcy (art. 168 § 1 zd. 1
4
k.p.c.), wadliwie rozstrzygnął jednak na tej podstawie o odmowie sporządzenia
uzasadnienia i doręczenia wyroku. Wprawdzie artykuł 394 § 7 k.p.c. stanowi,
że zażalenie przysługuje na postanowienie, którego przedmiotem jest odmowa
uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia, jednakże przepis ten reguluje
dopuszczalność zażalenia i obejmuje wszystkie formy rozstrzygnięcia sądu w tym
przedmiocie. Natomiast w wypadku złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia po terminie, formę i treść orzeczenia określa art. 328 § 1 zd. 2 k.p.c.
w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., który stanowi, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia
zgłoszony po terminie podlega odrzuceniu na posiedzeniu niejawnym.
Zasadnie zatem skarżąca podnosi w pkt I uzasadnienia zarzutów rozbieżność
pomiędzy treścią punktu II sentencji, a jego uzasadnieniem.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono jak w postanowieniu.