Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 3 marca 2011 r.
III ZS 2/11
Powiatowy lekarz weterynarii nie jest zobowiązany do zawarcia umów
określających warunki wykonywania przez lekarzy weterynarii czynności, o
których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji We-
terynaryjnej (Dz.U. Nr 33, poz. 287 ze zm.), ze wszystkimi lekarzami weterynarii
wyznaczonymi do wykonywania tych czynności.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski, Andrzej Wróbel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 marca 2011 r. sprawy
ze skargi Ministera Rolnictwa i Rozwoju Wsi na uchwałę Krajowej Rady Lekarsko -
Weterynaryjnej nr 32 [...] z dnia 17 stycznia 2011 r. w sprawie akceptacji wyników
negocjacji zespołu Krajowej Rady - Lekarsko Weterynaryjnej z Ministrem Rolnictwa i
Rozwoju Wsi - w części dotyczącej zobowiązania lekarzy weterynarii wolnej praktyki
oraz powiatowych lekarzy weterynarii zawierających umowy na czynności z wyzna-
czenia powiatowego lekarza weterynarii do podpisywania tych umów na czas okre-
ślony z terminem ich obowiązywania do dnia 28 lutego 2011 r., tj. w zakresie § 2 tej
uchwały oraz na uchwałę nr 33 [...] z dnia 17 stycznia 2011 r. w sprawie zagwaran-
towania ochrony protestującym lekarzom weterynarii,
1. u c h y l i ł uchwałę nr 33 [...] z dnia 17 stycznia 2011 r.,
2. u m o r z y ł postępowanie dotyczące uchwały nr 32 [...] z dnia 17 stycznia
2011 r.,
3. zasądził od Krajowej Izby Lekarsko - Weterynaryjnej na rzecz Ministra Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania przed Sądem Najwyższym.
U z a s a d n i e n i e
2
Krajowa Rada Lekarsko-Weterynaryjna uchwałą nr 32 [...] z dnia 17 stycznia
2011 r. w sprawie akceptacji wyników negocjacji zespołu Krajowej Rady Lekarsko-
Weterynaryjnej z Ministrem Rozwoju Rolnictwa i Rozwoju Wsi, działając na podsta-
wie art. 39 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 i 10 ustawy z dnia 21 grudnia
1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (jednolity
tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 767), zobowiązała lekarzy weterynarii wolnej prak-
tyki oraz powiatowych lekarzy weterynarii zawierających umowy na czynności z wy-
znaczenia powiatowego lekarza weterynarii do podpisywania tych umów na czas
określony z terminem ich obowiązywania do dnia 28 lutego 2011 r.
Krajowa Rada Lekarsko-Weterynaryjna uchwałą nr 33 [...] z dnia 17 stycznia
2011 r. w sprawie zagwarantowania ochrony protestującym lekarzom weterynarii,
działając na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 i 10 ustawy
z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weteryna-
ryjnych, zobowiązała Głównego Lekarza Weterynarii, wojewódzkich i powiatowych
lekarzy weterynarii do zagwarantowania wszystkim lekarzom weterynarii biorącym
udział w proteście podjętym na podstawie uchwał nr 32 [...] i 33 [...] ochrony przed
wszelkimi możliwymi konsekwencjami finansowo-personalnymi oraz zagwarantowa-
nia lekarzom weterynarii propozycji podpisania umów z wyznaczenia powiatowego
lekarza weterynarii.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniósł o stwierdzenie niezgodności z pra-
wem i uchylenie uchwały z dnia 17 stycznia 2011 r. nr 32 [...] w części dotyczącej
zobowiązania lekarzy weterynarii wolnej praktyki oraz powiatowych lekarzy weteryna-
rii zawierających umowy na czynności z wyznaczenia powiatowego lekarza wetery-
narii do podpisywania tych umów na czas określony z terminem ich obowiązywania
do dnia 28 lutego 2011 r., ewentualnie, gdyby uchylenie zaskarżonej uchwały w tej
części nie było możliwe, uchylenie uchwały z dnia 17 stycznia 2011 r. nr 33 [...] w
całości.
Zaskarżonej uchwale nr 32 [...] zarzucił naruszenie: 1) art. 39 ust. 1 pkt 4 w
związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 i 10 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach le-
karsko-weterynaryjnych w związku z art. 16 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004
r. o Inspekcji Weterynaryjnej (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744), przez
wydanie uchwały bez podstawy prawnej, ponieważ powszechnie obowiązujące prze-
pisy, w szczególności przepisy ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekar-
sko-weterynaryjnych, nie zawierają podstaw prawnych do wydawania uchwał zobo-
3
wiązujących lekarzy weterynarii do zawierania umów, o których mowa w art. 16 ust. 3
ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, na ustalony a priori czas określony, tym bardziej
że umowy takie są zawierane jedynie wtedy, gdy powiatowy lekarz weterynarii z
przyczyn finansowych lub organizacyjnych nie jest w stanie wykonać ustawowych
zadań inspekcji, 2) art. 22 i 65 ust. 1 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 i art. 9 ustawy z
dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (jednolity tekst: Dz.U. z
2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.), poprzez niezgodne z przepisami ograniczanie
wykonywania zawodu przez lekarzy weterynarii, art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, 1a, 2, 3 i 5
oraz art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej w związku z art. 1 ust. 1 pkt 1,
2, 5 i 6 oraz art. 10 ust. 2 pkt 11 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach le-
karsko-weterynaryjnych, poprzez niezgodne z prawem uniemożliwianie wykonywania
ustawowych zadań przez Inspekcję Weterynaryjną, polegające w szczególności na
uzależnieniu wykonywania zadań określonych w art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji
Weterynaryjnej od przyjęcia rozwiązań prawnych zwiększających wynagrodzenia
lekarzy weterynarii za te zadania, w sytuacji gdy obowiązkiem samorządu zawodo-
wego jest współdziałanie z organami administracji rządowej w sprawach profilaktyki i
lecznictwa weterynaryjnego, poprawy warunków hodowli i warunków sanitarnych na
wsi, kontroli żywności pochodzenia zwierzęcego, zwalczania zakaźnych i pasożytni-
czych chorób zwierzęcych oraz chorób odzwierzęcych, a obowiązkiem lekarzy wete-
rynarii, jako wykonujących zawód zaufania publicznego, jest ochrona zdrowia zwie-
rząt oraz weterynaryjna ochrona zdrowia publicznego i środowiska.
Zaskarżonej uchwale nr 33 [...] zarzucił naruszenie art. 39 ust. 1 pkt 4 w
związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 i 10 oraz art. 45 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i
izbach lekarsko-weterynaryjnych, a także art. 16 ust. 1 i 3 ustawy o Inspekcji Wetery-
naryjnej, poprzez wydanie uchwały bez podstawy prawnej, ponieważ powszechnie
obowiązujące przepisy, w szczególności przepisy ustawy o zawodzie lekarza wetery-
narii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, nie zawierają podstaw prawnych do wyda-
wania uchwał zobowiązujących Głównego Lekarza Weterynarii, wojewódzkich i po-
wiatowych lekarzy weterynarii, jako organów administracji, do zagwarantowania
wszystkim lekarzom weterynarii biorącym udział w proteście pojętym na podstawie
uchwały nr 28 [...] oraz uchwały nr 30 [...] o ochronie przed wszelkimi możliwymi kon-
sekwencjami finansowo-personalnymi oraz zagwarantowania lekarzom weterynarii
propozycji podpisania umów z wyznaczenia powiatowego lekarza weterynarii.
4
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Najwyższy postanowił, na podstawie art. 39819
§ 1 w związku z art. 39821
i
art. 355 § 1 k.p.c., wobec zgodnych wniosków stron postępowania oraz zbędności
wydania orzeczenia w postępowaniu wszczętym skargą Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi na uchwałę Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej nr 32 [...] z dnia 17 stycznia
2011 r. w sprawie akceptacji wyników negocjacji zespołu Krajowej Rady Lekarsko-
Weterynaryjnej z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi wskutek uchylenia § tej uchwały
uchwałą nr 36 [...] Krajowej Rady Lekarsko Weterynaryjnej z dnia 21 lutego 2011 r. w
sprawie zmiany uchwały nr 32 [...] z dnia 17 stycznia 2011 r. w sprawie akceptacji
wyników negocjacji zespołu Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej z Ministrem
Rolnictwa i Rozwoju Wsi, umorzyć postępowanie w tym zakresie.
Skarga Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest uzasadniona w części dotyczą-
cej zaskarżonej uchwały Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej nr 33 [...] z dnia 17
stycznia 2011 r. w sprawie zagwarantowania ochrony protestującym lekarzom wete-
rynarii.
Trafny jest pogląd Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, że przewidziana w art. 16
ust. 1 i 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej kompetencja powiatowego lekarza wete-
rynarii do wyznaczenia w drodze decyzji administracyjnej na czas określony lekarzy
weterynarii niebędących pracownikami inspekcji weterynaryjnej do wykonywania
określonych w ust. 1 czynności, a następnie zawierania z wyznaczonymi w ten spo-
sób lekarzami weterynarii umów określających między innymi zakres, terminy i miej-
sce wykonywania tych czynności, wysokość wynagrodzenia za ich wykonanie oraz
termin płatności, nie oznacza, że powiatowy lekarz weterynarii jest obowiązany każ-
dorazowo zawierać te umowy z wyznaczonymi lekarzami weterynarii. Z treści przepi-
su art. 16 ust. 1 ustawy wynika bowiem jednoznacznie, że należy to do uznania po-
wiatowego lekarza weterynarii, na co wskazuje użycie w tym przepisie kwantyfikatora
modalnego „może”, a ponadto, biorąc pod uwagę wyjątkowy charakter wyznaczenia
lekarzy weterynarii do wykonywania zadań należących do normalnych obowiązków
ustawowych organów inspekcji weterynaryjnej, powiatowy lekarz weterynarii może
wydać decyzję wyznaczającą lekarza weterynarii do wykonania ściśle określonych
czynności tylko wtedy, gdy ziszczą się przesłanki przewidziane w komentowanym
przepisie, a mianowicie powiatowy lekarz weterynarii z przyczyn finansowych lub
organizacyjnych nie jest w stanie wykonać ustawowych zadań inspekcji weterynaryj-
5
nej. Ponadto, zgodnie z art. 42 Kodeksu etyki lekarza weterynarii lekarz weterynarii,
pełniący funkcję organu administracji publicznej, wyznaczając do wykonywania czyn-
ności urzędowych, kieruje się kompetencją zainteresowanych lekarzy weterynarii i
bierze pod uwagę ich racje. Powyższym przepisom sprzeciwia się w sposób oczywi-
sty zawarte w zaskarżonej uchwale żądanie, aby wszystkim lekarzom weterynarii,
biorącym udział w proteście podjętym na podstawie uchwały nr 28 [...], zagwaranto-
wać propozycję podpisania umów z wyznaczenia powiatowego lekarza weterynarii.
Nie budzi też żadnych wątpliwości, że Krajowa Rada Lekarsko-Weterynaryjna
nie jest ustawowo upoważniona do podejmowania uchwał, w których mogłaby nakła-
dać na centralny organ administracji rządowej, jakim jest Główny Lekarz Weterynarii
(art. 6 ust. 1 ustawy) i organy administracji rządowej zespolonej (wojewódzcy lekarze
weterynarii) oraz organy administracji rządowej niezespolonej (powiatowi lekarze
weterynarii), określonych w zaskarżonej uchwale obowiązków. Podstawy takiej nie
stanowi w szczególności art. 39 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 10 ust. 2 pkt 3 i 10
ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Wprawdzie
zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 3 i 10 tej ustawy zadaniem ustawowym samorządu leka-
rzy weterynarii jest „reprezentowanie i ochrona zawodu lekarza weterynarii” i „wystę-
powanie w obronie interesów indywidualnych i zbiorowych członków izb lekarsko-
weterynaryjnych”, a zatem także występowanie wobec organów administracji pu-
blicznej, w tym organów inspekcji weterynaryjnej, w obronie interesów finansowych
lekarzy weterynarii, to jednak uchwały organów samorządu weterynaryjnego nie
mogą w swej treści jednostronnie i władczo nakładać na te organy jakichkolwiek ob-
owiązków prawnych. Przeczy temu bowiem zarówno konstytucyjna zasada działania
władzy publicznej na podstawie prawa powszechnie obowiązującego (art. 7 Konsty-
tucji), jak i konstytucyjnie wyznaczona pozycja i status samorządu weterynaryjnego
jako samorządu zawodowego (art. 17 Konstytucji). Nie ma bowiem wątpliwości, że
organy inspekcji weterynaryjnej, które są adresatami zaskarżonej uchwały, są zwią-
zane prawnie przepisami odnośnych ustaw, na podstawie których wydają między
innymi decyzje administracyjne, jak na przykład decyzja administracyjna o wyzna-
czeniu do wykonania czynności. Uchwały samorządu weterynaryjnego nie są przepi-
sami prawa powszechnie obowiązującego w rozumieniu Konstytucji RP i nie mogą w
żadnym wypadku wiązać prawnie tych organów administracji rządowej. Braku praw-
nego związania organów administracji rządowej uchwałami organów samorządu
weterynaryjnego w niczym nie zmienia to, że na stanowisko Głównego Lekarza We-
6
terynarii, wojewódzkiego lekarza weterynarii i powiatowego lekarza weterynarii może
być powołana wyłącznie osoba, która jest lekarzem weterynarii posiadającym prawo
wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 6 ust. 5a pkt 1,
art. 9 ust. 1), a zatem osoba będąca członkiem samorządu weterynaryjnego.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================