Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 390/10
POSTANOWIENIE
Dnia 16 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z odwołania W. N.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o podleganie ubezpieczeniu społecznemu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 16 marca 2011 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 24 czerwca 2010 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2010 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385
k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego W. N. od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 października 2009 r. oddalającego
odwołanie W. N. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20
października 2008 r., którą organ rentowy stwierdził, że W. N. nie podlega
obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz
dobrowolnemu ubezpieczeniu wypadkowemu w okresie od 13 stycznia 2004 r.
Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył skargą kasacyjną W. N. We wniosku o
przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano, że przyjęcie skargi do rozpoznania
uzasadniają: “podstawy kasacyjne niniejszej skargi” oraz przesłanki określone w
art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c. W sprawie występują istotne zagadnienia prawne:
2
“a) czy Sądy orzekające w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w
sprawie dotyczącej wyłączenia ubezpieczonego z tych ubezpieczeń są
zobowiązane rozstrzygać w granicach określonych przez okres objęty kontrolą
przeprowadzoną przez organ rentowy oraz czy organ rentowy posiada prawo do
wyłączenia ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych na czas nieoznaczony;
b) czy Sądy rozpoznające sprawę mogą opierać swoje rozstrzygnięcia na
ustaleniach w sprawie karnej, co do, której Sąd II instancji jednoznacznie orzekł, iż
od jej wyniku nie zależy rozstrzygnięcie sprawy niniejszej, w sytuacji, gdy
dodatkowo sprawa karna nie została prawomocnie zakończona;
c) czy Sąd II instancji rozpoznający sprawę może opierać swoje
rozstrzygnięcia na informacjach uzyskanych telefonicznie, w tym na informacjach
uzyskanych telefonicznie od organu rentowego, już po zamknięciu rozprawy, bez
otwarcia rozprawy na nowo, bez udostępnienia tych informacji ubezpieczonemu
oraz bez ich formalnego dopuszczenia jako dowodu w sprawie;
d) czy sam fakt nieosiągania przez ubezpieczonego przychodów z tytułu
prowadzonej działalności gospodarczej w określonym czasie tj. w czasie, w którym
ubezpieczony był niezdolny do pracy lub oczekiwał na zlecenia - w sytuacji, gdy
ubezpieczony nie zgłosił faktu zawieszenia prowadzonej działalności gospodarczej,
ani nie wykreślił się z ewidencji działalności gospodarczej, jak również, gdy
wykonywał on inne czynności stanowiące działalność gospodarczą (w tym
wypełniał wszystkie nałożone prawem na przedsiębiorcę wymogi i obowiązki) -
pozwala na przyjęcie, że ubezpieczony nie prowadzi działalności gospodarczej, a
tym samym, że nie jest objęty takim tytułem ubezpieczenia;
e) czy istnienie po stronie ubezpieczonego niezdolności do pracy - z tytułu
choroby i leczenia stwierdzonej w sposób i w formie przewidzianej przez
obowiązujące przepisy prawa, która w żaden sposób nie została skutecznie
podważona przez organ rentowy - oraz otrzymywanie przez ubezpieczonego
świadczeń z tytułu zasiłków chorobowych, których wysokość jest zgodna z
obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa, daje podstawę do wyłączenia
ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych oraz stwierdzenia przez organ
rentowy i Sądy obu instancji, że działalność gospodarcza nie jest przez
ubezpieczonego prowadzona, w sytuacji, gdy ubezpieczony nie zgłosił faktu
3
zawieszenia prowadzonej działalności gospodarczej, nie dokonał wykreślenia z
ewidencji działalności gospodarczej oraz wypełnia wszystkie nałożone prawem na
przedsiębiorcę wymogi i obowiązki;
f) czy opłacanie przez ubezpieczonego należnych składek
ubezpieczeniowych, na zasadach określonych w ustawie systemowej, w okresach
oczekiwania na zlecenia - co skutkowało jednocześnie brakiem osiągania
przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej - można traktować jako
próbę stworzenia pozorów prowadzenia działalności gospodarczej przez
ubezpieczonego;
g) czy organ rentowy i Sądy rozpoznające sprawę mogą kwestionować
spełnienie przez ubezpieczonego jakiegoś wymogu względem działalności
gospodarczej (w odniesieniu do ubezpieczonego chodzi o wymóg tzw.
zorganizowania), bez wskazania i wyjaśnienia na czym miałby ten rzekomy brak
polegać;
h) czy o braku tzw. ciągłości w prowadzeniu działalności gospodarczej może
decydować fakt, zgodnego z prawem, pobierania przez ubezpieczonego zasiłków
chorobowych w określonym czasie, jak również zgodna z prawem wysokość tych
zasiłków, a także brak osiągania przez ubezpieczonego przychodów w określonym
czasie oraz
i) czy okoliczności wskazane powyżej w ppkt b - h dają organowi rentowemu
oraz Sądom możliwość zastosowania w stosunku do ubezpieczonego zasady
określonej w art. 5 k.c.”
Ponadto wskazano na potrzebę “wykładni przepisów prawnych budzących
poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów” – art.
2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej –
Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm., (w brzmieniu obowiązującym do dnia 20 sierpnia
2004 r.) oraz przepisów art. 2 w związku z art. 4, art. 14 ust. 1 i art. 14 a ustawy z
dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz.U. z 2007 r. Nr
155, poz. 1095 ze zm., (obowiązujących od dnia 21 sierpnia 2004 r.) w zakresie
dotyczącym pojęcia “działalności gospodarczej”.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
4
W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jej
autor powołał się na przyczynę przyjęcia skargi określoną w art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c.
Istnienia powołanej przyczyny przyjęcia skargi – występowania w sprawie
istotnego zagadnienia prawnego – autor skargi nie wykazał, bo nawet nie
przedstawił takiego zagadnienia.
Nie ujawniają zagadnienia prawnego postawione przez autora skargi liczne
pytania. Pytania te mają wyrażać jakieś – bliżej nieokreślone – wątpliwości
pytającego. Nie są one “zasadzone” na podstawach zaskarżonego wyroku. Z
ustalonych w podstawie faktycznej zaskarżonego wyroku okoliczności autor skargi
wybiera niektóre, nie wiadomo dlaczego nadaje im, w takim cząstkowym ujęciu
znaczenie decydujące o rozstrzygnięciu i opatruje znakiem zapytania. W takim
ujęciu bezpodstawne są przesłanki postawionych pytań i nie ma w nich
jakiegokolwiek przedstawienia kwestii prawnych, które przecież należałoby
powiązać z interpretacją określonych przepisów. Tym czasem autor skargi w
kontekście postawionych pytań powołuje wyłącznie art. 5 k.c., który w ogóle nie
został w zaskarżonym wyroku powołany jako podstawa rozstrzygnięcia sprawy.
Postawione w skardze pytania ignorują zasadnicze ustalenia zaskarżonego
wyroku iż ubezpieczony w okresie objętym decyzją organu rentowego (od 13
stycznia 2004 r.) nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej, i dlatego
nie podlegał – stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym a także nie
zachodziły przesłanki dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego na podstawie art.
11 ust. 2 tej ustawy.
Nie przedstawił również autor skargi drugiej z powołanych przyczyn przyjęcia
skargi do rozpoznania (art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c.).Uzasadnienie wniosku w tym
zakresie powołując potrzebę wykładni wskazanych przepisów w zakresie
dotyczącym pojęcia działalności gospodarczej nie wyjaśnia przedmiotu wskazanej
wątpliwości, i nie podaje powodu, który uzasadniałby potrzebę wypowiedzi Sądu
Najwyższego w tym zakresie, pomimo bogatego orzecznictwa dotyczącego
problematyki “działalności gospodarczej”.
5
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.