Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 39/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Andrzej Wróbel
w sprawie z powództwa E. Operator Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
z udziałem zainteresowanego Jana K.
o zgłoszenie zastrzeżeń do odmowy przyłączenia sieci elektroenergetycznej ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 5 kwietnia 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 marca 2010 r.,
1. oddala skargę,
2. oddala wniosek E. Operator Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w P. o zasądzenie kosztów postępowania
kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Decyzją z dnia 2 czerwca 2008 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki – na
podstawie art. 7 ust. 9 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. –
Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) zgłosił zastrzeżenia
do odmowy przyłączenia do sieci elektroenergetycznej przez powoda – E. Operator
Spółkę z o.o. w P., na warunkach taryfowych (przy zastosowaniu stawek
przewidzianych w taryfie dla energii elektrycznej E. Operator Spółka z o.o.),
budynku mieszkalnego znajdującego się na działce nr 308 położonej w
miejscowości K., gmina S. należącego do zainteresowanego Jana K.
Od tej decyzji powód wniósł odwołanie.
Wyrokiem z dnia 15 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie.
Powyższy wyrok Sądu Okręgowego zaskarżyła apelacją strona powodowa.
Wyrokiem z dnia 30 marca 2010 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1
k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił decyzję Prezesa URE z
dnia 2 czerwca 2008 r., (pkt I); rozstrzygnął o kosztach postępowania za obie
instancje (pkt II). Sąd Apelacyjny wskazał, że na podstawie ustawy z dnia 8
stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych
innych ustaw (Dz.U. Nr 21, poz. 104), która weszła w życie z dniem 11 marca 2010
r., zmianie uległa treść przepisu art. 7 ust. 9 Prawa energetycznego. Przepis ten w
nowym brzmieniu nie przewiduje już kompetencji w zakresie zgłaszania zastrzeżeń
do odmowy przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Stosownie do art. 20
ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz o
zmianie niektórych innych ustaw należało zastosować nowy przepis obowiązujący
w dacie orzekania. W związku zaś z tym, że Prezes URE utracił możliwość
zgłaszania zastrzeżeń do odmowy przyłączenia do sieci elektoenergetycznej,
bezprzedmiotowe stało się postępowanie wywołane zaskarżoną decyzją Prezesa
URE z 2 czerwca 2008 r.
Powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego w całości zaskarżył skargą kasacyjną
Prezes URE. Skargę oparto na podstawie procesowej (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.) i
zarzucono naruszenie:
3
a) art. 382 k.p.c. przez wydanie wyroku bez zbadania faktycznych
okoliczności sprawy, w tym pominięcie materiału dowodowego
znajdującego się w aktach sprawy oraz zaniechanie dokonania
własnych ustaleń na okoliczność, iż zarówno w dacie wydania
zaskarżonego wyroku, jak i w dacie wydania poprzedzającego go
wyroku sądu pierwszej instancji oraz decyzji administracyjnej
istniały warunki ekonomiczne i techniczne do przyłączenia do sieci
elektroenergetycznej nieruchomości należącej do
zainteresowanego oraz na okoliczność, że zainteresowany spełniał
we wskazanych datach warunki do przyłączenia do sieci i odbioru,
a w wyniku powyższego nieuwzględnienie okoliczności, iż zgodnie
z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo
energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, ze zm.) na
powodzie ciążył obowiązek przyłączenia ww. nieruchomości do
sieci;
b) art. 316 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. przez jego błędną
interpretację polegającą na przyjęciu, że odpadnięcie podstawy
prawnej wydania decyzji administracyjnej po jej wydaniu powoduje
niejako automatycznie konieczność uchylenia tej decyzji, a w
konsekwencji naruszenie przepisu art. 47953
§ 2 k.p.c., przez
uchylenie zaskarżonej decyzji Prezesa URE z dnia 2 czerwca 2008
r., pomimo braku ku temu podstaw.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz o
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji – przy
uwzględnieniu kosztów postępowania według norm przepisanych.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona powodowa wniosła o oddalenie
skargi oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów
postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm
przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Decyzja będąca przedmiotem kontroli sądowej w niniejszej sprawie została
wydana na podstawie art. 7 ust. 9 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo
energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.), zgodnie z którym w
przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne odmówi przyłączenia do sieci z
powodu braku warunków ekonomicznych, o których mowa w ust. 1, a Prezes
Urzędu Regulacji Energetyki, w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania
powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, nie zgłosi zastrzeżeń do odmowy, za
przyłączenie do sieci przedsiębiorstwo to może pobrać opłatę w wysokości
uzgodnionej z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie w umowie o
przyłączenie; przepisu ust. 8 nie stosuje się. Przepis ten w powołanym wyżej
brzmieniu obowiązywał do dnia 11 marca 2010 r. Na podstawie ustawy z dnia 8
stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych
innych ustaw (Dz.U. Nr 21, poz. 104) przepis art. 7 ust. 9 Prawa energetycznego
otrzymał nową treść, zgodnie z którą w przypadku gdy przedsiębiorstwo
energetyczne odmówi przyłączenia do sieci z powodu braku warunków
ekonomicznych, o których mowa w ust. 1, za przyłączenie do sieci przedsiębiorstwo
energetyczne może ustalić opłatę w wysokości uzgodnionej z podmiotem
ubiegającym się o przyłączenie do sieci w umowie o przyłączenie do sieci;
przepisów ust. 8 nie stosuje się. Ustawa zmieniająca z dnia 8 stycznia 2010 r.
weszła w życie – stosownie do jej art. 22 – z dniem 11 marca 2010 r. Na etapie
postępowania apelacyjnego w sprawie obowiązywało już nowe brzmienie art. 7 ust.
9 Prawa energetycznego. Zmieniona norma prawna pomija kompetencję Prezesa
URE do zgłaszania zastrzeżeń do odmowy przyłączenia do sieci
elektroenergetycznej.
Problemem w sprawie była kwestia, czy wyłączenie kompetencji Prezesa
URE odnosi się również do spraw w których, decyzja została wydana, ale nie
uzyskała prawomocności w związku z niezakończeniem przewidzianego
postępowania odwoławczego. W kwestii tej Sąd w zaskarżonym wyroku trafnie
zastosował art. 20 ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo
energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw stanowiący, że do spraw
wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy
stosuje się przepisy tej ustawy. Skarżący w rozpatrywanej skardze nie kwestionuje
5
zastosowania przepisu art. 20 ustawy zmieniającej z dnia 8 stycznia 2010 r., który
jest podstawą zaskarżonego wyroku. Brak w podstawach skargi kasacyjnej zarzutu
naruszenia przepisu stanowiącego istotny element podstawy zaskarżonego wyroku
ogranicza możliwość rozpoznania zasadniczej kwestii sprawy, gdyż nie została ona
objęta podstawą skargi (por. art. 39812
§ 1 k.p.c.).
Pomimo to Sąd Najwyższy stwierdza, że zastosowanie w sprawie art. 20
ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz o
zmianie niektórych nie nasuwa wątpliwości. Sąd drugiej instancji w postępowaniu z
odwołania od decyzji Prezesa URE powinien uwzględnić zmiany stanu prawnego,
które nastąpiły po wydaniu decyzji. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego
Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Sąd Apelacyjny
rozpoznają sprawy z odwołania od decyzji organów regulacyjnych merytorycznie,
zatem muszą brać pod uwagę stan faktyczny i prawny istniejący w chwili orzekania
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2010 r., III SK 40/09 – Lex nr
585839).
Zarzuty podnoszone przez skarżącego w ramach podstawy procesowej –
art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c. tj. zarzut naruszenia art. 382 k.p.c. oraz art. 316 § 1 k.p.c.
w związku z art. 391 § 1 k.p.c. są bezzasadne. Przepis art. 382 k.p.c. zakreśla
granice postępowania dowodowego przed sądem drugiej instancji. Zarzut ten jest o
tyle bezzasadny, że Sąd w zaskarżonym wyroku nie zajmował się oceną
materialnoprawnych przesłanek określonych w art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego,
ponieważ uznał, że Prezes URE – na skutek zmiany stanu prawnego na etapie
postępowania apelacyjnego – utracił kompetencję do wydania decyzji i w
konsekwencji uznał, że decyzja taka podlega uchyleniu jako pozbawiona podstawy
prawnej. Ocena zaskarżonego wyroku w tym zakresie dotyczyła nie kwestii
istnienia warunków przyłączenia zainteresowanego do sieci, lecz samej
kompetencji pozwanego Prezesa URE do wydawania zastrzeżeń do odmowy
przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Jeżeli uprawnienie Prezesa URE w
zakresie zgłaszania zastrzeżenia wygasło w chwili wyrokowania przez Sąd drugiej
instancji, to nie istniały podstawy do merytorycznej oceny zaskarżonej decyzji.
Wobec tego Sąd Apelacyjny w zaskarżonym wyroku nie naruszył art. 316 § 1 k.p.c.
6
Z powyższych względów Sąd Najwyższy, uznając bezzasadność procesowej
podstawy skargi, na podstawie art. 39814
k.p.c. orzekł jak w sentencji.