Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o emeryturę

na skutek apelacji Z. S.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

z dnia 27 stycznia 2011 r. sygn. akt VII U 1732/10

zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział W. z dnia 14 października 2010 roku w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy Z. S. prawo do emerytury pomostowej poczynając od 18 maja 2010 roku.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Z. S. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z dnia 14 października 2010 r., odmawiającej mu przyznania prawa do emerytury pomostowej.

Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2011 r. Sąd Okręgowy w Świdnicy odwołanie to oddalił.

Sąd ten ustalił, że wnioskodawca Z. S., ur. (...), posiada 33 lata 11 miesięcy i 6 dni okresów składkowych.

Ostatnio był zatrudniony w (...) S.A. Zakład (...) we W. od 31 lipca 1970 r. do 26 marca 2003 r., w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie zatrudnienia wykonywał prace na stanowiskach:

-

od 31 lipca 1970 r. do 31 stycznia 1973 r., w charakterze rzemieślnika;

-

od 1 lutego 1973 r. do 31 lipca 1979 r., w charakterze pomocnika maszynisty pojazdu trakcyjnego;

-

od 1 sierpnia 1979 r. do 31 lipca 1989 r., w charakterze maszynisty pojazdu trakcyjnego;

-

od 1 sierpnia 1989 r. do 26 marca 2003 r., w charakterze starszego maszynisty pojazdów trakcyjnych.

Prace na powyższych stanowiskach były wykonywane w warunkach szczególnych.

W dniu 7 września 2002 r., wnioskodawca uległ wypadkowi w pracy doznając złamania nasady obydwu przedramion z przemieszczeniem, złamania kręgosłupa lędźwiowego i stłuczenia miednicy.

W dniu 22 czerwca 2002 r. wnioskodawca złożył wniosek do organu rentowego o przyznanie jednorazowego odszkodowania z tytułu długotrwałego uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku przy pracy. ZUS decyzją z dnia 5.X.2005 r. przyznał wnioskodawcy prawo do odszkodowania w wysokości 27%. Uszczerbku, a wnioskodawca odwołał się od decyzji do Sądu żądając wyższego odszkodowania.

Wyrokiem Sądu Rejonowego - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ś. z dnia 20 marca 2006 r., przyznano wnioskodawcy dodatkowo 5% jednorazowego odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy z dnia 7 września 2002 r.

W dniu 5 lutego 2003 r., wnioskodawca złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

Lekarz Orzecznik ZUS podczas badania wnioskodawcy w dniu 3 marca 2003 r., rozpoznał u niego: (...)i uznał wnioskodawcę za częściowo niezdolnego do pracy okresowo do 31 marca 2004 r.

Organ rentowy decyzją z dnia 10 marca 2003 r., przyznał wnioskodawcy od 6 marca 2003 r. do 31 marca 2004 r., rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Pismem z dnia 25 marca 2003 r., wnioskodawca zwrócił się do (...) S.A o rozwiązanie umowy o pracę z dniem 26 marca 2003 r., na podstawie porozumienia stron w związku z otrzymaniem renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

Pismem z dnia 27 marca 2003 r., (...) S.A poinformował wnioskodawcę o rozwiązaniu z nim stosunku pracy z dniem 26 marca 2003 r., na mocy porozumienia stron.

Rentę z tytułu niezdolności do pracy wnioskodawca pobierał, na podstawie kolejnych decyzji organu rentowego, do dnia 31 sierpnia 2005 r.

W dniu 23 czerwca 2005 r., wnioskodawca złożył pierwszy wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 7 lutego 2002 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. decyzją z dnia 14 listopada 2005 r., wstrzymał wnioskodawcy rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 czerwca 2005 r. Następną decyzją z dnia 14 listopada 2005 r., organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności w związku z wypadkiem przy pracy od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2006 r.

Świadczenie to wnioskodawca otrzymywał do dnia 30 listopada 2012 r.

W dniu 18 maja 2010 r., wnioskodawca Z. S., ur. (...), złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wniosek o przyznanie emerytury pomostowej. Wnioskodawca w dniu złożenia wniosku miał ukończone 57 lat, okres składkowy i nieskładkowy ponad 33 lata, nie miał natomiast stażu pracy w warunkach szczególnych 15 lat wykonywanych na dzień 1 stycznia 2009 r. jako maszynista pojazdów trakcyjnych.

Wnioskodawca złożył do ZUS zaświadczenie lekarskie z dnia 3 sierpnia 2010 r. z Medycyny Pracy. W zaświadczeniu tym stwierdzono, że wnioskodawca obecnie nie pracuje jako maszynista pojazdów trakcyjnych, jest niezdolny do podjęcia pracy w takim charakterze.

Decyzją z dnia 28 września 2010 r., organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury pomostowej z uwagi na to, że do dnia 1 stycznia 2009 r. nie udokumentował co najmniej 15-letniego okresu pracy w charakterze maszynisty pojazdów trakcyjnych jako pracy o szczególnym charakterze, o której mowa w załączniku nr 2 pkt 5 ustawy z dnia o emeryturach pomostowych.

W dniu 4 października 2010 r., wnioskodawca złożył u strony pozwanej zaświadczenie (...) S.A. dotyczące okresów pracy w warunkach szczególnych.

Pismem z dnia 5 października 2010 r. (...) S.A. Centrala Biuro Zarządu Archiwum Zakładowe w W. Zamiejscowy Wydział we W. poinformowała organ rentowy, że w aktach osobowych wnioskodawcy przekazanych przez zlikwidowaną jednostkę (...), brak jest zaświadczenia lekarza medycyny pracy stwierdzającego, że wnioskodawca stał się niezdolny do wykonywania pracy jako maszynista pojazdu trakcyjnego. Natomiast znajduje się podanie wnioskodawcy o rozwiązanie stosunku pracy z dniem 26 marca 2003 r., z powodu otrzymania renty inwalidzkiej oraz odpowiedź Dyrektora (...)S.A z dnia 27 marca 2003 r., o rozwiązaniu umowy o pracę z wnioskodawcą z dniem 26 marca 2003 r. w związku z orzeczeniem lekarza Orzecznika ZUS Odział w W. o niezdolności do pracy z powodu choroby i nabyciem z tego tytułu prawa do renty i wnioskiem o rozwiązanie stosunku pracy.

Wnioskodawca w dniu 4 października 2010 r. przedłożył do ZUS zaświadczenie dotyczące okresu pracy w szczególnych warunkach z dnia 23 września 2010 r. z (...) S.A. Centrala Biuro Zarządu Archiwum Zakładowe w W. Wydział Zamiejscowy we W., z którego wynika, że Z. S. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) od 31.VII.1970 r. do 26.III.2003 r. na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy kolejno jako: rzemieślnik (od 31.VII.1970 r. do 31.I.1973 r.), pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych (1.II.1973 r. do 31.VII.1979 r.), maszynista pojazdów trakcyjnych (od 1.VIII.1979 r. do 31.VII. 1989 r.), a ostatnio jako starszy maszynista pojazdów trakcyjnych (od 1.VIII.1989 r. do 26.III.2003 r.). Na podstawie art. 3 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 19.XII.2008 r. o emeryturach pomostowych i poz. 5 jej załącznika nr 2 - Wykazu prac w szczególnych warunkach, wymieniony okres zatrudnienia od dnia 1.II.1973 r. do 26.III.2003 r. został uznany za pracę w szczególnych warunkach, gdyż polegała ona na pracy maszynistów pojazdów trakcyjnych (dokument wydany na podstawie akt pracowniczych (...) - popływ I, S- 48).

Decyzją strony pozwanej z dnia 14 października 2010 r., odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury pomostowej.

Wnioskodawca po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. W ocenie Sądu wnioskodawca nie spełnił wymaganych łącznie warunków do uzyskania emerytury pomostowej w wieku co najmniej 55 lat, z uwagi na brak prawidłowego orzeczenia lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania pracy na stanowisku maszynisty pojazdów trakcyjnych. Orzeczenie to powinno być wydane przed zaprzestaniem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w przypadku wnioskodawcy do dnia 26 marca 2003 r. Tymczasem wnioskodawca orzeczenie takie otrzymał w dniu 3 sierpnia 2010 r., tj. po ustaniu zatrudnienia w szczególnym charakterze. Zaskarżona decyzja jest zatem prawidłowa.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. ustawy z dnia 19.XII.2008 r. o emeryturach pomostowych poprzez uznanie, że nie spełnia on warunków do nabycia spornego prawa w sytuacji kiedy nie uzyskał zaświadczenia lekarza medycyny pracy o niezdolności do pracy jako maszynisty pojazdów trakcyjnych. Wskazał, że winno być przyjęte orzeczenie lekarza orzecznika stwierdzające u wnioskodawcy niezdolność do pracy w znaczeniu rentowym. Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania.

Wyrokiem z dnia 17 maja 2011 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu apelację tą oddalił.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny stwierdził, że ustanie zatrudnienia wnioskodawcy z przyczyn rentowych w przeszłości, wobec jednoznacznej treści art. 9 pkt. 3 ustawy nie jest tożsame z utratą zdolności do pracy tylko w zawodzie maszynisty pojazdu trakcyjnego, którą to przesłankę bardzo konkretnie sformułował ustawodawca. Odnosi się to więc do osób mających zachowaną generalnie zdolność do pracy poza tym konkretnym zawodem, nadto ustawodawca nie przewidział w przepisach analizowanej ustawy możliwości nabycia emerytury przez rencistę niezależnie od przyczyny przejścia na rentę. W tych okolicznościach, zasadnie przyjął Sąd Okręgowy, że zaświadczenie lekarza medycyny pracy z dnia 3.VIII.2010 r., wydane po ponad 7 latach od ustania zatrudnienia z powodu przejścia na rentę, nie czyni zadość wymogowi art. 9 pkt 3 ustawy.

Od wyroku Sądu Apelacyjnego wnioskodawca wywiódł skargę kasacyjną, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego – art. 9 ustawy o emeryturach pomostowych, polegające na przyjęciu, że orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy maszynisty pojazdów trakcyjnych winno być wystawione w trakcie trwania zatrudnienia, a orzeczenie lekarza ZUS ustalające na potrzeby rentowe niezdolność wnioskodawcy do pracy nie jest tożsame z orzeczeniem lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania pracy jako maszynisty pojazdów trakcyjnych, wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2012 r. Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że Sądy orzekające w sprawie, dokonując wykładni art. 9 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych nietrafnie uznały, że orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w charakterze maszynisty pojazdów trakcyjnych, wydane na dzień złożenia wniosku o emeryturę pomostową już po ustaniu zatrudnienia w tym charakterze, nie spełnia warunku określonego w pkt 3 art. 9 ustawy o emeryturach pomostowych. Wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że nie zastrzega on warunku wydania orzeczenia o niezdolności do pracy w trakcie zatrudnienia na stanowisku maszynisty pojazdów trakcyjnych, tym samym nie ma żadnych podstaw prawnych do stwierdzenia, że uprawnienie do emerytury pomostowej uzależnione jest od takiej przesłanki. Biorąc pod uwagę charakter pracy maszynisty pojazdów trakcyjnych nieistotne jest, kiedy niezdolność do pracy w takim charakterze zostanie stwierdzona, byle stosownym orzeczeniem lekarza medycyny pracy ubiegający się o świadczenie legitymował się w dniu składania wniosku o emeryturę pomostową. Skoro wnioskodawca w dniu 3 sierpnia 2010 r. złożył do ZUS zaświadczenie lekarskie z tej samej daty, w którym stwierdzono, że jest on niezdolny do pracy na wyżej wymienionym stanowisku, uzupełniając tym samym wniosek o emeryturę złożony w dniu 18 maja 2010 r. i spełniając wszystkie pozostałe warunki uprawniające do emerytury pomostowej, to wykazał uprawnienia do przyznania dochodzonego świadczenia, a odmienne stanowisko Sądu Apelacyjnego, narusza wykazane w podstawach skargi kasacyjnej przepisy prawa materialnego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny zważył:

Zgodnie z treścią art. 398 ²⁰ kpc Sąd, któremu sprawa została przekazana związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

Wnioskodawca swoje roszczenie wywodził z treści art. 9 ustawy z dnia 19 grudnia 1998 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656).

W myśl powołanego przepisu pracownik wykonujący prace maszynistów pojazdów trakcyjnych wymienione w pkt. 5 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4-7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

2)  ma okres pracy jako maszynista pojazdów trakcyjnych wymienionej w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;

3)  lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania prac jako maszynista pojazdów trakcyjnych.

Zgodnie z wykładnią art. 9 pkt. 3 dokonaną przez Sąd Najwyższy, że nie zastrzega on warunku wydania orzeczenia o niezdolności do pracy w trakcie zatrudnienia na stanowisku maszynisty pojazdów trakcyjnych, tym samym nie ma żadnych podstaw prawnych do stwierdzenia, że uprawnienie do emerytury pomostowej uzależnione jest od takiej przesłanki. Biorąc pod uwagę charakter pracy maszynisty pojazdów trakcyjnych nieistotne jest, kiedy niezdolność do pracy w takim charakterze zostanie stwierdzona, byle stosownym orzeczeniem lekarza medycyny pracy ubiegający się o świadczenie legitymował się w dniu składania wniosku o emeryturę pomostową.

Ubezpieczony Z. S. wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej złożył w dniu 18 maja 2010 r. W dniu 3 sierpnia 2010 r. uzupełnił ten wniosek składając orzeczenie lekarza medycyny pracy o niezdolności wykonywania pracy jako maszynista trakcyjny, przy czym niezdolność ta istniała co najmniej od dnia 20 października 2008 r., co stwierdził Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem wydanym w tym dniu.

Oznacza to, iż wnioskodawca na dzień złożenia wniosku - tj. 18 maja 2010 r., spełniał przesłanki do uzyskania prawa do emerytury pomostowej w myśl art. 4, 9 i 49 powołanej ustawy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy Z. S. prawo do emerytury pomostowej poczynając od 18 maja 2010 r.