Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 23/11
POSTANOWIENIE
Dnia 20 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Stowarzyszenia Ochrony Praw Najemców Mieszkań Będących
Własnością Przedsiębiorstw Państwowych
o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 sierpnia 2010 r., wydanego
w sprawie z powództwa Stowarzyszenia Ochrony Praw Najemców Mieszkań
Będących Własnością Przedsiębiorstw Państwowych
przeciwko J. M., Przedsiębiorstwu Badań Geofizycznych Spółce
z o.o. z siedzibą w W. i Spółdzielni Mieszkaniowej G. z siedzibą
w W.
o rozwiązanie, ustalenie i nakazanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 kwietnia 2011 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 listopada 2010 r.,
1. oddala zażalenie;
2. oddala wniosek pełnomocnika skarżącego o przyznanie
mu od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Stowarzyszenie Ochrony Praw Najemców Mieszkań Będących Własnością
Przedsiębiorstw Państwowych wniosło skargę o wznowienie postępowania
zakończonego postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 17 sierpnia 2010 r.
oddalającym zażalenie na postanowienie Przewodniczącego I Wydziału Cywilnego
w Sądzie Okręgowym w W. w przedmiocie zwrotu pozwu. Jako podstawy skargi
powołało art. 399, 401 pkt 2, art. 404, 405, 407 § 1, art. 409, 413 i 415 k.p.c.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 9 listopada 2010 r. odrzucił skargę o
wznowienie postępowania. Podkreślił, że wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem jest dopuszczalne tylko w sytuacji, gdy Trybunał
Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją,
ratyfikowana umową międzynarodową lub ustawą. W niniejszej sprawie nie ma
podstaw do przyjęcia, że została spełniona przesłanka określona w art. 4011
k.p.c.
Sąd Apelacyjny nie podzielił też zapatrywania, że miało miejsce pozbawienie strony
możności działania (art. 401 pkt 2 k.p.c.) ani uzyskanie wyroku za pomocą
przestępstwa (art. 404 k.p.c.).
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego pełnomocnik powoda
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia, zarzucając naruszenie art. 328
§ 2 w związku z art. 361 w związku z art. 410 § 1 k.p.c. oraz naruszenie art. 117 § 5
k.p.c. przez nieustanowienie pełnomocnika z urzędu przez Sąd Apelacyjny po
wydaniu postanowienia z dnia 17 sierpnia 2010 r. w przedmiocie oddalenia
zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut naruszenia art. 328 § 2 w związku z art. 361 w związku z art. 410 § 1
k.p.c., sprowadzający się do niewłaściwego uzasadnienia zaskarżonego
postanowienia przez niewyjaśnienie, dlaczego Sąd Apelacyjny uznał za zasadne
odrzucenie skargi o wznowienie postępowania, polega na nieporozumieniu.
Profesjonalny pełnomocnik powinien bowiem wiedzieć, że nie przysługuje skarga
o wznowienie postępowania od postanowienia sądu oddalającego zażalenie na
postanowienie przewodniczącego w przedmiocie zwrotu pozwu. Postępowanie
3
może być wznowione w razie zakończenia go prawomocnym postanowieniem
jedynie w sytuacji określonej w art. 399 § 2 w związku z art. 4011
k.p.c.
Z tego samego powodu nie jest również trafny zarzut naruszenia art. 117 § 5 k.p.c.
przez nieustanowienie pełnomocnika z urzędu przez Sąd Apelacyjny po wydaniu
postanowienia z dnia 17 sierpnia 2010 r. w przedmiocie oddalenia zażalenia.
Nie ma bowiem racjonalnego powodu, dla którego Sąd miałby ustanawiać
pełnomocnika z urzędu do wniesienia niedopuszczalnej skargi o wznowienie
postępowania.
Sąd Najwyższy wyjaśnił w postanowieniu z dnia 18 marca 1999 r., I CKN
1046/97 (OSNC 1999, nr 10, poz. 178), że kasacja wniesiona przez adwokata
ustanowionego dla strony zwolnionej od kosztów sądowych, niezawierająca
przytoczenia podstaw kasacyjnych lub ich uzasadnienia, nie jest „udzieleniem
pomocy prawnej” w rozumieniu § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za
czynności radców prawnych (Dz.U. Nr 154, poz. 1013 ze zm.), za którą koszty
ponosi Skarb Państwa. Ratio legis ustanowionego przymusu adwokacko-
radcowskiego do wnoszenia kasacji (obecnie skargi kasacyjnej) ma na celu
zapewnienie temu środkowi odwoławczemu odpowiedniego poziomu. Od adwokata
lub radcy prawnego (jako profesjonalisty) należy przeto wymagać nie - jak od laika -
tylko minimalnej znajomości przepisów kodeksu postępowania cywilnego,
dotyczących skargi kasacyjnej, lecz także znajomości odpowiedniej do pełnionego
zawodu. Strona zaś ma prawo spodziewać się i wymagać, by czynności
te wykonane zostały z pełną znajomością obowiązujących przepisów
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1997 r., II CZ 88/97,
OSNC 1998, nr 3, poz. 40). Stanowisko to w późniejszym orzecznictwie odnoszone
jest odpowiednio, po pierwsze, do skargi kasacyjnej, po drugie, do „nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu” w rozumieniu przepisów rozdziału 5 (§ 15
i nast.) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) i w rozumieniu
przepisów rozdziału 6 (§ 19 i nast.) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
4
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu
(Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) i, po trzecie, do wniesienia przez pełnomocnika
ustanowionego z urzędu niedopuszczalnej skargi kasacyjnej, niedopuszczalnej
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
i niedopuszczalnej skargi o wznowienie postępowania.
Z przedstawionych powodów orzeczono, jak w sentencji (art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c.).