Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 17 MAJA 2011 R.
III KK 117/11
Przepis art. 500 § 1 k.p.k. stanowi, między innymi, że sąd może wy-
dać wyrok nakazowy w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary
ograniczenia wolności lub grzywny. Nie znaczy to, że wydanie wyroku na-
kazowego jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy któraś z tych kar jest wymie-
niona w sankcji przepisu określającego czyn zabroniony. „Wypadek pozwa-
lający na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny” jest pojęciem
szerszym i zachodzi również wtedy, gdy mimo sankcji przewidującej wymie-
rzenie sprawcy tylko kary pozbawienia wolności, zastosowanie określonego
unormowania ustawy karnej stwarza możliwość orzeczenia kary o charakte-
rze wolnościowym.
Przewodniczący: sędzia SN Z. Puszkarski (sprawozdawca).
Sędziowie SN: J. Szewczyk, D. Świecki.
Sąd Najwyższy w sprawie Leszka J., skazanego z art. 290 § 1 k.k. w
zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w dniu 17 maja 2011 r., kasacji,
wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego od wyro-
ku nakazowego Sądu Rejonowego w K. z dnia 27 marca 2009 r.,
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i p r z e k a z a ł sprawę do ponownego rozpo-
znania Sądowi Rejonowemu w K.
2
U Z A S A D N I E N I E
Sąd Rejonowy w K. wyrokiem nakazowym z dnia 27 marca 2009 r.,
uznał Leszka J. za winnego popełnienia czynu z art. 290 § 1 k.k. w zw. z
art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i wymierzył mu karę 5 miesięcy pozba-
wienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat.
Na podstawie art. 290 § 2 k.k. orzekł na rzecz pokrzywdzonej instytucji na-
wiązkę w kwocie 585,96 zł, nadto rozstrzygnął o dowodach rzeczowych i
kosztach postępowania.
Wobec niewniesienia sprzeciwu wyrok ten stał się prawomocny.
Kasację od powyższego wyroku wniósł na podstawie art. 521 k.p.k.
Prokurator Generalny, zaskarżając go w całości na korzyść skazanego. Za-
rzucił:
„rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów
prawa karnego procesowego – art. 500 § 1 k.p.k. i art. 502 § 1 k.p.k., pole-
gające na rozpoznaniu sprawy o czyn z art. 290 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1
k.k. w postępowaniu nakazowym i orzeczeniu wobec Leszka J. kary 5 mie-
sięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 3 lat, a więc kary nieprzewidzianej w tych przepisach, albo-
wiem wyrokiem nakazowym możliwe jest wymierzenie wyłącznie kary ogra-
niczenia wolności lub grzywny w wysokości do 100 stawek dziennych albo
do 200 000 zł”.
Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w K.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, gdy wskazuje na wadliwość wyda-
nego wobec Leszka J. wyroku nakazowego i podlega uwzględnieniu w ca-
3
łości, a wobec jej kierunku możliwe było rozpoznanie jej w trybie art. 535 §
5 k.p.k., tj. na posiedzeniu bez udziału stron.
Autor kasacji słusznie podniósł, iż wymierzając oskarżonemu wyro-
kiem nakazowym karę pozbawienia wolności, Sąd Rejonowy w K. rażąco
naruszył przepis art. 502 § 1 k.p.k., który dopuszcza orzeczenie wyrokiem
nakazowym tylko kar o charakterze wolnościowym – ograniczenia wolności
lub grzywny, przy czym wysokość tej ostatniej nie może przekroczyć 100
stawek dziennych ani 200 000 zł.
Nie zasługuje natomiast na aprobatę pogląd, że w sprawie doszło też
do naruszenia, i to rażącego, przepisu art. 500 § 1 k.p.k. Przepis ten sta-
nowi m. in., że sąd może wydać wyrok nakazowy w wypadkach pozwalają-
cych na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny. Nie znaczy to,
że wydanie wyroku nakazowego jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy któraś
z tych kar jest wymieniona w sankcji przepisu określającego czyn zabronio-
ny. „Wypadek pozwalający na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub
grzywny” jest pojęciem szerszym i zachodzi również wtedy, gdy mimo
sankcji przewidującej wymierzenie sprawcy tylko kary pozbawienia wolno-
ści, zastosowanie określonego unormowania ustawy karnej stwarza możli-
wość orzeczenia kary o charakterze wolnościowym. Ma to miejsce np. w
razie zastosowania art. 58 § 3 k.k., który to przepis daje możliwość orze-
czenia kary ograniczenia wolności albo grzywny wobec sprawcy przestęp-
stwa zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat [zob.
np. J. Grajewski (w:) J. Grajewski, L.K. Paprzycki, S. Steinborn: Kodeks po-
stępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2010, t. II, s. 207]. Przypisany
oskarżonemu czyn został zakwalifikowany z art. 290 § 1 k.k. w zw. z art.
278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., zatem zagrożony był karą pozbawienia
wolności nieprzekraczającą 5 lat. Zachodził więc, przy zastosowaniu art. 58
§ 3 k.k., wypadek pozwalający na orzeczenie kary ograniczenia wolności
lub grzywny. Autor kasacji nie neguje, że orzeczenie wobec oskarżonego
4
kary nieizolacyjnej przy zastosowaniu przez sąd orzekający art. 58 § 3 k.k.
dałoby możliwość wydania wyroku nakazowego, wszakże wskazuje, iż „z
treści wyroku nie wynika, aby sąd rozważał możliwość przyjęcia kwalifikacji
prawnej czynu oskarżonego z art. 290 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 3 k.k., a
więc wypadku mniejszej wagi, bądź możliwość orzeczenia kary nieizolacyj-
nej przy zastosowaniu art. 58 § 3 k.k.” Należy w związku z tym zauważyć,
że dla prawidłowości procedowania w niniejszej sprawie nie jest istotne, co
sąd rozważał, ale jakiej treści wyrok wydał. Jak wcześniej stwierdzono, Sąd
Rejonowy w K. wydał wobec Leszka J. wadliwy pod względem orzeczonej
kary wyrok nakazowy. Zaistniałe naruszenie prawa – art. 502 § 1 k.p.k. –
należy uznać za rażące i mające wpływ na treść wyroku.
W tym stanie rzeczy zaskarżony kasacją wyrok zgodnie z art. 537 § 1
i 2 k.p.k. należało uchylić i przekazać sprawę właściwemu sądowi do po-
nownego rozpoznania.