Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 772/10
POSTANOWIENIE
Dnia 28 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster
w sprawie z powództwa R. Z.
przeciwko Polskiej Agencji Prasowej S.A.
o ochronę dóbr osobistych,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 czerwca 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 13 maja 2010 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) oddala wniosek strony pozwanej o zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 maja 2010 r. Sąd Apelacyjny oddalił
apelację powoda R. Z. od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego
powództwo przeciwko Polskiej Agencji Prasowej S.A. o nakazanie stronie pozwanej
ogłoszenia przeprosin za naruszenie dobra osobistego powoda w postaci
prywatności przez ujawnienie w depeszy PAP z dnia 9 marca 2009 r., adresowanej
do krajowych odbiorców serwisu informacyjnego, jego danych osobowych jako
strony powodowej w postępowaniu cywilnym przeciwko Z. Z. o naruszenie dóbr
osobistych.
Sąd drugiej instancji uznał, że wprawdzie art. 13 Prawa prasowego,
zakazujący publikowania, bez ich zgody, danych osobowych między innymi osób
pokrzywdzonych czy poszkodowanych, ma zastosowanie również do toczących się
spraw cywilnych z udziałem takich osób, a powód nie wyraził zgody na
opublikowanie jego danych osobowych w związku z wytoczonym przez niego
procesem cywilnym, jednak, w ocenie Sądu, strona pozwana wykazała istnienie
innej okoliczności wyłączającej bezprawność jej działania. Okolicznością tą jest
fakt, że pozwany przesyłając przedmiotową depeszę oparł się na informacjach
uzyskanych z biura prasowego Sądu Okręgowego w K., w którym toczyła się
sprawa, co jest równoznaczne z wyrażeniem przez Sąd zgody na opublikowanie
danych osobowych powoda ze względu na przyjęty przez Sąd ważny interes
społeczny. Strona pozwana nie miała w takim przypadku obowiązku weryfikowania
decyzji Sądu o upublicznieniu danych osobowych powoda, a zatem powtórzenie
w depeszy tych informacji nie jest działaniem bezprawnym. Tę okoliczność Sąd
Apelacyjny uznał za decydującą o bezzasadności powództwa, przywiązując
mniejszą wagę do wskazanej przez Sąd pierwszej instancji okoliczności, że powód,
jako były poseł na Sejm, pozostaje osobą publiczną i powinien liczyć się
z mniejszym zakresem ochrony jego dóbr osobistych, także ze względu na
charakter sprawy i osobę pozwanego.
W skardze kasacyjnej powód, jako uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi
do rozpoznania wskazał na występujące w sprawie dwa istotne zagadnienia
3
prawne: 1) czy procedurę wydawania zezwolenia na ujawnienie danych osobowych
i wizerunku osób, udzielanego przez sąd lub prokuratora, ze względu na ważny
interes społeczny, zgodnie z art. 13 ust. 3 Prawa prasowego, stosuje się także do
ujawniania danych osobowych i wizerunku podmiotów postępowania cywilnego,
w tym powoda, czy też dotyczy ona wyłącznie danych osobowych i wizerunku
podmiotów, przeciwko którym toczy się postępowanie karne? 2) czy szczególna
staranność oraz rzetelność przy zbieraniu informacji i wykorzystaniu materiałów
prasowych oraz obowiązek ochrony dóbr osobistych osób trzecich, o czym mowa
w art. 12 ust.1 pkt 1 i 2 Prawa prasowego, obejmują swoim zakresem obowiązek
zweryfikowania przez dziennikarza tego, czy dane osobowe, pochodzące
z postępowania cywilnego mogą być udostępnione w trybie art. 13 ust. 3, jak
i obowiązek analizy formalnej poprawności zezwolenia sądu co do ujawnienia tych
danych, czy też takie czynności nie stanowią obowiązku dziennikarza w rozumieniu
art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa prasowego?
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z utrwalonym i jednolitym orzecznictwem Sądu Najwyższego,
skarżący powołujący się na przesłankę przedsądu przewidzianą w art. 3989
§ 1
pkt 1 k.p.c. powinien nie tylko w odpowiedni sposób sformułować zagadnienie
prawne i wskazać, na tle jakich przepisów wystąpiło oraz przedstawić kontrowersje
i rozbieżne oceny prawne, jakie zagadnienie to wywołuje, lecz również wykazać
jego istotny, poważny charakter, uzasadniający konieczność zajęcia stanowiska
przez Sąd Najwyższy, także ze względu na uniwersalny, ogólny charakter
zagadnienia (porównaj między innymi orzeczenia z dnia 10 maja 2001 r. II CZ
35/01, OSNC 2002/1/11, z dnia 7 czerwca 2005 r. V CSK 3/05 i z dnia 13 lipca
2007 r. III CSK 180/07 niepubl.). Nie stanowią zagadnienia prawnego, w rozumieniu
art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., wątpliwości, które można wyjaśnić przy pomocy
obowiązujących reguł wykładni i zastosowania określonego przepisu prawa do
ustalonego stanu faktycznego (porównaj między innymi wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 14 lutego 2003 r. I PK 306/02, niepubl.). Wykładnia i stosowanie przepisów
prawa do ustalonego stanu faktycznego należy bowiem do ustawowych zadań
sądów powszechnych i w zdecydowanej większości przypadków nie wymaga
angażowania Sądu Najwyższego. Nawet jeżeli istnieją wątpliwości co do wykładni
4
przepisu, a w literaturze wskazywane są różne stanowiska w tym przedmiocie,
nie stanowi to wystarczającej podstawy do wypowiadania się przez Sąd Najwyższy,
jeżeli zagadnienie nie ma rzeczywiście poważnego charakteru, a wykładni można
dokonać przy pomocy obowiązujących reguł. Również wątpliwości, które wystąpiły
ze względu na jednostkowy charakter sprawy, jej specyfikę lub indywidualne cechy
stron i w związku z tym ich wyjaśnienie nie będzie miało charakteru uniwersalnego,
a zatem nie przyczyni się w istotny sposób do rozwoju judykatury, nie uzasadniają
rozpoznania sprawy przez Sąd Najwyższy, bowiem skarga kasacyjna nie jest
kolejnym środkiem odwoławczym, lecz środkiem nadzwyczajnym, służącym
szerokiemu celowi publicznemu, którym jest rozwój orzecznictwa sądowego
i wzmocnienie praworządności.
Skarżący przedstawili zagadnienia prawne, które w istocie wskazują raczej
na wątpliwości, jakie mają co do wykładni art. 13 ust. 3 oraz art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2
Prawa prasowego i zastosowania tych przepisów do stanu faktycznego sprawy.
Powołali się też na wskazywane w literaturze różne możliwości wykładni
powyższych przepisów i opowiedzieli się za jedną z nich, odmienną od przyjętej
przez Sąd Apelacyjny. Nie jest to jednak wystarczające do uznania, że istnieje
konieczność wypowiedzenia się w tym przedmiocie przez Sąd Najwyższy.
Brak jest bowiem podstaw do stwierdzenia, iż przedstawione zagadnienia mają
rzeczywiście poważny charakter, a wykładnia art. 13 ust. 3 i art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2
Prawa prasowego budzi tak istotne wątpliwości, że niemożliwe było ich usunięcie
przez Sądy powszechne w toku rozpoznania sprawy, tym bardziej gdy zważy się,
że Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się w kwestiach wskazanych przez
skarżących w drugim zagadnieniu, a pierwsze może być rozwiązane przy pomocy
zwykłych reguł wykładni, które zastosował Sąd Apelacyjny. Nie sposób również
pominąć szczególnego, jednostkowego charakteru sprawy, wynikającego zarówno
ze specyficznego stanu faktycznego jak i statusu powoda oraz drugiej strony
poprzedniego procesu cywilnego o ochronę dóbr osobistych, który powód wytoczył,
a także statusu strony pozwanej i charakteru obciążających ją obowiązków
dostarczania serwisów informacyjnych. Okoliczności te sprawiają, że wykładnia
i stosowanie prawa w takich warunkach nie mają charakteru uniwersalnego i tym
5
samym nie uzasadniają przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w oparciu
o przesłanki przedsądu przewidziane w art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2
k.p.c. odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, uznając, że skarżący nie
wykazał istnienia przesłanki przedsądu na którą się powołał, a w sprawie nie
występują też pozostałe, określone w art. 3989
§1 k.p.c., podstawy uzasadniające
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Wniosek strony pozwanej o zasądzenie kosztów postępowania
kasacyjnego został oddalony, ponieważ pismo, które go zawierało złożono po
terminie przewidzianym w art. 3987
§ 1 k.p.c., a zatem nie wywołało ono skutków
procesowych związanych z wniesieniem odpowiedzi na skargę kasacyjną.
/tp/
jz