Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 68/11
POSTANOWIENIE
Dnia 26 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSA Marek Machnij (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. S.
przeciwko Bankowi Polska Kasa Opieki S.A. Oddział w S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 października 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania
odwoławczego zawarte w pkt. II wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 21 grudnia 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie (punkt II wyroku)
i przekazuje sprawę w tym zakresie Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy postanowieniem, zawartym w punkcie II wyroku z dnia 21
grudnia 2010 r., odstąpił od obciążenia powoda kosztami postępowania
odwoławczego, wskazując jako podstawę tego rozstrzygnięcia art. 98 k.p.c. w zw.
z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm. - dalej jako: „rozporządzenie”).
W zażaleniu na to postanowienie pozwany zarzucił naruszenie przepisów
art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6
rozporządzenia przez przyjęcie, że strona przegrywająca nie ponosi wynikających
z tych przepisów kosztów postępowania, art. 102 k.p.c. przez niezastosowanie
go jako podstawy rozstrzygnięcia o odstąpieniu od obciążania strony kosztami
postępowania oraz art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. przez brak wyjaśnienia
podstaw postanowienia o kosztach postępowania. Na tych podstawach skarżący
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i orzeczenie co do istoty sprawy,
ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu oraz o zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne.
Sentencja zaskarżonego postanowienia nie znajduje pokrycia w jego
motywach przedstawionych przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku,
w których, jako podstawę prawną odstąpienia od obciążenia powoda kosztami
postępowania, wskazano jedynie regulacje wyrażające ogólną zasadę
odpowiedzialności za wynik postępowania, zgodnie z którą koszty obciążają stronę
przegrywającą. Istota tego problemu wiąże się z tym, że powołane przez Sąd
drugiej instancji przepisy w żadnym wypadku nie mogły uzasadniać wydania
orzeczenia o zaskarżonej treści. W związku z tym można jedynie domyślać się,
że temu Sądowi chodziło o inną podstawę prawną tego rozstrzygnięcia,
w szczególności wskazany w zażaleniu przepis art. 102 k.p.c.
3
Powyższe uchybienie nie może zostać naprawione w postępowaniu
zażaleniowym, ponieważ wymagałoby w gruncie rzeczy samodzielnego rozważenia
przez Sąd Najwyższy przesłanek ewentualnego zastosowania art. 102 k.p.c.
w niniejszej sprawie. Takie orzeczenie nie mieści się w granicach postępowania
odwoławczego, które ze swej istoty ma na celu kontrolę prawidłowości
zaskarżonego orzeczenia wydanego przez sąd niższej instancji, a nie zastąpienie
decyzji tego sądu.
Prowadzi to do wniosku, że zaskarżone postanowienie nie nadaje się do
merytorycznej kontroli odwoławczej ze strony Sądu Najwyższego.
Podkreślić wypada, że uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia o kosztach procesu
powinno w niniejszej sprawie zawierać wskazanie przepisu o charakterze
szczególnym, wprowadzającego wyjątek od ogólnej zasady, określonej w art. 98
k.p.c., a ponadto Sąd drugiej instancji powinien przede wszystkim wskazać
okoliczności faktyczne uzasadniające odstąpienie od obciążenia strony
przegrywającej kosztami postępowania, mieszczące się w zakresie pojęcia
„szczególnie uzasadniony wypadek”, o jakim mowa w art. 102 k.p.c.
Z tego względu trafny jest zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art.
361 k.p.c., ponieważ uzasadnienie zaskarżonego postanowienia sporządzone
zostało w sposób uniemożliwiający jego kontrolę instancyjną (por. m.in. wyroki
Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2010 r., I CSK 679/09, niepubl. oraz z dnia
3 marca 2011 r., II PK 208/10, niepubl.). Jednocześnie z uwagi na
nieprzedstawienie przez Sąd Okręgowy jakichkolwiek rozważań w zakresie
faktycznych i prawnych przesłanek odstąpienia od obciążenia powoda kosztami
postępowania, nie jest możliwa ocena pozostałych zarzutów zażalenia,
kwestionujących zasadność rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania
pod względem merytorycznym.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 108 § 2 k.p.c., orzeczono jak w sentencji postanowienia.

I CZ 68/11

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia