Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 95/11
POSTANOWIENIE
Dnia 28 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa R. O.
przeciwko P. P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 października 2011 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 19 kwietnia 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach procesu w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie pozwanego
na postanowienie tego Sądu z dnia 10 sierpnia 2010 r., którym została odrzucona
jego apelacja od wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 23 czerwca 2009 r. Z
uzasadnienia wynika, że nie zasługiwały na podzielenie argumenty pozwanego
dotyczące tego, że w jego skrzynce na listy nie było wypełnionych przez listonosza
zawiadomień o nadejściu przesyłki (awiza). Zapewnienie, że w okresie lipca,
sierpnia i września 2010 r. ani on, ani żona nie wyjeżdżali, oznacza jedynie to, że w
tym czasie przebywali w miejscu zamieszkania. Wątpliwości budzi twierdzenie o
codziennym sprawdzaniu zawartości skrzynki na listy i terminowym odbieraniu
korespondencji, skoro obie przedłożone kserokopie kopert poleconych przesyłek
listowych odebrane były po podwójnym awizowaniu. Wskazuje natomiast na to, że
doręczyciele zostawiali zawiadomienia o nadejściu przesyłek i możliwości ich
odebrania, a przynajmniej tak było w przypadkach dotyczących
przedłożonych kserokopii kopert. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że inaczej
postąpili w przypadku przesyłki zawierającej zawiadomienie o terminie rozprawy
apelacyjnej i wezwanie do usunięcia braków apelacji. Nie zasługiwało na
podzielenie twierdzenie pozwanego, że nieodebranie tej przesyłki było przez niego
niezawinione, jak też nie było jego winy w złożeniu zażalenia po upływie
przepisanego terminu.
Pozwany w zażaleniu domagał się uchylenia postanowienia
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, zarzucając że jest ono
konsekwencją naruszenia art. 169 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że był obciążony
obowiązkiem udowodnienia braku winy. Ocena przedstawionych przez niego
dowodów dokonana została z naruszeniem zasad przewidzianych w art. 233 § 1
k.p.c. oraz logiki. Nie ma możliwości udowodnienia nieotrzymania przesyłki, a na
uprawdopodobnienie tego wskazują przedstawione dowody, które w zestawieniu
z brakiem celu i interesu w nieodbieraniu jej, potwierdzają jego stanowisko.
Ponadto zarzucił, że sentencja postanowienia nie zawiera rozstrzygnięcia
w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia, co świadczy
o nierozpoznaniu istoty wniosku.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne. Zaskarżone postanowienie nie zawiera
rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia
zażalenia na postanowienie z dnia 10 sierpnia 2010 r. Podkreślić należy, że Sąd
Najwyższy, rozpoznając poprzednio sprawę na skutek zażalenia pozwanego na
postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 13 września 2010 r. rozpoznał także, na
wniosek żalącego się, niezaskarżalne postanowienie o oddaleniu wniosku
o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia na postanowienie z dnia 10 sierpnia
2010 r. i postanowieniem z dnia 16 grudnia 2010 r. uchylił postanowienie
w przedmiocie odrzucenia zażalenia oraz przekazał sprawę do ponownego
rozpoznania. Wskazane zostało w motywach tego orzeczenia, że podjęcie decyzji
co odrzucenia zażalenia wymagało, w ramach rozpoznania wniosku o przywrócenie
terminu, rozważenia okoliczności przytoczonych przez pozwanego, celem
dokonania oceny, czy uprawdopodobniają one wysunięte twierdzenie o braku
zawinienia w złożeniu zażalenia z opóźnieniem.
Skutkiem postanowienia oddalającego wniosek o przywrócenie terminu
do podjęcia czynności procesowej jest jej bezskuteczność, która
w odniesieniu do środków odwoławczych powoduje konieczność ich odrzucenia.
Wymienione postanowienie nie podlega zaskarżeniu, a przyczyny, które przyjęte
zostały za podstawę jego podjęcia mogą być przedmiotem kontroli instancyjnej,
w razie złożenia w zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu środka odwoławczego,
wniosku o rozpoznanie, na podstawie art. 380 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.,
również tego postanowienia. Z uwagi na to sąd rozpoznający to niezaskarżalne
postanowienie nie wydaje żadnego orzeczenia w odniesieniu do niego, odnosząc
się jedynie do zaskarżonego postanowienia. Wskazuje to jednak na nietrafność
orzeczenia odmawiającego przywrócenia terminu, wymagającą ponownego
rozpoznania wniosku. W wypadku stwierdzenia, że nie doszło do właściwego
rozważenia przyczyn wskazanych we wniosku o przywrócenie terminu zajdzie
konieczność uchylenia postanowienia w przedmiocie odrzucenia środka
odwoławczego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Rzeczą sądu,
któremu sprawa została przekazana jest ponowne rozpoznanie wniosku
o przywrócenie terminu i wydanie orzeczenia odnoszącego się do żądania strony
4
w tym przedmiocie, a jeśli wniosek zostanie oddalony, także postanowienia
o odrzuceniu złożonego środka odwoławczego. Takie znaczenie miało opisane
postanowienie Sądu Najwyższego. Brak orzeczenia w przedmiocie wniosku
o przywrócenie terminu uniemożliwia kontrolę instancyjną prawidłowości
odrzucenia zażalenia.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Zachowały aktualność wskazania
zawarte w uzasadnieniu postanowienia z dnia 16 grudnia 2010 r., co do zakresu
kognicji Sądu rozpoznającego ponownie wniosek pozwanego. Dodatkowo godzi się
podkreślić, że pozwany zmierza do uprawdopodobnienia okoliczności o charakterze
negatywnym, co łączy się z powinnością Sądu wnikliwego rozważenia
przytoczonych argumentów i złożonych dowodów, wobec trudności tego rodzaju
ciężaru uprawdopodobnienia.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawione
zostało, na podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.,
orzeczeniu wydanemu w następstwie ponownego rozpoznania sprawy
w opisanym zakresie.