Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 32/11
POSTANOWIENIE
Dnia 7 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z powództwa R. K.
przeciwko G. Spółce z o.o.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 7 grudnia 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach procesu zawarte w wyroku
Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 6 czerwca 2011 r.,
1. oddala zażalenie na zawarte w wyroku Sądu Okręgowego -
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych […] postanowienie o
kosztach procesu,
2. odrzuca zażalenie w pozostałym zakresie.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2011 r. Sąd Okręgowy w Ś. – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych zmieniał zaskarżony apelacją strony pozwanej – G.
Spółki z o.o. wyrok Sądu Rejonowego z dnia 29 listopada 2010 r. w ten sposób, że
oddalił powództwo R. K. i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 150
zł tytułem kosztów procesu, po 60 zł za każdą instancję i 30 zł opłaty od apelacji.
2
W zażaleniu na postanowienie o kosztach procesu zawarte w wyroku,
pozwana zaskarżyła je w części, co do kwoty 5.127,67 zł, która nie została przez
Sąd Okręgowy zasądzona od powoda na rzecz pozwanej tytułem zwrotu kosztów
procesu, zarzucając naruszenie: 1/ art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c.
przez ich niezastosowanie i sporządzenie uzasadnienia postanowienia o kosztach z
naruszeniem wymogów określonych w tych przepisach, co uniemożliwia
odtworzenie toku rozważań Sądu w zakresie ustalenia kosztów procesu i
obowiązku ich zwrotu, a które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy,
2/ art. 98 § 1 k.p.c. przez jego błędne zastosowanie i nieorzeczenie o zwrocie przez
powoda na rzecz wnoszącej zażalenie wszystkich poniesionych przez nią kosztów
procesu pomimo wygrania sprawy w całości, w tym w szczególności przez brak
uwzględnienia kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i obrony w
postaci poniesionych kosztów przejazdów do sądu pełnomocnika wnoszącej
zażalenie, których spis został przedłożony Sądowi pierwszej instancji na rozprawie
w dniu 15 grudnia 2010 r., które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy,
3/ § 11 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 3 oraz § 12 ust. 1 pkt 1 w związku z § 11
ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) przez ich
niezastosowanie i nieorzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego za obie
instancje według norm przepisanych.
Wnosząca zażalenie twierdziła, że Sąd Okręgowy nie wskazał podstawy
prawnej swojego rozstrzygnięcia o kosztach procesu, czym uniemożliwił
odtworzenie toku rozważań Sądu w zakresie ustalenia kosztów procesu i
obowiązku ich zwrotu, a obowiązujące przepisy prawa nie przewidują możliwości
orzeczenia obowiązku zwrotu kosztów procesu w sprawie z zakresu prawa pracy o
odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę w
takiej wysokości. Zdaniem wnoszącej zażalenie minimalna wysokość
wynagrodzenia ustalona na podstawie przepisów rozporządzenia w sprawie opłat
za czynności radców prawnych winna wynosić w pierwszej instancji 450 zł, tj. 75%
stawki ustalonej na podstawie § 6 od wartości odszkodowania będącego
3
przedmiotem sprawy (75% x 600 zł = 450 zł), zaś w drugiej instancji - 225 zł tj. 50%
stawki minimalnej (50% x 450 zł = 225 zł). Wobec tego na koszty procesu powinny
składać się:
- wynagrodzenie pełnomocnika za postępowanie przed Sądem I instancji w kwocie
co najmniej 450 zł ustalone zgodnie z § 6 pkt 3 rozporządzenia w sprawie opłat za
czynności radców prawnych, przy wartości przedmiotu sporu 1.571,40 zł,
- kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, której potwierdzenie
uiszczenia zostało załączone do odpowiedzi na pozew,
- kwota 30 zł tytułem opłaty od apelacji,
- koszty przejazdu na rozprawy wskazane w piśmie strony pozwanej z dnia 14
grudnia 2011 r. złożonym w postępowaniu przed Sądem I instancji w kwocie
4.555,67 zł,
- wynagrodzenie pełnomocnika za postępowanie przez Sądem drugiej instancji w
kwocie co najmniej 225 zł ustalone zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 11 ust. 1
pkt 2 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców
prawnych, przy wartości przedmiotu zaskarżenia 1 571,40 zł.
W konsekwencji wnosząca zażalenie domagała się uchylenia zaskarżonego
postanowienia i orzeczenia co do istoty sprawy przez zasądzenie od powoda na
rzecz wnoszącej zażalenie kwoty 5.277,67 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za
obydwie instancje, ewentualnie uchylenia zaskarżonego postanowienia i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia na jej rzecz
kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest nieuzasadnione w części podważającej wysokość
zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego, albowiem kontrowersje dotyczące
podstawy zasądzania tych kosztów w sprawach o odszkodowanie w związku z
rozwiązaniem przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia według
limitowanej „kwotowej” stawki minimalnej określonej w § 12 ust. 1 pkt 1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
4
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze
zm.), czy według stawki określonej w § 12 ust. 1 pkt 2 tego aktu prawnego,
wyliczanej z uwzględnieniem wartości przedmiotu sporu (dochodzonego
odszkodowania), rozstrzygnął na rzecz stawki minimalnej określonej § 12 ust. 1 pkt
1, skład powiększony siedmiu sędziów Sądu Najwyższego w uchwale z dnia 24
lutego 2011 r., I PZP 6/10 (dotychczas niepublikowana), której nadał moc zasady
prawnej. W uzasadnieniu tego stanowiska skład powiększony przekonująco
argumentował, że stawki minimalne z § 12 ust. 1 pkt 1 w sprawach tego samego
rodzaju, które wynikają z jednego i tego samego stanu faktycznego i dotyczą
poddanej osądowi kwestii zasadności lub legalności rozwiązania jednej umowy o
pracę bez wypowiedzenia, powinny być jednolite już dlatego, że dochodzenie
przywrócenia do pracy jest na ogół bardziej zawiłe i wymaga co najmniej takiego
samego, a nawet zwiększonego nakładu pracy adwokata lub radcy prawnego niż w
sprawie o odszkodowanie na gruncie tego samego stanu faktycznego i z tytułu
niezgodnego z prawem rozwiązania niezwłocznego stosunku pracy. Oznaczało to
brak podstawy prawnej do podwyższenia zasądzonych na rzecz strony pozwanej
kosztów zastępstwa procesowego wedle bezpodstawnego żądania strony
wnoszącej zażalenie - od wartości przedmiotu sporu (dochodzonego
odszkodowania).
Natomiast w pozostałym zakresie zażalenie podlegało odrzuceniu jako
niedopuszczalny środek zaskarżenia od nieistniejącego orzeczenia o kosztach
procesu, ponieważ Sąd drugiej instancji zasądził od powoda na rzecz strony
pozwanej kwotę 150 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz
opłaty sądowej stałej od apelacji, natomiast nie orzekał co do kosztów przejazdów
„na rozprawy wskazane w piśmie strony pozwanej z dnia 14 grudnia 2011 r.
złożonym w postępowaniu przed Sądem I instancji w kwocie 4 555,67 zł”. Zgodnie
bowiem z art. 109 § 1 k.p.c., roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeżeli strona
najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie
orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów. Z tej regulacji wynika, że strona
pozwana nie mogła powoływać się na spis złożony w postępowaniu przed Sądem
pierwszej instancji. Nawet jednak gdyby pozwana taki spis ponowiła przed Sądem
drugiej instancji, a ten w zakresie objętym tym wnioskiem nie orzekł o całości
5
żądania (co do kosztów ujętych w przedłożonym spisie), to stronie przysługiwał
wniosek o uzupełnienie wyroku w przedmiocie braku osądzenia całości kosztów
procesu (art. 351 k.p.c.), a zażalenie dopiero na tak uzupełnione orzeczenie o
„całości” kosztów procesu. Skoro Sąd drugiej instancji w ogóle nie orzekł co do
spisu kosztów przejazdu „na rozprawy”, to od nieistniejącego w tym zakresie
orzeczenia nie przysługiwał środek zaskarżenia. Takiej samej ocenie podlegało
zażalenie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 17 zł „tytułem opłaty skarbowej od
pełnomocnictwa, której potwierdzenie uiszczenia zostało załączonego odpowiedzi
na pozew”, skoro ponadto z art. 2 ust. 1f ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o
opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) wynika, że nie podlega opłacie
skarbowej złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa w
sprawach zatrudnienia, przeto bezpodstawnie i zbędnie poniesiona oplata
skarbowa i tak nie jest uzasadnionym kosztem procesu, który podlegałby zwrotowi
od strony przegrywającej spór.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji.