Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa B. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o naprawienie szkody

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 30 sierpnia 2012 r., sygn. akt II C 450/12

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powódki na rzecz pozwanej 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 966/12

UZASADNIENIE

Powódka domagała się zasądzenia od pozwanej 180 000 zł z odsetkami od dnia 25 października 2011r., ustalenia, że pozwana ponosi odpowiedzialność za szkody jakie się pojawią w przyszłości i będą następstwem utraty lokalu mieszkalnego oraz zasądzenia od pozwanej kosztów procesu.

Żądania uzasadnienia tym, że jest właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) położonym przy ulicy (...) w B.. Na skutek eksploatacji górniczej prowadzanej przez pozwaną z budynku wykwaterowano wszystkich lokatorów i przeznaczono go do rozbiórki.

Na dochodzoną kwotę składa się 160.000 zł tytułem utraty lokalu mieszkalnego. Kwota odszkodowania powinna wystarczyć na zakup mieszkania o takiej samej lub zbliżonej powierzchni, w takim samym stanie technicznym miejscu wolnym od szkód, 20.000 zł kosztu zakupów nowych mebli, które są jej własnością i w trakcie przenoszenia do lokalu tymczasowego uległy porysowaniu a były w idealnym stanie i jest rzeczą mało prawdopodobną by meble w trakcie kolejnej przeprowadzki nie uległy dalszemu uszkodzeniu.

Pozwana uznała żądanie pozwu do kwoty 105.198 zł i wniosła o oddalenie powództwa w pozostałej części. Podniosła, że uznana kwota odszkodowania uwzględnia aktualne ceny rynkowe mieszkań w B.. W toku procesu wniosła także o zasądzenie od powódki kosztów procesu twierdząc, że nie dała powodu do wytoczenia powództwa.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powódki 105.198 zł z odsetkami od 16 marca 2012r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.100 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Katowicach kwotę 5.260 zł tytułem opłaty od uiszczenia której strona powodowa była ustawowo zwolniona oraz kwotę 77zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa na koszty opinii biegłego, wyrokowi w punkcie 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...), stanowiącego odrębną własność w budynku mieszkalnym, na nieruchomości przy ulicy (...) B.. Lokal ma powierzchnię 40,43 m ² i składa się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki, przedpokoju oraz piwnicy.

Z własnością lokalu związany jest udział w nieruchomości wspólnej o wielkości 51/1000 części.

W okresie wiosny - lata w 2011 r. w tym budynku jak i wielu sąsiednich, ujawniła się szkoda górnicza wywołana eksploatacją, prowadzoną przez oddział pozwanej (...) (...). Rozmiar szkody był tak znaczny, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w B. decyzją z 28 lipca 2011r. wyłączył z użytkowania lokale mieszkalne na parterze a kolejną decyzją z 1 sierpnia 2011r. nr (...) wyłączył z użytkowania pozostałe lokale mieszkalne, w tym powódki nakazując opróżnienie budynku w trybie natychmiastowym.

Ulica (...) położona jest w odległości około kilku kilometrów od centrum miasta. Lokal mieszkalny powódki położony jest w czteropiętrowym, czteroklatkowym wielorodzinnym budynku mieszkalnym wzniesionym na początku lat 70 ubiegłego wieku w technologii wielkoblokowej. Stan techniczny lokalu sprzed jego wykwaterowania był komfortowy, lokalizacja w mieście dobra, a stan nieruchomości wspólnej korzystny.

Wycena wartości lokalu przeprowadzona metodą porównawczą to jest z uwzględnieniem cen transakcyjnych 42 lokali mieszalnych o podobnej powierzchni, z uwzględnieniem pomieszczenia przynależnego – piwnicy, a także udziału w prawie własności elementów wspólnych budynku, przy uwzględnieniu przedstawionych wyżej indywidualnych cech lokalu mieszkalnego prowadzi do ustalenia wartości rynkowej prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego powódki w kwocie 105.100 zł. Stosownie do standardów obowiązujących w wycenie rynkowej wartości nieruchomości metodą porównawczą, uwzględnione zostały ceny lokalne, to jest ceny z miasta B.. Gdyby takich cen transakcyjnych nie było zachodziłaby wtedy konieczność do sięgnięcia do cen z miast sąsiednich w tym T. czy Z. a więc również rejonów nie objętych wpływami eksploatacji górniczej. Fakt położenia nieruchomości na terenach górniczych nie wpływa wymiernie na cenę nieruchomości na terenie województwa (...). Oznacza to, że mimo braku podstaw do ustalenia rynkowej ceny 1 m ² lokalu mieszkalnego w oparciu o ceny transakcyjne z terenu Z. czy T., a to wobec istnienia reprezentatywnej bazy danych z terenu B., wycena taka (wartość lokalu) nie odbiegałaby w sposób wymierny od przyjętej w opinii biegłego.

Sąd Okręgowy podzielił opinię biegłego zakresu budownictwa ze znajomością szkód górniczych mgr inż. W. B. jako obiektywną oraz w sposób wyczerpujący i przekonywująco umotywowaną.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powódki, która nie zgłosiła zastrzeżeń w trybie art. 162 kpc.

Pozwana nie kwestionowała swej odpowiedzialności za szkodę wywołaną ruchem zakładu górniczego. Podstawową funkcją odszkodowana jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę.

W ocenie Sądu ustalenia poczynione w oparciu o opinię biegłego pozwalają przyjąć, że wartość rynkowa ustalona w opinii spełnia wyżej zdefiniowaną funkcję kompensacyjną odszkodowania. Żądanie aby odszkodowanie ustalić w wyższej wysokości nie znajduje uzasadnienia prawnego bowiem stosownie do przepisu art. 361 kc w związku z art. 92 prawa geologicznego i górniczego - ustawy z 4 lutego 1994 r. pozwana zobowiązana do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania, a skoro szkoda jest utratą lokalu mieszkalnego o określonej w aktualnym poziomie cen wartości (art. 363 kc), to górną granicą odpowiedzialności za tę szkodę jest aktualna wartość rynkowa mieszkania. Zasada ta doznaje w niniejszej sprawie modyfikacji o tyle, że pozwana uznała żądanie do kwoty nieznacznie wyższej niż ustalona w oparciu o opinię biegłego. Ponieważ Sąd z mocy art. 213 § 2 kpc jest związany uznaniem powództwa na podstawie art. 95 ust 1 prawa geologicznego i górniczego ustawy z dnia 4 lutego 1994 i przywołanego art. 213 § 2 kpc orzekł Sąd jak w punkcie 1 sentencji wyroku, z mocy art. 333 §1pkt 2 kpc nadał wyrokowi w tym zakresie rygor natychmiastowej wykonalności.

Ponieważ roszczenie dotyczyło zdarzenia, które miało miejsce przed 1 stycznia 2012r. podstawą materialnoprawną żądania są przepisy ustawy z 4 lutego 1994 - prawo geologiczne i górnicze ( j.t. Dz.U z 2005 nr 228 poz. 1947).

Negocjacje o zawarcie ugody pozasądowej, stanowiące ustawowy wymóg przewidziany w przepisie art. 97 ust 2 prawa geologicznego i górniczego, nie jest tożsame z wezwaniem dłużnika do wykonania zobowiązania w rozumieniu art. 455 kc. i dlatego też Sąd uznał za usprawiedliwione żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu pozwanej.

Orzecznictwo ukształtowało pogląd, że roszczenie o ustalenie odpowiedzialności na przyszłość ma miejsce w przypadku odpowiedzialności deliktowej i dotyczyło ono odpowiedzialności za szkody na osobie (art. 445 § 1 kc). Z tej przyczyny żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanej za szkodę na przyszłość Sąd oddalił jako bezzasadne. Oddalone jako bezzasadne zostało Sąd również określone jako, żądanie odszkodowania za szkodę, która może w przyszłości wystąpić w trakcie przeprowadzki i polegać na uszkodzeniu mebli w takim zakresie, że nie będą nadawały się do dalszego użytkowania.

Powódka utrzymała się ze swym żądaniem w 58,4 %, Sąd Okręgowy na podstawie art. 100 kpc. i § 6 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.04.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) (Dz.U. nr 163 poz. 1348 ze zm.) w tej proporcji uwzględnił żądanie zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego zasądzając kwotę 2100 zł.

O kosztach sądowych należnych Skarbowi Państwa od pozwanej Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust 1 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych w zw. z art. 96 ust 1 pkt 12 w/w ustawy.

Powyższy wyrok w części oddalającej powództwo zaskarżyła apelacją powódka, która zarzuciła naruszenie art. 361 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c., art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c., nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. oraz 328 § 2 k.p.c. i domaga się, uchylenia wyroku w zaskarżonej części i przekazania sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego jako części kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew stanowisku skarżącej zasądzone odszkodowanie spełnia wymóg naprawienia straty powódki, jaką jest konieczność wyłożenia takiej kwoty by znaleźć się w sytuacji sprzed wyrządzenia szkody.

Przedmiotem analizy biegłego były ceny transakcyjne mieszkań o standardzie porównywalnym z mieszkaniem powódki. Wycena mieszkania, której dokonał biegły stwarza powódce warunki do nabycia mieszkania na rynku wtórnym zarówno w B., jak i proponowanym przez powódkę Z. czy w T..

Lokalizacja mieszkań na terenach objętych eksploatacją górniczą nie wpływa na wysokość wyceny, na ich wartość. Stąd akcentowany przez skarżącą zarzut braku uwzględnienia cen z terenu nieobjętego eksploatacją pozostaje dla wyniku rozstrzygnięcia bez znaczenia.

Nie zasługuje także na uwzględnienie żądanie zasądzenia odszkodowania za uszkodzenie mebli na skutek przeprowadzki oraz żądanie ustalenia odpowiedzialności za mogące powstać uszkodzenia przy kolejnej przeprowadzce.

Fakt konieczności przemieszczenia mebli pozostaje w związku z ujawnionymi szkodami górniczymi. Jednakże już, sposób zabezpieczenia ich, jakość usługi jeśli wykonywana była przez pozwaną, dla skutecznego obciążenia pozwanej odpowiedzialnością za ewentualną szkodę wymagały w procesie udowodnienia ich stanu przed przeprowadzką. Twierdzenia powódki w tym przedmiecie nie są dostatecznym materiałem do oceny. Wnioskowana zaś opinia biegłego mogłaby się wyłącznie ograniczyć do stanu aktualnego. Stąd pominięcie tego dowodu przez Sąd, aczkolwiek nie wyrażone na piśmie były zasadne. Uchybienie wyrzeczeniu tego stanowiska nie wpływa na wynik rozstrzygnięcia. Żądanie ustalenia odpowiedzialności na przyszłość w zakresie dalszego uszkodzenia mebli jest także bezzasadne. Ten rodzaj roszczenia podlega regułom objętym art. 189 k.p.c., którym wymagane jest wykazanie interesu prawnego powódki w ustaleniu, czego w żadnym zakresie powódka nie czyni.

Nie podziela Sąd Apelacyjny poglądu, że określenie wysokości odszkodowania i skierowanie do pozwanej żądania zapłaty, w warunkach trwania obligatoryjnego, ustawowo przewidzianego postępowania ugodowego, ma walor wezwania do zapłaty, skutkujący opóźnieniem w zapłacie. Kwestionowanie w okresie negocjacyjnym wysokości żądania podlega tej samej regule. Strony bowiem zaproponowały warunki do rozważań ugodowych. Prawidłowo zatem Sąd Okręgowy uznał, że dopiero doręczenie odpisu pozwu może stanowić wezwanie do zapłaty, którego w okresie, gdy ugoda nie doszła do skutku nie sformułowano. Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny z braku podstawy do podzielenia zarzutu naruszenia prawa materialnego apelację oddalił.

Ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego w sposób wyczerpujący wyjaśniają podstawę faktyczną sprawy, w oparciu o którą Sąd Okręgowy dokonał rozstrzygnięcia. Ustalenia te Sąd Apelacyjny jako prawidłowe podziela i przyjmuje za podstawę swojego orzeczenia.

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.