Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 200/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa Stowarzyszenia Filmowców Polskich w W.
przeciwko S. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 12 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 24 listopada 2010 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
2
Powód Stowarzyszenie Filmowców Polskich wniósł o ustalenie, że:
- nie istnieje po jego stronie obowiązek do zawarcia z S. Spółką z o.o. w B.
umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z
ze zm., dalej: „u.p.a.p.p.”), na warunkach wskazanych w postanowieniu Komisji
Prawa Autorskiego z dnia 6 maja 2009 r. (sygn. Akt [...]), tj. z określeniem
wysokości wynagrodzenia za korzystanie z reprezentowanych przez powoda
praw autorskich i praw pokrewnych jako 1,6% wpływów netto (bez podatku
VAT) uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej, które nie
obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych;
- nie doszło do ukształtowania umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p.,
pomiędzy Stowarzyszeniem Filmowców Polskich a S.A.V. Spółką z o.o., na
skutek wydania przez Komisję Prawa Autorskiego w dniu 6 maja 2009 r.
postanowienia w sprawie [...].
Powód zgłosił także roszczenie ewentualne o rozstrzygnięcie między
stronami sporu związanego z zawarciem umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1
u.p.a.p.p., przez orzeczenie, że umowa ta powinna mieć treść szczegółowo
wskazaną w piśmie z dnia 1 grudnia 2009 r., w tym m.in. ustalenie, że
wynagrodzenie wynosić będzie 2,2% wszystkich miesięcznych rzeczywistych
wpływów netto (bez podatku VAT), które pozwana otrzymuje z tytułu dostarczania
usług reemisji.
Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r., Sąd Okręgowy w B. (w pkt l.1) oddalił
żądanie o ustalenie, że nie istnieje obowiązek powoda do zawarcia z pozwaną
umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., na warunkach wskazanych w
postanowieniu Komisji Prawa Autorskiego z dnia 6 maja 2009 r. (sygn. Akt [...])
oraz (w pkt I.2), że nie doszło do ukształtowania umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., pomiędzy stronami na skutek wydania przez Komisję Prawa
Autorskiego postanowienia w sprawie [...]; rozstrzygnął (w pkt II) spór związany
z zawarciem umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., orzekając, że
łączne wynagrodzenie pozwanej na rzecz powoda winno wynosić 1,6% wpływów
3
netto (bez podatku VAT) uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej,
które nie obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych oraz oddalił (w pkt III)
roszczenie ewentualne w pozostałej części.
Sąd Okręgowy ustalił, że powód jest instytucją zbiorowego zarządzania
prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Na mocy zezwolenia udzielonego
decyzją Ministra Kultury i Sztuki, wydanego w oparciu o art. 104 ust. 3 u.p.a.p.p.,
w szczególności jest uprawniony do zarządzania prawami autorskimi do utworów
audiowizualnych na polu eksploatacji, określanym obecnie jako reemitowanie
w sieciach kablowych. Pozwana jest operatorem telewizji kablowej, której
działalność polega na odbieraniu programów telewizyjnych nadawanych przez inne
stacje telewizyjne oraz na ich rozprowadzaniu w całości i bez zmian w sieci
kablowej za odpowiednią opłatą. Część programów telewizyjnych rozprowadzanych
w sieci kablowej pozwanej stanowią utwory audiowizualne, będące przedmiot
prawa autorskiego. W 2006 r. pozwana negocjowała z powodem warunki zawarcia
umowy licencyjnej, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., jednakże z uwagi na
zasadnicze rozbieżności co do określenia wysokości wynagrodzenia strony nie
osiągnęły porozumienia. Pozwana proponowała stawkę wynagrodzenia
w wysokości 0,15% przychodów licencjobiorcy z tytułu reemisji, zaś powód
proponował stawkę w wysokości 2,8% wszystkich rzeczywistych wpływów netto
(bez podatku VAT).
W dniu 17 kwietnia 2008 r. pozwana wystąpiła do Komisji Prawa Autorskiego
z wnioskiem o wszczęcie postępowania w przedmiocie rozstrzygnięcia sporu
pomiędzy stronami postępowania związanego z zawarciem umowy obejmującej
zgodę na reemitowanie utworów audiowizualnych oraz wideogramów, do których
prawa pokrewne przysługują producentom utworów audiowizualnych oraz poprzez
orzeczenie przez Komisję o obowiązku powoda złożenia oświadczenia woli o treści
– dotyczącej treści umowy - bliżej wskazanej w powołanym wyżej piśmie. Na
posiedzeniu w dniu 27 lutego 2009 r. Komisja Prawa Autorskiego przedstawiła
propozycję rozstrzygnięcia sporu, w którym wyraziła stanowisko, że
Stowarzyszenie Filmowców Polskich jest organizacją właściwą w rozumieniu
art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., a zatem strony są zobowiązane do zawarcia umowy,
o której mowa tym przepisie oraz, że łączne wynagrodzenie z tytułu tej umowy
4
winno zostać ustalone w wysokości 1,6% wpływów netto (bez podatku VAT)
uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej. W dniu 6 maja 2009 r.
Komisja Prawa Autorskiego wydała orzeczenie, w którym stwierdziła, że
Stowarzyszenie Filmowców Polskich jest organizacją „właściwą” w rozumieniu
art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p. (w zakresie reprezentowanych przez to Stowarzyszenie
praw autorskich i praw pokrewnych) do zawarcia z wnioskodawcą umowy, o której
mowa w tym przepisie oraz, że łączne wynagrodzenie z tytułu zawarcia tej umowy
powinno być ustalone w wysokości 1,6% wpływów netto (bez podatku VAT),
uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej, które nie obejmują opłat
instalacyjnych i przyłączeniowych. Odpis postanowienia Komisji został doręczony
powodowi w dniu 18 maja 2009 r.
Sąd Okręgowy uznał, że powód jest organizacją właściwą, zgodnie z art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., do zawarcia z pozwaną umowy, o której mowa w tym przepisie,
zaś Komisja Prawa Autorskiego jest organem uprawnionym i kompetentnym do
decydowania, na jakich warunkach może być zawarta umowa między organizacją
zbiorowego zarządzania i operatorem sieci kablowej. W związku z tym orzeczenie
Komisji może kreować stosunek umowny między stronami. Skoro jednak
Stowarzyszenie Filmowców Polskich w terminie zakreślonym w art. 108 ust. 7
u.p.a.p.p. wystąpiło z powództwem do sądu, spowodowało to upadek orzeczenia
wydanego przez Komisję Prawa Autorskiego. W sytuacji, gdy orzeczenie wydane
przez Komisję utraciło byt prawny, to żądanie potwierdzenia tego faktu przez Sąd
było bezzasadne, co uzasadniało oddalenie w tej części powództwa (żądanie ujęte
w pkt 2 pozwu).
Niezasadne było także powództwo oparte na podstawie art. 189 k.p.c.
ustalenia, iż nie istnieje obowiązek zawarcia z pozwaną umowy na warunkach
wskazanych w orzeczeniu Komisji Prawa Autorskiego z dnia 6 maja 2009 r
(żądanie zawarte w pkt 1 pozwu). Skoro wniesienie przez powoda pozwu
w terminie wskazanym w art. 108 ust. 7 u.p.a.p.p. spowodowało utratę mocy
prawnej tego orzeczenia, to powód nie miał interesu prawnego w dochodzeniu tak
sformułowanego powództwa. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
nakłada na operatorów sieci kablowych (a takim jest pozwana) obowiązek zawarcia
z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi umów
5
zezwalających na reemisję. Obowiązkowi pozwanej odpowiada przymus zawarcia
takiej umowy przez organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Z art.
106 ust. 2 u.p.a.p.p. wynika, że organizacja zbiorowego zarządzania nie może, bez
ważnych powodów, odmówić zgody na korzystanie z utworów lub artystycznych
wykonań w granicach wykonywanego przez siebie zarządu. Strona powodowa
przedstawiła ważnych powodów, które uzasadniałyby odmowę zawarcia umowy na
reemisję, a co za tym idzie nie wykazała interesu prawnego w żądaniu, że nie
istnieje obowiązek zawarcia z pozwaną umowy na warunkach wskazanych
w orzeczeniu Komisji Prawa Autorskiego, tj. z określeniem wysokości
wynagrodzenia 1,6% wpływów netto (bez podatku VAT), uzyskiwanych przez
pozwaną z tytułu reemisji kablowej, bez opłat instalacyjnych i przyłączeniowych.
Sąd pierwszej instancji orzekł o roszczeniu ewentualnym i uwzględnił je
częściowo, tj. w zakresie ustalenia wysokości wynagrodzenia, jakie pozwana
powinna uiszczać z tytułu umowy, przyjmując, że powinno ono wynosić 1,6%
wpływów netto (bez podatku VAT) uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji
kablowej, bez opłat instalacyjnych i przyłączeniowych.
Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony w całości apelacją przez
powoda. Po jej wniesieniu powód, pismem z dnia 25 października 2010 r., cofnął
pozew w części dotyczącej roszczenia ewentualnego i w tym zakresie zrzekł się
roszczenia. Wyrokiem z dnia 24 listopada 2010 r., Sąd Apelacyjny uchylił wyrok
Sądu Okręgowego w punkcie II oraz III, umorzył postępowanie w tej części oraz
oddalił apelację w pozostałej części. Przyjął, że w związku z nowelizacją ustawy o
prawie autorskim i prawach pokrewnych – dokonaną ustawą z dnia 8 lipca 2010 r. o
zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 152, poz. 1016), która weszła w życie z
dniem 21 października 2010 r. – stosownie do art. 3 ust. 3 tej ustawy, do
postępowań w sprawach związanych z zawarciem umowy, o której mowa w art.
211
u.p.a.p.p., wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy
nowelizującej, stosuje się przepisy dotychczasowe. Sąd Apelacyjny uznał za
prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji. Ocenił, że w sytuacji
skorzystania przez stronę z uregulowania zawartego w art. 108 ust. 7 u.p.a.p.p., tj.
wniesienia powództwa do sądu w terminie 14 dni od doręczenia orzeczenia Komisji
6
Prawa Autorskiego, orzeczenie to straciło moc. Zbyteczne i nieuzasadnione jest
zatem żądanie ustalenia w postępowaniu sądowym, że nie doszło do
ukształtowania umowy pomiędzy stronami na skutek wydania przez Komisję Prawa
Autorskiego w dniu 6 maja 2009 r.
Odnośnie do żądania ustalenia, że nie istnieje pomiędzy stronami obowiązek
zawarcia umowy na warunkach wskazanych w postanowieniu Komisji Prawa
Autorskiego z dnia 6 maja 2009 r., to według uregulowań zawartych w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., nie budzi wątpliwości kwestia obowiązku zawarcia tej umowy
pomiędzy operatorem sieci kablowej, których zakres działania obejmuje reemisję
utworów nadawanych w programach organizacji radiowych i telewizyjnych,
z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.
W związku z utratą mocy postanowienia Komisji Prawa Autorskiego, na skutek
wniesionego powództwa do sądu, żądanie ustalenia, że nie istnieje obowiązek
zawarcia umowy na warunkach wskazanych w postanowieniu Komisji jest
bezzasadne. Sporami związanymi z zawarciem umowy mogą być zarówno spory
co do samego obowiązku zawarcia umowy, jak też jej treści. Ważne powody,
o których mowa w art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p., które stoją na przeszkodzie zawarciu
umowy, powinny być wykazane w trakcie postępowania. Powód nie wskazał
w postępowaniu ważnych powodów uzasadniających odmowę zawarcia umowy.
Od wyroku Sądu Apelacyjnego powód wniósł skargę kasacyjną, którą
zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie punktu II i III w części, w jakiej Sąd oddalił
apelację powoda w odniesieniu do punku I.1 wyroku Sądu Okręgowego w B. z dnia
30 kwietnia 2010 r. W ramach podstawy kasacyjnej z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.
zarzucił naruszenie:
- art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p. w zw. z art. 108 ust. 5 i art. 108 ust. 7 dawnej
u.p.a.p.p. polegające na błędnej wykładni skutkującej niezastosowaniem
art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p. do oceny zasadności żądania o ustalenie nieistnienia
obowiązku zawarcia umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p.,
z określeniem wynagrodzenia za korzystanie z reprezentowanych przez
powoda praw autorskich i pokrewnych jako 1,6% wpływów netto (bez podatku
7
VAT) uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej, które nie
obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych;
- art. 108 ust. 7 w zw. z art. 211
ust. 2 u.p.a.p.p. polegające na błędnej wykładni
przez przyjęcie, że z tych przepisów wynika roszczenie przysługujące
organizacji zbiorowego zarządzania o ukształtowanie przyszłej umowy
z operatorem.
W ramach podstawy kasacyjnej z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c. zarzucił naruszenie:
- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. w zw. z art.
382 k.p.c. przez zaniechanie dokonywania jakichkolwiek ustaleń faktycznych
i rozważenia zebranego w sprawie materiału w przedmiocie wysokości
wynagrodzenia przysługującego powodowi;
- art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. przez zaniechanie oceny
przedstawionych przez stronę powodową dowodów co do wysokości
wynagrodzenia przysługującego powodowi i przyjęcie, wbrew stanowiskowi
powoda, że ustalenie stawki wynagrodzenia wymagało wiedzy specjalistycznej,
a jeżeli takie stanowisko przyjął Sąd, zaniechanie przeprowadzenia dowodu
z opinii biegłego z urzędu a w konsekwencji zaniechanie oceny, czy wystąpiły
ważne powody odmowy zawarcia przez powoda umowy;
- art. 235 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz art. 391 § 1 k.p.c. poprzez
naruszenie zasady bezpośredniości na skutek uznania rozstrzygnięcia Komisji
Prawa Autorskiego jako swoistej opinii biegłego.
W związku z powyższymi zarzutami powód wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutów naruszenia prawa
materialnego, bowiem tylko w razie ich uwzględnienia i przyjęcia, że powód mógł
8
żądać ustalenia nieistnienia obowiązku zawarcia z pozwaną umowy na warunkach
dotyczących wysokości wynagrodzenia określonych w orzeczeniu Komisji Prawa
Autorskiego, aktualizowałaby się potrzeba ustalenia w postępowaniu wysokości
tego wynagrodzenia, czego dotyczyły zarzuty procesowe podniesione w skardze
kasacyjnej.
Nieuzasadniony był zarzut naruszenia art. 108 ust. 7 (w poprzednim
brzmieniu, tj. obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 8 lipca 2010 r.
o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) w zw. z art. 211
ust. 2 u.p.a.p.p.
przez przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, że z tych przepisów wynika roszczenie
przysługujące organizacji zbiorowego zarządzania o ukształtowanie przyszłej
umowy z operatorem sieci kablowych. Art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p. przewiduje, że
operatorom sieci kablowych wolno reemitować w sieciach kablowych utwory
nadawane w programach organizacji radiowych i telewizyjnych wyłącznie na
podstawie umowy zawartej z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania
prawami autorskimi. Z przepisu tego wynika obowiązek zawarcia przez operatorów
sieci kablowych umowy licencyjnej z organizacją zbiorowego zarządzania prawami
autorskimi. Z regulacją tą związany jest art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p., który nakłada na
organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi obowiązek zawarcia
umowy licencyjnej, chyba że sprzeciwiają się temu ważne powody. Według art. 211
ust. 2 u.p.a.p.p., w przypadku sporów związanych zawarciem umowy, o której
mowa w ust. 1, stosuje się art. 108 ust. 5 przewidujący właściwość Komisji Prawa
Autorskiego do rozstrzygania tych sporów. Wykładnia pojęcia „sporu związanego
z zawarciem umowy”, a mianowicie czy obejmuje ono również spór dotyczący
treści (warunków) umowy, nie była jednolita ani w doktrynie prawa, ani
w orzecznictwie sądów. W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
13 lipca 2010 r., III CZP 1/10 (OSNC 2011, nr 1, poz. 1) przyjęto, że jest nim spór,
co do obowiązku zawarcia umowy, jak i treści umowy (warunków, na jakich ma być
ona zawarta), w szczególności sposobu ustalenia i wysokości wynagrodzenia.
Z tego też względu spór dotyczący treści umowy jest również objęty jest
właściwością Komisji Prawa Autorskiego. Rozstrzygnięcie tego organu ma
charakter koncyliacyjny, nie wiąże stron, jeżeli chociażby jedna z nich,
9
niezadowolona z rozstrzygnięcia Komisji, odwoła się od niego do sądu. Zakres
kognicji sądu, po wyczerpaniu postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego,
jest taki sam, jak postępowania przed Komisją. Rodzaj wniesionego powództwa
i treść żądania powinny być więc dostosowane do przedmiotu sporu
rozstrzyganego przed Komisją Prawa Autorskiego oraz uzależnione od interesu
strony, który ma być zaspokojony orzeczeniem sądowym. Jeżeli przedmiotem
sporu przed Komisją Prawa Autorskiego była jedynie wysokość wynagrodzenia
przysługującego organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, to taki
spór dotyczy treści umowy. W konsekwencji również rozstrzygnięcie tego sporu na
drodze sądowej powinno nastąpić poprzez wniesienie powództwa o ukształtowanie
treści stosunku prawnego. Dopuszczalność wniesienia tego rodzaju powództwa
przez organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi zachodzi także
wówczas, gdy spór przed Komisją Prawa Autorskiego dotyczący treści umowy,
o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., zainicjował operator sieci kablowych.
Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 106 ust. 2 w zw. z art. 108 ust. 5
i art. 108 ust. 7 dawnej u.p.a.p.p. W wyroku z dnia 8 lipca 2011 r., IV CSK 638/10
(Lex nr 1001333) Sąd Najwyższy przyjął, że w sytuacji, gdy organizacja zbiorowego
zarządzania prawami autorskimi nie odmawia zawarcia umowy, o której mowa
w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., lecz gotowa jest ją zawrzeć, ale na określonych przez
siebie warunkach, to taki spór jest sporem o treść (warunki) tej umowy, a nie
sporem co do nieistnienia obowiązku zawarcia umowy z ważnych powodów,
o których mowa w art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p. Podzielając to stanowisko, należy mieć
na uwadze, że treść omawianej umowy – w tym co do warunków wynagrodzenia –
może być ukształtowana tylko zgodną wolą potencjalnych stron tej umowy,
tj. organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i operatora sieci
kablowych, rozstrzygnięciem Komisji Prawa Autorskiego, wydanym w trybie art. 108
ust. 5 u.p.a.p.p., albo orzeczeniem sądu, w razie wniesienia odwołania do sądu od
orzeczenia Komisji Prawa Autorskiego na podstawie art. 108 ust. 7 u.p.a.p.p. Z tej
przyczyny nie można przyjąć, aby z art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p., wynikał obowiązek
organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi zawarcia umowy
o ściśle określonej treści (na określonych z góry warunkach). Wprawdzie
w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r., V CKN 411/01 (OSNC 2004, nr 9, poz. 144)
10
Sąd Najwyższy przyjął, że obowiązek kontraktowania nałożony na organizację
zbiorowego zarządzania prawami autorskimi przez art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p.
oznacza powinność akceptacji, jeżeli nie sprzeciwiają się temu ważne powody,
oferty zawarcia umowy licencyjnej upoważniającej do korzystania z repertuaru
organizacji na określonych przez nią, jednakowych dla wszystkich kontrahentów
warunkach, w szczególności wynikających z zatwierdzonej przez Komisję
Prawa Autorskiego tabeli wynagrodzeń, jednakże – co podkreślono w tym
orzeczeniu – założeniem prawidłowego funkcjonowania tak pomyślanego
obowiązku kontraktowania jest dysponowanie przez organizacje zbiorowego
zarządzania przewidzianą w art. 108 ust. 3 u.p.a.p.p. zatwierdzoną tabelą
wynagrodzeń. Ten mechanizm jednak nie funkcjonował w stanie prawnym
mającym zastosowanie w sprawie w wyniku wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., SK 40/04 (OTK-A Zb. Urz. 2006, nr 1,
poz. 5) stwierdzającego niezgodność art. 108 ust. 3 u.p.a.p.p. z Konstytucją.
Uwzględniając powyższe, nie jest uzasadnione stanowisko pozwanego, że ważnym
powodem odmowy zawarcia umowy przez organizację zbiorowego zarządzania
prawami autorskimi, w rozumieniu art. 106 ust. 2 u.p.a.p.p., jest brak akceptacji
przez tę organizację określonych warunków umowy zaproponowanych
w rozstrzygnięciu Komisji Prawa Autorskiego. Z chwilą wniesienia przez pozwaną
jako operatora sieci kablowych do Komisji Prawa Autorskiego żądania
rozstrzygnięcia sporu o ustalenie treści umowy przestała mieć znaczenie oferta
tego podmiotu skierowana do powoda, jako organizacji zbiorowego zarządzania
prawami autorskimi, zawarcia umowy na warunkach proponowanych przez
pozwaną, których nie zaakceptował powód. Z chwilą zaś wniesienia odwołania do
sądu od rozstrzygnięcia Komisji straciło ono moc. Istniejący nadal brak
porozumienia pomiędzy organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi
a operatorem sieci kablowych co do warunków umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., nie uchylił obowiązku tych podmiotów zawarcia tej umowy,
lecz spowodował konieczność ustalenia jej warunków prawnokształtującym
orzeczeniem sądu. Podstawę prawną takiego powództwa stanowią przepisy art.
108 ust. 7 w zw. z ust. 5 (w poprzednim brzmieniu) i art. 211
ust. 2 u.p.a.p.p. Z tych
względów, gdy organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi
11
kwestionuje jedynie wysokość wynagrodzenia, jakie powinna otrzymywać od
operatora sieci kablowych, nie kwestionując samego obowiązku zawarcia umowy,
nie może skutecznie wnieść, z powodu braku interesu prawnego, powództwa na
podstawie art. 189 k.p.c. o ustalenie nieistnienia obowiązku zawarcia umowy na
warunkach - co do wysokości wynagrodzenia - określonych w orzeczeniu Komisji
Prawa Autorskiego, o którym mowa w art. 108 ust. 5 u.p.a.p.p. (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r., IV CSK 638/10). Konstrukcja powództwa
o ustalenie nieistnienia obowiązku zawarcia umowy na ściśle określonych
warunkach zakłada bowiem, że strony powinny zawrzeć umowę, ale na innych
warunkach niż określonych w tak sformułowanym żądaniu. Rozstrzygnięcie
o zasadności takiego powództwa nie rozwiązywałoby sporu dotyczącego
warunków, na jakich umowa powinna zostać zawarta.
Ze względu na powyższą ocenę zarzutów naruszenia prawa materialnego
dla rozstrzygnięcia sprawy zbędne było dokonanie ustalenia wysokości
wynagrodzenia, jakie powinien otrzymać powód od pozwanej na podstawie umowy,
o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p., jako przesłanki rozstrzygnięcia o żądaniu
ustalenia nieistnienia obowiązku zawarcia umowy na warunkach określonych
w postanowieniu Komisji Prawa Autorskiego z dnia 6 maja 2009 r. Z tej przyczyny
bezprzedmiotowe były zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące uchybień procesowych
związanych z przeprowadzonym postępowaniem dowodowym w zakresie
dotyczącym ustalenia prawidłowej wysokości wynagrodzenia należnego powodowi
od pozwanej w razie zawarcia umowy, o której mowa w art. 211
ust. 1 u.p.a.p.p.
Z tych względów skarga kasacyjna podlegała oddaleniu na podstawie art.
39814
k.p.c.