I CZ 168/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:31-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 168/11
POSTANOWIENIE
Dnia 3 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa G. V. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu
Inwestycyjnego Zamkniętego reprezentowanego przez Towarzystwo Funduszy
Inwestycyjnych S.A. w W.
przeciwko D. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 lutego 2012 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 27 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 27 maja 2011 r. Sąd Okręgowy w punkcie 1. uwzględnił
zażalenie powoda i zmienił postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania
zawarte w nakazie zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy z 17 sierpnia 2010 r., a w
punkcie 2. zasądził od pozwanej 630 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
W zażaleniu na postanowienie z 27 maja 2011 r. pozwana zarzuciła,
że zostało ono wydane z naruszeniem art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 pkt 1, 2 i 4
ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.:
Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, ze zm.; dalej - „u.k.s.c.”) przez obciążenie jej
kosztami postępowania, mimo iż nie dała ona powodu do jego wszczęcia.
Powód wniósł o odrzucenie zażalenia jako niedopuszczalnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że art. 113 ust. 4 u.k.s.c.
(omyłkowo określony przez skarżącą jako „art. 113 pkt 4 u.k.s.c.”), pozwalający
w szczególnie uzasadnionych wypadkach na odstąpienie od obciążania kosztami
sądowymi strony, odnosi się wyłącznie do zasad orzekania o kosztach sądowych
ujętych w ust. 2 i 3 tego przepisu, regulujących wyjątkowe wypadki zwrotu kosztów,
które nie zostały uiszczone na wcześniejszym etapie postępowania. Okoliczności
rozpoznawanej sprawy wskazują jednak jasno, że żaden z tych przepisów nie mógł
stanowić podstawy zaskarżonego postanowienia, lecz w zakresie kosztów
sądowych jego podstawą był art. 113 ust. 1 u.k.s.c., który odsyła do ogólnych reguł
zwrotu kosztów postępowania (w tym art. 98 § 1 k.p.c.). Przepis ten nie jest objęty
zakresem zastosowania art. 113 ust. 1 u.k.s.c., a zatem drugi z zarzutów
sformułowanych przez skarżącą pozostaje całkowicie nieadekwatny do podstawy
prawnej zaskarżonego postanowienia.
Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 102 k.p.c. należy
stwierdzić, że możliwość odstąpienia od obciążenia strony kosztami postępowania
ze względu na wystąpienie szczególnie uzasadnionego wypadku ma charakter
kompetencji dyskrecjonalnej, uzależniającej zastosowanie tego przepisu od oceny
3
sądu rozpoznającego sprawę. Rozstrzygnięcie w tym zakresie może więc zostać
skutecznie zakwestionowane w ramach kontroli instancyjnej jedynie w razie
oczywistego naruszenia reguł stosowania art. 102 k.p.c. (tak konsekwentnie Sąd
Najwyższy, m.in. w postanowieniach: z 25 marca 2011 r., IV CZ 136/10, nie publ.
oraz z 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, nie publ.).
Okoliczności rozpoznawanej sprawy nie wskazują, by niezastosowanie tych
przepisów stanowiło uchybienie Sądu Okręgowego. Wprawdzie, jak zauważa
skarżąca, uwzględnienie żądań powoda w postępowaniu zażaleniowym wynikło
z wadliwości rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, nie oznacza to jednak,
by obciążenie pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania
stronie przeciwnej było sprzeczne ze względami słuszności. Należy zauważyć,
że pozwana podjęła aktywną obronę w postępowaniu zażaleniowym, wnosząc
w odpowiedzi na zażalenie o jego oddalenie. W konsekwencji nie ulega
wątpliwości, że postępowanie odwoławcze mające za przedmiot koszty
postępowania zasądzone nakazem zapłaty stanowiło pole sporu stron.
Uwzględnienie zażalenia z powodu nieprawidłowości orzeczenia Sądu pierwszej
instancji nie może więc prowadzić do wniosku, by obciążenie strony pozwanej
kosztami postępowania było sprzeczne z zasadami słuszności.
Wniosek przeciwny, zgodny z argumentacją skarżącej, prowadziłby
do przyjęcia, że kwestionowanie w postępowaniu zażaleniowym uchybień
proceduralnych sądu rozpoznającego sprawę zawsze musiałoby następować na
koszt skarżącego. Konkluzja ta stałaby jednak w sprzeczności z istotą zwrotu
kosztów postępowania, polegającą na przyznaniu stronie wygrywającej kosztów
celowego dochodzenia praw i celowej obrony od przeciwnika procesowego (art. 98
§ 1 k.p.c.). Mechanizm ten pozostaje z zasady niezależny od przyczyn wydania
orzeczenia na korzyść jednej ze stron, zaś w postępowaniu odwoławczym także
od źródła uchybień prowadzących do uchylenia lub zmiany zaskarżonego
orzeczenia.
Z uwag na powyższe, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono jak w postanowieniu.
POSTANOWIENIE
Dnia 3 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa G. V. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu
Inwestycyjnego Zamkniętego reprezentowanego przez Towarzystwo Funduszy
Inwestycyjnych S.A. w W.
przeciwko D. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 lutego 2012 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 27 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 27 maja 2011 r. Sąd Okręgowy w punkcie 1. uwzględnił
zażalenie powoda i zmienił postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania
zawarte w nakazie zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy z 17 sierpnia 2010 r., a w
punkcie 2. zasądził od pozwanej 630 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
W zażaleniu na postanowienie z 27 maja 2011 r. pozwana zarzuciła,
że zostało ono wydane z naruszeniem art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 pkt 1, 2 i 4
ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.:
Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, ze zm.; dalej - „u.k.s.c.”) przez obciążenie jej
kosztami postępowania, mimo iż nie dała ona powodu do jego wszczęcia.
Powód wniósł o odrzucenie zażalenia jako niedopuszczalnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że art. 113 ust. 4 u.k.s.c.
(omyłkowo określony przez skarżącą jako „art. 113 pkt 4 u.k.s.c.”), pozwalający
w szczególnie uzasadnionych wypadkach na odstąpienie od obciążania kosztami
sądowymi strony, odnosi się wyłącznie do zasad orzekania o kosztach sądowych
ujętych w ust. 2 i 3 tego przepisu, regulujących wyjątkowe wypadki zwrotu kosztów,
które nie zostały uiszczone na wcześniejszym etapie postępowania. Okoliczności
rozpoznawanej sprawy wskazują jednak jasno, że żaden z tych przepisów nie mógł
stanowić podstawy zaskarżonego postanowienia, lecz w zakresie kosztów
sądowych jego podstawą był art. 113 ust. 1 u.k.s.c., który odsyła do ogólnych reguł
zwrotu kosztów postępowania (w tym art. 98 § 1 k.p.c.). Przepis ten nie jest objęty
zakresem zastosowania art. 113 ust. 1 u.k.s.c., a zatem drugi z zarzutów
sformułowanych przez skarżącą pozostaje całkowicie nieadekwatny do podstawy
prawnej zaskarżonego postanowienia.
Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 102 k.p.c. należy
stwierdzić, że możliwość odstąpienia od obciążenia strony kosztami postępowania
ze względu na wystąpienie szczególnie uzasadnionego wypadku ma charakter
kompetencji dyskrecjonalnej, uzależniającej zastosowanie tego przepisu od oceny
3
sądu rozpoznającego sprawę. Rozstrzygnięcie w tym zakresie może więc zostać
skutecznie zakwestionowane w ramach kontroli instancyjnej jedynie w razie
oczywistego naruszenia reguł stosowania art. 102 k.p.c. (tak konsekwentnie Sąd
Najwyższy, m.in. w postanowieniach: z 25 marca 2011 r., IV CZ 136/10, nie publ.
oraz z 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, nie publ.).
Okoliczności rozpoznawanej sprawy nie wskazują, by niezastosowanie tych
przepisów stanowiło uchybienie Sądu Okręgowego. Wprawdzie, jak zauważa
skarżąca, uwzględnienie żądań powoda w postępowaniu zażaleniowym wynikło
z wadliwości rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, nie oznacza to jednak,
by obciążenie pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania
stronie przeciwnej było sprzeczne ze względami słuszności. Należy zauważyć,
że pozwana podjęła aktywną obronę w postępowaniu zażaleniowym, wnosząc
w odpowiedzi na zażalenie o jego oddalenie. W konsekwencji nie ulega
wątpliwości, że postępowanie odwoławcze mające za przedmiot koszty
postępowania zasądzone nakazem zapłaty stanowiło pole sporu stron.
Uwzględnienie zażalenia z powodu nieprawidłowości orzeczenia Sądu pierwszej
instancji nie może więc prowadzić do wniosku, by obciążenie strony pozwanej
kosztami postępowania było sprzeczne z zasadami słuszności.
Wniosek przeciwny, zgodny z argumentacją skarżącej, prowadziłby
do przyjęcia, że kwestionowanie w postępowaniu zażaleniowym uchybień
proceduralnych sądu rozpoznającego sprawę zawsze musiałoby następować na
koszt skarżącego. Konkluzja ta stałaby jednak w sprzeczności z istotą zwrotu
kosztów postępowania, polegającą na przyznaniu stronie wygrywającej kosztów
celowego dochodzenia praw i celowej obrony od przeciwnika procesowego (art. 98
§ 1 k.p.c.). Mechanizm ten pozostaje z zasady niezależny od przyczyn wydania
orzeczenia na korzyść jednej ze stron, zaś w postępowaniu odwoławczym także
od źródła uchybień prowadzących do uchylenia lub zmiany zaskarżonego
orzeczenia.
Z uwag na powyższe, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono jak w postanowieniu.