Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 188/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
w sprawie z powództwa P. W.
przeciwko P. M.
o ochronę praw autorskich
oraz z powództwa wzajemnego P. M.
przeciwko P. W.
o ochronę praw autorskich,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 14 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej powoda - pozwanego wzajemnego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 października 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w zakresie oddalającym apelację
powoda (pozwanego wzajemnego), i w tym zakresie przekazuje
sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 października 2010 r. oddalił apelację
powoda (pozwanego wzajemnego) P. W. od wyroku częściowego Sądu
Okręgowego w K. z dnia 16 lipca 2009 r. zakazującego powodowi (pozwanemu
wzajemnemu) rozpowszechniania programu komputerowego o nazwie
„Komputerowy Tłumacz i Słownik Języka Angielskiego”, w którym mieści się
słownik, w postaci pliku tekstowego, angielsko – polski i polsko – angielski. Ustalił,
że bracia D. byli współtwórcami tego słownika zarówno wskutek dopisania do niego
haseł, jak i poddania obróbce informatycznej, oraz wyraził pogląd, że słownik w
postaci pliku tekstowego nie może być oceniany w oderwaniu od pracy programisty,
gdyż stanowi element programu komputerowego.
Skarga kasacyjna powoda (pozwanego wzajemnego) od wyroku Sądu
Apelacyjnego – oparta na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut
naruszenia art. 232, 217, 236, 227 k.p.c., a także art. 1, 2, 8, 9, 10 34, 29, 772
, 50
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst
jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm., dalej: „u. o pr. aut.”), art. 5 k.c.,
i zmierza do uchylenia tego wyroku w zakresie oddalającym jego apelację oraz
przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Trzeba zauważyć, że Sąd Apelacyjny „utrzymując” wyrok Sądu Okręgowego
nakazujący powodowi (pozwanemu wzajemnemu) zaniechanie rozpowszechniania
programu komputerowego o nazwie „Komputerowy Tłumacz i Słownik Języka
Angielskiego”, w którym mieści się słownik angielsko – polski i polsko – angielski
uznał, że słownik ten stanowi integralną część bliżej określonego innego programu
komputerowego („Tłumacz komputerowy”). Przyjął, że słownik w postaci pliku
tekstowego nie może być oceniany w oderwaniu od pracy programisty, gdyż
stanowi on element programu komputerowego „Tłumacz komputerowy”, którego
współautorami są bracia D. Uznał, że utworem w rozumieniu art. 1 ust. 1 u. o pr.
aut. jest wprawdzie słownik w postaci pliku tekstowego, jednakże stanowi on część
składową programu komputerowego „Tłumacz komputerowy” i nie może zostać od
niego odłączony, gdyż ten nie może działać bez tego zbioru.
3
Z treści uzasadnienia Sądu Apelacyjnego można zatem odczytać, że według
oceny tego Sądu utworem o charakterze nierozłącznym (tzw. współautorskiego
dzieła nierozłącznego) w rozumieniu art. 9 u. o pr. aut. jest program komputerowy
„Tłumacz komputerowy”, którego współtwórcami są bracia D. Niepodobna jednak
dociec, czy w ocenie Sądu Apelacyjnego są oni współautorami słownika, czy też
programu „Tłumacz językowy”, mogącym stanowić dzieło współautorskie, do
którego należy stosować art. 9 ust. 1 u. o pr. aut. Sąd Apelacyjny bowiem
stwierdza, że ich wkład twórczy do tego programu wynika nie tylko z faktu
dopisania haseł, ale także z ich współudziału z poddania słownika w formie pliku
tekstowego obróbce informatycznej.
Przy dziełach mających charakter dzieła wspólnego nierozłącznego nie
występują dające się wyodrębnić i nadające się tym samym do samodzielnej
eksploatacji wkłady twórcze poszczególnych współtwórców dzieła jako całości.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 u. o pr. aut., możliwe jest jednak określenie wielkości
udziałów twórczych każdego ze współautorów dzieła wspólnego nierozłącznego.
Zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia jest więc rozgraniczenie
wkładów o charakterze twórczym, predestynujących do miana współautora
i uzależniających przyznanie udziału we wspólnym prawie od wkładów
niemających charakteru twórczego.
Zasadniczą przesłanką powstania dzieła współautorskiego jest wniesienie
twórczego wkładu w to dzieło. Sąd Apelacyjny za wkład twórczy P. D. do
opracowanego przez powoda (pozwanego wzajemnego) słownika w postaci pliku
tekstowego uznał dopisanie haseł o bliżej nieokreślonej treści. Rację ma skarżący,
że już tylko z uwagi na nieznajomość ich treści niepodobna ocenić, czy ta
okoliczność uzasadnia przyznanie P. D. statusu współtwórcy tego słownika,
spełniającego, w ocenie Sądu Apelacyjnego, wymogi utworu w rozumieniu art. 1
ust. 1 u. o pr. aut.
Poza tym, Sąd Apelacyjny uznał, że poddanie „obróbce” informatycznej
pliku tekstowego doprowadziło do powstania programu komputerowego, którego
współautorami są bracia D. Z wywodów tego Sądu jednak dostatecznie
4
jednoznacznie nie wynika czego i na czym ta „obróbka” polegała. W szczególności,
czy do pobrania danych użyto gotowej aplikacji (kompilacji aplikacji), czy też
stworzono samodzielnie nową aplikację stanowiącą wyraz własnej twórczości
intelektualnej jej autorów. Zauważyć ponadto trzeba, że przetworzenie słownika
z wersji klasycznej w wersję cyfrową, czy też jego dostosowanie do celów
wykorzystania w oprogramowaniu nie musiało skutkować tym, że utracił on status
bazy danych i przekształcił się w program komputerowy.
Nie jest wykluczony pogląd, że program komputerowy „Tłumacz
komputerowy” stanowi dzieło współautorskie. Wówczas słownik stanowiłby część
tego dzieła mającą samodzielne znaczenie w rozumieniu art. 9 ust. 2 u. o pr. aut.
Twórca (twórcy) słownika byłby uprawniony do korzystania z niego bez zgody
pozostałych współtwórców programu komputerowego, jeżeli nie powodowałoby
to uszczerbku dla ich praw. Byłoby tak, gdyby program komputerowy (a ściślej
ujmując jego część zawierająca programy tłumaczące) nie był już wykorzystywany.
Na koniec, gdyby słownik w postaci pliku tekstowego został
po zdigitalizowaniu „przeniesiony” do programu komputerowego „Tłumacz
komputerowy” należałoby przyjąć, że doszło do połączenia słownika i programów
tłumaczących w celu wspólnego rozpowszechniania odrębnych utworów (art. 10 u.
o pr. aut.). Wówczas twórca słownika mógłby bez zgody twórców programów
tłumaczących w dowolnym zakresie korzystać ze słownika, w każdym bądź razie
po zaprzestaniu eksploatacji dzieła połączonego (w którym usytuowany był słownik)
w oryginalnym kształcie.
Z uwagi na brak niezbędnych ustaleń dla oceny prawnej zaskarżony wyrok
nie mógł się ostać. Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku
jw