Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 316/11
POSTANOWIENIE
Dnia 13 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z wniosku M.S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 3 sierpnia 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2011 r., Sąd Apelacyjny zmienił, na skutek
apelacji strony pozwanej - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wyrok Sądu
Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 grudnia 2009 r. i
oddalił odwołanie wnioskodawczyni M. S. od decyzji organu rentowego z dnia 6
maja 2009 r., odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do
pracy w związku z chorobą zawodową, wobec niespełnienia przesłanek
określonych w art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz.
1227 ze zm.). W ocenie Sądu Apelacyjnego, opinie biegłych lekarzy dermatologa i
alergologa powołanych przez Sąd pierwszej instancji koncentrowały się na istnieniu
choroby zawodowej, nie rozstrzygając kwestii niezdolności do pracy
2
wnioskodawczyni w związku z tą chorobą. Sąd drugiej instancji uzupełnił
postępowanie dowodowe, dopuszczając dowód z opinii biegłego lekarza z zakresu
medycyny pracy i dermatologa celem ustalenia czy wnioskodawczyni (mająca
przyznane prawo do renty w związku z chorobą zawodową od dnia 1 listopada
2008 r. do dnia 31 października 2010 r.) po tym dniu jest nadal niezdolna do pracy
zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji w związku z chorobą zawodową.
Wobec jednoznacznej oceny biegłych wyrażonej w opiniach, Sąd drugiej instancji
orzekł, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a tym samym nie spełniła przesłanek do
uzyskania dochodzonego świadczenia.
Powyższy wyrok zaskarżył w całości pełnomocnik wnioskodawczyni i
zarzucając naruszenie prawa materialnego – art. 12 ust. ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, art. 6 ust 1
pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 167,
poz. 1322 ze zm.), oraz przepisów postępowania - art. 233 i 382 k.p.c., wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu
do ponownego rozpoznania wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania w tym
kosztach zastępstwa procesowego.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniono potrzebą
wykładni „art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w
związku z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zakresie
wykładni pojęcia – niezdolność do pracy”, oraz wykładni art. 382 k.p.c. w kwestii
„zakresu w jakim Sąd drugiej instancji może przeprowadzić postępowanie
dowodowe i zakresu w jakim to postępowanie może stać się podstawą orzeczenia
Sądu drugiej instancji”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wstępnie trzeba przypomnieć, że ograniczenia dopuszczalności wnoszenia
skargi kasacyjnej wynikają z konstytucyjnej roli Sądu Najwyższego w systemie
3
organów wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z
dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.)
rolą tego Sądu w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości pozostaje zapewnienie w
ramach nadzoru zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów
powszechnych i wojskowych przez rozpoznawanie kasacji oraz innych środków
odwoławczych, podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne i
rozstrzyganie innych spraw określonych w ustawach. Skarga kasacyjna nie jest
więc (kolejnym) środkiem zaskarżenia przysługującym od każdego rozstrzygnięcia
sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, z uwagi na
przeważający w jej charakterze element interesu publicznego. Służy ona kontroli
prawidłowości stosowania prawa, nie będąc instrumentem weryfikacji trafności
ustaleń faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia, gdy się
weźmie nadto pod uwagę, że Konstytucja w art. 177 ust. 1 gwarantuje jedynie
dwuinstancyjne postępowanie. Ewentualna możliwość dalszego postępowania, w
tym postępowania przed Sądem Najwyższym, stanowi uprawnienie dodatkowe,
które może zostać obwarowane szczególnymi przesłankami, w tym określonymi w
art. 3989
§ 1 k.p.c.
Zgodnie z tym przepisem Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli:
1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów,
3) zachodzi nieważność postępowania lub
4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
W sytuacji gdy podstawą wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania jest
potrzeba wykładni przepisów prawa (tak jak w ocenianej skardze), konieczne jest
określenie, które przepisy wymagają wykładni Sądu Najwyższego, ze wskazaniem,
na czym polegają związane z tym poważne wątpliwości, lub z przedstawieniem
rozbieżności w orzecznictwie sądów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01, OSNC 2002, nr 12, poz. 151). Ponadto
konieczne jest opisanie tych wątpliwości lub rozbieżności, wskazanie argumentów,
które prowadzą do rozbieżnych ocen prawnych, a także przedstawienie własnej
4
propozycji interpretacyjnej (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3
listopada 2003 r., II UK 184/03, niepublikowane, z dnia 22 czerwca 2004 r., III UK
103/04, niepublikowane, czy też z dnia 13 grudnia 2007 r., I PK 233/07, OSNP
2009 nr 3-4, poz. 43). Konieczne jest także, choćby przykładowe, wskazanie
orzeczeń, w których ten sam przepis prawa byłyby odmiennie wykładany. Wypada
również dodać, że podobnie jak w przypadku gdy podstawą wniosku o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania jest występujące w sprawie zagadnienie prawne
(art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.), nie zachodzi ona, jeżeli Sąd Najwyższy zajął już
stanowisko w kwestii tego zagadnienia prawnego lub wykładni przepisów i wyraził
swój pogląd we wcześniejszych orzeczeniach, brak nadto okoliczności
uzasadniających zmianę tego poglądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 16 stycznia 2003 r., I PK 230/02, OSNAPiUS – wkładka z 2003 r., nr 13, poz.
5). W okolicznościach sprawy natomiast, uzasadnienie skargi kasacyjnej w istocie
sprowadza się do polemiki z poczynionymi na podstawie opinii biegłych ustaleniami
Sądu drugiej instancji, co do zdolności wnioskodawczyni do pracy zgodnej z
posiadanymi kwalifikacjami. Wnioski biegłych powołanych przez Sąd drugiej
instancji wyrażone w konkluzji opinii były zgodne, a wobec zastrzeżeń co do opinii
biegłego, Sąd dopuścił dodatkowo dowód z uzupełniającej ustnej opinii biegłego z
zakresu medycyny pracy, który podtrzymał swoją wcześniejsza ocenę stanu
zdrowia wnioskodawczyni. W sprawie – wbrew twierdzeniom skargi - nie zachodzi
potrzeba dokonania wykładni art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z FUS w związku z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30
października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych, definiującego niezdolność do pracy, ale w istocie
zastosowania tych przepisów, a to prawidłowo uczynił Sąd drugiej instancji,
uwzględniając opinie biegłych lekarzy, z których wynikało, że wnioskodawczyni nie
jest obecnie osobą niezdolną do pracy, a zatem niespełniła przesłanek określonych
w art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Na temat pojęcia niezdolności do
pracy, stanowiącej przesłankę nabycia uprawnień rentowych Sąd Najwyższy
wypowiadał się wielokrotnie, generalnie uznając, iż istnienie schorzeń
powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi
samodzielnej przyczyny uznania częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy,
5
chociaż w pewnych okresach wymaga czasowych zwolnień lekarskich (por.
przykładowo wyrok z dnia 24 sierpnia 2010 r., I UK 64/10 - LEX nr 653663, czy
wyrok z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 125/08 - niepublikowany, w którym przyjęto,
że upośledzenie organizmu nie jest wystarczającą przesłanką przyznania renty, w
sytuacji, gdy mimo tego upośledzenia możliwe jest podjęcie dotychczasowej pracy i
systematyczne leczenie schorzenia).
Nie znajduje także uzasadnienia wskazana w uzasadnieniu przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania potrzeba wykładni art. 382 k.p.c. Przepis ten w
powiązaniu z art. 381 określa podstawę rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji. Z
regulacji tej wynika, że sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału
zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu
apelacyjnym, co oznacza uprawnienie tego sądu do ewentualnego uzupełnienie
ustaleń faktycznych zależnie od potrzeby. Postępowanie dowodowe sąd ten
przeprowadza wówczas, gdy jest to celowe w okolicznościach sprawy, tak jak w
ocenianej sprawie. Dotyczy to także dowodu z opinii biegłych - art. 278 k.p.c. (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 1997 r., II UKN 131/97, OSNAPiUS 1998
nr 3, poz. 100).
Tym się kierując, na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.