Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 15 MARCA 2012 R.
III KK 363/11
Straż Graniczna jest oskarżycielem uprawnionym do złożenia wniosku
o ukaranie za wykroczenie określone w art. 145 k.w.
Przewodniczący: Prezes SN L. Paprzycki.
Sędziowie: SN J. B. Rychlicki, SA (del. do SN) H. Komisarski
(sprawozdawca).
Prokurator Prokuratury Generalnej: M. Wilkosz-Śliwa.
Sąd Najwyższy w sprawie Józefa W., ukaranego z art. 92 § 1 k.w., po
rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 15 marca 2012 r., kasacji,
wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść ukaranego od
wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia 5 lipca 2011 r., zmieniającego wyrok
Sądu Rejonowego w T. z dnia 29 marca 2011 r.,
u c h y l i ł wyrok Sądu Okręgowego w Z. w zaskarżonej części i w tym
zakresie p r z e k a z a ł sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania w
postępowaniu odwoławczym.
U Z A S A D N I E N I E
Józef W. został obwiniony przez organ Straży Granicznej o to, że:
1) w dniu 11 września 2010 r. w miejscowości W., podczas kontroli
drogowej, nie zastosował się do sygnałów i poleceń osoby uprawnionej do
kontroli ruchu drogowego, tj. o wykroczenie z art. 92 § 1 k.w.,
2
2) w dniu w dniu 11 września 2010 r. w miejscowości W., podczas
kontroli drogowej, zaśmiecił drogę poprzez wyrzucenie niedopałka
papierosa na drogę publiczną, tj. o wykroczenie z art. 145 k.w.
Wniosek o ukaranie został skierowany w związku z odmową
obwinionego przyjęcia mandatu karnego.
Wyrokiem z dnia 29 marca 2011 r., Sąd Rejonowy w T. uznał Józefa
W. za winnego popełnienia obu zarzucanych mu wykroczeń i na podstawie
art. 92 § 1 k.w. w zw. z art. 9 § 2 k.w. wymierzył mu karę grzywny w kwocie
520 złotych.
Na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego, Sąd Okręgowy w
Z., wyrokiem z dnia 5 lipca 2010 r., uchylił zaskarżony wyrok w części
dotyczącej przypisanego Józefowi W. wykroczenia określonego w art. 145
k.w. i na podstawie art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. – wobec braku skargi
uprawnionego oskarżyciela – postępowanie o ten czyn umorzył. Ponadto,
Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił
rozstrzygnięcie dotyczące orzeczonej kary grzywny i na postawie art. 92 § 1
k.w. wymierzył obwinionemu karę nagany.
Od tego ostatniego wyroku kasację, na niekorzyść Józefa
Mieczysława W., wniósł Prokurator Generalny, w części dotyczącej
umorzenia postępowania o czyn określony w art. 145 k.w., podnosząc
zarzut „rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia
przepisów postępowania, a mianowicie art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. w zw. z art.
17 § 3 k.p.s.w. w zw. z art. 99 k.p.s.w. i art. 95 § 4 k.p.s.w. w zw. z § 2 pkt 1
rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1
sierpnia 2005 r. w sprawie wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży
Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu
karnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1321 ze zm.), poprzez błędne przyjęcie, że
Straż Graniczna nie posiada uprawnień w zakresie ścigania i występowania
z wnioskiem o ukaranie za wykroczenie stypizowane w art. 145 k.w., co
3
spowodowało niezasadne umorzenie postępowania przeciwko Józefowi W.
w powyższym zakresie”.
Ostatecznie skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w
Z. w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie temu Sądowi
do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się zasadna. Ma rację skarżący, że Sąd Okręgowy
błędnie przyjął, iż Straż Graniczna nie była uprawnionym oskarżycielem do
złożenia wniosku o ukaranie Józefa W. za wykroczenie określone w art.
145 k.w.
Umocowanie dla Straży Granicznej do złożenia wniosku o ukaranie w
przedmiotowym zakresie stanowią przepisy art. 99 k.p.s.w. oraz art. 95 § 4
k.p.s.w. w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 1 sierpnia 2005 r. w sprawie wykroczeń, za które
funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w
drodze mandatu karnego.
Zgodnie z art. 95 § 4 k.p.s.w., jeżeli uprawnienie dla funkcjonariuszy
określonego organu do nakładania grzywien wynika z innej ustawy, a
ustawa ta nie określa wykroczeń, do których stosuje się postępowanie
mandatowe, zakres wykroczeń, za które można nałożyć grzywnę w drodze
mandatu karnego, określa w drodze rozporządzenia właściwy minister, w
porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości. Z taką właśnie sytuacją mamy
do czynienia w niniejszym przypadku, ponieważ art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z
dnia 12 października 1990 r o Straży Granicznej nie określa zamkniętego
katalogu wykroczeń, co do których organ ten posiada uprawnienia do
nałożenia mandatu karnego.
W konsekwencji, to w wydanym w oparciu o delegację ustawową,
ujętą w art. 95 § 4 k.p.s.w., rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 1 sierpnia 2005 r. w sprawie wykroczeń, za które
4
funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w
drodze mandatu karnego wskazano wykroczenia, za które Straż Graniczna
może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Z § 2 pkt 1 tego
rozporządzenia wynika, że takie uprawnienie obejmuje również
wykroczenie określone art. 145 k.w.
Idąc dalej, zgodnie z art. 99 k.p.s.w., w razie odmowy przyjęcia
mandatu karnego, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie, organ, którego
funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie.
Podsumowując, w świetle przytoczonych wywodów należy stwierdzić,
że Sąd Okręgowy przyjmując, iż Straż Graniczna nie była uprawniona do
złożenia wniosku o ukaranie Józefa W. za wykroczenie określone w art.
145 k.w., dopuścił się rażącego naruszenia wskazanych przepisów, których
treść prowadzi do zgoła odmiennego wniosku. Uchybienie to miało wpływ
na treść wyroku, ponieważ skutkowało niezasadnym umorzeniem
postępowania wobec wyżej wymienionego.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu
Okręgowego w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazał sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Rozpoznając sprawę ponownie, Sąd Okręgowy powinien kierować się
zaprezentowanym przez Sąd Najwyższy zapatrywaniem prawnym tak, aby
uniknąć uchybienia, które stało się podstawą uchylenia zaskarżonego
wyroku.