Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 22 MARCA 2012 R.
V KZ 5/12
Wezwanie strony do uzupełnienia braków pisma musi w swej treści
wyraźnie zawierać wskazanie 7-dniowego terminu, w którym powinna ona
to uczynić, gdyż wyraźnie wymaga tego art. 120 § 1 in fine k.p.k., a tym
samym przy braku takiej informacji nie może następnie wchodzić w rachubę
uznanie pisma za bezskuteczne z uwagi na jego uzupełnienie po upływie
wskazanego w tym przepisie terminu.
Przewodniczący: sędzia SN T. Grzegorczyk.
Sąd Najwyższy w sprawie Jana K., skazanego z art. 286 § 1 k.k., po
rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 22 marca 2012 r.,
zażalenia skazanego na zarządzenie Sędziego Sądu Okręgowego w Z. z
dnia 10 stycznia 2012 r., o odmowie przyjęcia wniosku skazanego o
sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku Sądu Okręgowego wraz z
uzasadnieniem
u c h y l i ł zaskarżone zarządzenie i przywracając Janowi K. termin, do
złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowemu
w Z. z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie o sygn. (...) i doręczenie mu tego
uzasadnienia wraz z odpisem samego wyroku, p r z e k a z a ł sprawę temu
Sądowi dla realizacji powyższego wniosku, który u z n a ł za złożony
obecnie z zachowaniem wymogów prawa.
2
U Z A S A D N I E N I E
Zaskarżonym zarządzeniem odmówiono uwzględnienia wniosku Jana
K. o sporządzenie i doręczenie mu odpisu wyroku Sądu Okręgowego z dnia
10 listopada 2011 r. wraz z uzasadnieniem wskazując, że skazany złożył
taki wniosek w dniu 8 grudnia 2011 r., podczas gdy termin do jego złożenia
upłynął mu w dniu 17 listopada 2011 r. Odwołując się od tego zarządzenia
skazany podniósł, że wniosek ten wysłał w terminie zawitym 7 dni, tylko że
sporządził go komputerowo i nie był on przez niego własnoręcznie
podpisany, a gdy Sąd wezwał go do uzupełnienia braków formalnych
pisma, osobiście nie odebrał z poczty tego wezwania, zaś gdy tylko osoba,
która to uczyniła powiadomiła go o tej przesyłce, natychmiast uzupełnił
wniosek i przekazał go Sądowi, co nastąpiło w dniu 8 grudnia 2011 r.
Podkreślił w związku z tym, że w jego ocenie sam wniosek był wysłany z
zachowaniem terminu, ale jednocześnie dołączył do zażalenia wniosek o
przywrócenie mu terminu do wystąpienia o doręczenie odpisu wyroku wraz
z uzasadnieniem, podając okoliczności jak w samym zażaleniu i wskazując
że naruszenie terminu nastąpiło tym samym bez jego winy.
Rozpoznając to zażalenie, Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Prawdą jest, że oskarżony mimo prawidłowego powiadomienia o
terminie rozprawy odwoławczej przed Sądem Okręgowym w Z., na której
też w dniu 10 listopada 2011 r. wydano wyrok utrzymujący w mocy
orzeczenie Sądu pierwszej instancji, nie stawił się bez usprawiedliwienia.
Tym samym jednak termin do wystąpienia o sporządzenie i doręczenie mu
uzasadnienia tego wyroku wraz z jego odpisem, upływał w dniu 17
listopada 2011 r. W tymże dniu wpłynął do Sądu, wysłany przez skazanego
w dniu 16 listopada 2011 r., przedmiotowy wniosek, który miał postać
komputerowego wydruku opatrzonego imieniem i nazwiskiem
wnioskodawcy bez jego osobistego podpisu. W związku z powyższym, w
3
dniu 21 listopada 2011 r., sekretarz sądowy Sądu Okręgowego w Z.,
wezwał Jana K. „do uzupełnienia braku formalnego wniosku o uzasadnienie
wyroku przez jego podpisanie, pod rygorem pozostawienia pisma jako
bezskuteczne w trybie art. 120 § 2 k.p.k.” Wezwanie to odebrane zostało w
dniu 23 listopada 2011 r. przez Karola K., zaś uzupełniony o podpis
skazanego wniosek o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem
wysłany został w dniu 8 grudnia 2011 r. i dotarł do Sądu w dniu 12 grudnia
r. Bez mała miesiąc później, bo 10 stycznia 2012 r., wydano wspomniane
na wstępie zarządzenie o odmowie przyjęcia tego wniosku jako
spóźnionego.
Stosownie do art. 120 § 1 k.p.k., jeżeli pismo nie odpowiada
wymaganiom formalnym – w tym wskazanym w art. 119 k.p.k., który
przewiduje wymóg zawarcia w piśmie podpisu osoby, która z nim występuje
– a brak ten powoduje, że nie można pismu nadać biegu, „wzywa się
osobę, od której pismo pochodzi do usunięcia braków w terminie 7 dni”, a
zgodnie z § 2 art. 120 k.p.k., czyni się to wraz z pouczeniem, że w razie
nieuzupełnienia braków w tym terminie pismo to będzie uznane za
bezskuteczne. Rzecz w tym, że – jak wynika – z zacytowanego pisma
skierowanego przez sekretarza Sądu do skazanego, zawierającego
wezwanie do uzupełnienia braków jego wniosku, w ogóle nie wskazano na
jakikolwiek termin, w jakim powinien on uzupełnić owe braki. W doktrynie i
orzecznictwie wskazuje się zaś, że naruszenie przez sąd art. 120 k.p.k. nie
może prowadzić do pozbawienia strony uprawnień wynikających z ustawy
(zob. np. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o
świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 323; A. Sakowicz [w:]
K. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny: Kodeks postępowania
karnego. Komentarz, Warszawa 2007, s. 284 i wskazane tam judykaty). Jak
słusznie zauważono zaś w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 10
grudnia 2010 r., II KK 194/10, LEX nr 783289, uznanie pisma strony za
4
bezskuteczne nie może więc wchodzić w rachubę, jeżeli np. nie została ona
pouczona o skutkach nieuzupełnienia braku w terminie, jak tego wymaga
art. 120 § 1 k.p.k. To samo odnieść należy do sytuacji, gdy wezwanie takie
w ogóle nie wskazuje stronie jakiegokolwiek terminu do uzupełnienia tego
braku, choć zawiera pouczenie, że uzupełnienie to powinno nastąpić pod
rygorem pozostawienia pisma jako bezskutecznego w trybie art. 120 § 2
k.p.k. Wezwanie bowiem strony do uzupełnienia braków pisma musi w swej
treści wyraźnie zawierać wskazanie 7-dniowego terminu, w którym powinna
ona to uczynić, gdyż wyraźnie wymaga tego art. 120 § 1 in fine k.p.k., a tym
samym przy braku takiej informacji nie może następnie wchodzić w rachubę
uznanie pisma za bezskuteczne z uwagi na jego uzupełnienie po upływie
wskazanego w tym przepisie terminu, ponieważ wezwanie takie, jako nie
odpowiadające wymogom przepisów prawa, nie może wywoływać
ujemnych skutków procesowych dla jego adresata. Nie jest to bowiem
wezwanie spełniające wymogi, o jakich mowa w art. 120 § 1 k.p.k.
W konsekwencji wydanie w niniejszej sprawie zarządzenia o odmowie
przyjęcia wniosku, jako rzekomo spóźnionego, nie uwzględniało jej realiów i
wadliwości „wezwania” skazanego do uzupełnienia braków pisma.
Faktycznie bowiem uchybienie przez skarżącego ustawowemu terminowi
do usunięcia braków pisma nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych,
gdyż zawiniły w tym zakresie organy wewnątrzsądowe. Termin ten nie
podlega wprawdzie przywróceniu, ale w konsekwencji jego naruszenia,
sam, w pełni już poprawny formalnie, wniosek o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku został złożony po upływie zawitego terminu do jego
złożenia, co – jako efekt wskazanej wcześniej wadliwości wezwania go do
uzupełnienia tego wniosku – nastąpiło także niezależnie od skarżącego.
Daje to podstawę do przywrócenia mu tego terminu, stosownie do art. 126
§ 1 k.p.k. i przyjęcia przez to, że przedmiotowy wniosek złożony jest już
aktualnie z zachowaniem wymogów prawa.
5
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone
zarządzenie i przywracając skarżącemu termin do złożenia wniosku o
uzasadnienie wyroku, przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Z. w celu
podjęcia kroków dla realizacji, uznanego już za prawnie skuteczny,
powyższego wniosku skazanego.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak na wstępie.