Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SO 7/12
POSTANOWIENIE
Dnia 12 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Maciej Pacuda
SSN Romualda Spyt (sprawozdawca)
w sprawie J. K.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 czerwca 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Najwyższego - Izby Pracy,
Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt III SO 3/12,
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 13 marca 2011 r. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu
zażalenia J. K. na postanowienie Sądu Najwyższego - Izby Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 9 stycznia 2012 r., w sprawie III SO 3/12
(odrzucające zażalenie na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia
2010 r., którym odrzucono zażalenie na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3
listopada 2011 r., mocą którego pozostawiono bez dalszego biegu protest
przeciwko ważności wyborów do Sejmu i Senatu RP), odrzucił zażalenie jako
niedopuszczalne.
W uzasadnieniu wskazano, że orzeczenia Sądu Najwyższego nie są
zaskarżalne i ta zasada odnosi się również do zaskarżenia postanowienia, którym
2
odrzucono uprzednie zażalenie na postanowienie Sądu Najwyższego o
pozostawieniu protestu wyborczego bez dalszego biegu.
J. K. zaskarżył to postanowienie zażaleniem, wnosząc o „uchylenie
postanowienia wydanego w postępowaniu dotkniętym wadą nieważności i bez
podstawy prawnej, rażąco naruszającego art. 2, 7, 30, 32, 40, 45 ust. 1, 77 ust. 2,
78, 129 ust. 2, 176 ust. 1, 183 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 3, 6.1, 13 i 14
Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności”.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że „rażąco naruszono art. 395 § 2
k.p.c., bowiem zażalenie z dnia 14 lutego 2012 r. oczywiście uzasadnione i
zarzucające nieważność postępowania winno być przekazane Izbie SN”. Wskazano
ponadto, że „Nie wykazano bezzasadności żadnego z zarzutów zażalenia a
wywody prawne są dowodem poświadczenia nieprawdy o znaczeniu prawnym ze
szkodą dla państwa prawa, czyli nas wszystkich. Sąd Najwyższy nie jest
najwyższym organem władzy sądowniczej bowiem jest jedynie jednym z
naczelnych organów tej władzy, której przewodzi Trybunał Konstytucyjny i którego
też dotyczy bezwzględny art. 176.1 Konstytucji RP. Kodeks wyborczy absolutnie
nie stanowi iż w sprawie ważności wyborów parlamentarnych od orzeczeń 3
sędziów SN nie przysługują zażalenia bowiem są one wydane w I instancji cywilnej
i co jest oczywiste, a art. 6.1 Konwencji o OPC i PW dotyczy zarówno I jak i II
instancji sądowej bez wpływu na art. 13 Konwencji.”
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest dopuszczalne i dlatego zostało odrzucone. Sąd Najwyższy
podtrzymuje stanowisko w tej kwestii wyrażone w postanowieniu Sądu
Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. III SO 3/12, przytaczając tezy jego
uzasadnienia:
1. Odwołanie się w zażaleniu do szeregu przepisów procedury cywilnej jest
nietrafne, dlatego że sprawy nie rozpoznawał sąd powszechny. Nawet gdyby
zaskarżone postanowienie o odrzuceniu środka zaskarżenia (zażalenia)
wydał sąd powszechny, to badaniu nie podlegałoby orzeczenie, od którego
ten środek zaskarżenia został wniesiony, lecz tylko czy dopuszczalne jest
3
samo zaskarżenie (zażalenie) uprzedniego orzeczenia o odrzuceniu środka
zaskarżenia. W postępowaniu cywilnym nie każde orzeczenie sądu
powszechnego drugiej instancji podlega zaskarżeniu.
2. W tej sprawie rozważania dotyczące postępowania przed sądem
powszechnym nie są konieczne, gdyż orzeczenia Sądu Najwyższego nie są
zaskarżalne i ta zasada odnosi się również do zaskarżenia postanowienia,
którym odrzucono uprzednie zażalenie na postanowienie Sądu Najwyższego
o pozostawieniu protestu wyborczego bez dalszego biegu, jak również do
zaskarżenia postanowienia, którym odrzucono uprzednie zażalenie na
postanowienie o odrzuceniu zażalenia na postanowienie Sądu Najwyższego
o pozostawieniu protestu wyborczego bez dalszego biegu.
3. Zaskarżalność orzeczenia Sądu Najwyższego stanowiłaby wyjątek, który
musiałby być wyraźnie uregulowany.
4. Wyłączenie zaskarżenia orzeczeń Sądu Najwyższego wynika z ustrojowego
usytuowania tego Sądu (art. 175 i art. 183 Konstytucji RP), który nie jest
sądem powszechnym, a więc ani sądem pierwszej, ani sądem drugiej
instancji.
5. Podstawą zaskarżenia nie może być art. 176 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż
zasada dwuinstancyjności postępowania dotyczy jedynie spraw
przekazanych na mocy ustaw do właściwości sądów powszechnych.
6. Sąd Najwyższy nie sprawuje w tym przypadku wymiaru sprawiedliwości w
trybie nadzoru nad działalnością sądów powszechnych (art. 183 ust. 1
Konstytucji RP), lecz spełnia inne zadanie określone w ustawie (art. 183 ust.
2 Konstytucji).
7. Zakres tych zadań (funkcji) Sądu Najwyższego jest ściśle określony w
ustawie z 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym – art. 1 (Dz.U. Nr 240,
poz. 2052 ze zm.). Przepisy tej ustawy, w szczególności dotyczące
postępowania przed Sądem Najwyższym (art. 57 i następne), nie pozwalają
przyjąć, iżby orzeczenie Sądu Najwyższego podlegało zaskarżeniu. Wszelka
kontrola orzeczeń Sądu Najwyższego musiałaby zostać wyraźnie określona
w ustawie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2011 r., III
SO 4/11, LEX nr 1095949).
4
8. W każdym systemie sądownictwa istnieje najwyższa instancja sądowa,
której orzeczenia nie podlegają dalszemu zaskarżeniu. Tak jest co do
orzeczeń – wyroków i postanowień – Sądu Najwyższego. Stronie nie
przysługuje ani zażalenie (art. 3941
k.p.c.), ani skarga kasacyjna (art. 3981
k.p.c.), ani skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia (art. 4241
k.p.c.) – (postanowienie Sądu Najwyższego z 20
czerwca 2007 r., I UZ 13/07, LEX nr 898802).
9. Pierwotne postanowienie o pozostawieniu protestu wyborczego wydał Sąd
Najwyższy w szczególnym trybie ustawy z 5 stycznia 2011 r. Kodeks
wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 ze zm.). Ustawa ta nie zmienia zasady, iż
orzeczenia Sądu Najwyższego nie są zaskarżalne. Skoro właściwość sądów
i postępowanie przed sądami określają tylko ustawy, to również w ustawie
musi być wyraźnie określony środek zaskarżenia (art. 176 ust. 2 Konstytucji
RP). Zatem zaskarżenie postanowienia Sądu Najwyższego z 13 marca 2012
r., III SO 3/12, nie jest dopuszczalne dlatego, że nie został określony środek
zaskarżenia orzeczenia Sądu Najwyższego.
10. Art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
określający prawo do sądu i rzetelnego procesu, nie gwarantuje jurysdykcji
drugiego stopnia (nie wymaga kontroli rozstrzygnięcia przez drugą instancję
sądową). Wymaga tego dopiero art. 2 Protokołu nr 7 do Konwencji, lecz tylko
w przypadku uznania przez sąd za winnego popełnienia przestępstwa.
Wyjątkiem od tej sytuacji jest przypadek, gdy dana osoba była sądzona w
pierwszej instancji przez Sąd Najwyższy. Konsekwentnie skoro odrzucenie
zaskarżenia nie jest sprzeczne z art. 6, to nie ma znaczenia odwołanie się
żalącego do art. 13 tej Konwencji, niezależnie od tego, że orzeczenie w
sprawie wydał Sąd Najwyższy jako najwyższa instancja sądowa, sprawa zaś
dotyczyła szczególnego uprawnienia do protestu wyborczego, którego
przesłanki określa ustawa.
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji.