Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 57/12
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa W. S. i J. W.
przeciwko Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej "D. " w W. o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach zawarte w pkt 1
i pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 14 grudnia 2011 r.,
odrzuca zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów
procesu zawarte w punkcie 1 wyroku Sądu Okręgowego z dnia
14 grudnia 2011 r. oraz uchyla postanowienie objęte punktem 2
tego wyroku i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Zaskarżonymi postanowieniami, zawartymi w punktach 1 i 2 wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 14 grudnia 2011 r., zasądzone zostały od pozwanej Spółdzielni
2
Budowlano-Mieszkaniowej „D.” w W. na rzecz powodów W. S. i J. W. odpowiednio
kwoty 2447 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz 1230 zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania odwoławczego, w następstwie zastosowania zasady
odpowiedzialności za wynik sprawy w obu instancjach.
W zażaleniu pozwana domagała się zmiany tych postanowień przez
obniżenie wysokości kosztów należnych powodom do 227 zł oraz 120 zł,
ewentualnie uchylenia ich i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Zarzuciła, że kwestionowane orzeczenia są konsekwencją naruszenia przez Sąd
Okręgowy przepisów prawa materialnego i procesowego art. 98 § 1 i § 3 oraz art.
98 § 4 k.p.c. w związku z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 2 i § 13 ust. 1 pkt 1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze
zm., dalej – rozp. w sprawie opłat adwokackich) przez zasądzenie kosztów
w wysokości wielokrotnie przewyższającej maksymalne stawki i odbiegającej od
wskazanej przez powodów wartości przedmiotu sprawy oraz przedmiotu
zaskarżenia. Ponadto podniosła, że nie było podstaw do orzekania o kosztach
procesu za pierwszą instancję, skoro rozstrzygnięcia w tym względzie na rzecz
powodów nie zawierał wyrok przez nich zaskarżony.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dopuszczalność zaskarżania zażaleniem postanowień orzekających o kosztach
procesu, które wydane zostały przez Sąd drugiej instancji reguluje art. 3941
§ 1 pkt
2 k.p.c. w brzmieniu sprzed wejścia, w życie z dniem 3 maja 2012 r., ustawy z dnia
16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381), który ma zastosowanie
w rozpoznawanej sprawie. Stosownie bowiem do art. 9 ust. 6 tej ustawy, art. 3941
k.p.c. w brzmieniu nadanym mu art. 1 pkt 39, stosuje się do zaskarżania orzeczeń
wydanych po dniu wejścia w życie tej ustawy. Treść zastosowanego przepisu art.
3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. wskazuje, że zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na
postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Wobec tego
niedopuszczalne jest zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji, którym sąd
3
ten rozstrzygnął o kosztach postępowania przed sądem pierwszej instancji.
Nietrafnie podnosi skarżąca, że Sąd Okręgowy nie orzekał o kosztach, które były
przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, skoro Sąd ten nie przyznał
powodom kosztów, oddalając powództwo. Rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zawarte w orzeczeniu kończącym sprawę dotyczy kosztów obu
stron, a określona ich suma stanowi konsekwencję zastosowania jednej z zasad
przewidzianych art. 98 do 107 k.p.c. Niewątpliwie zatem orzeczenie o zasądzeniu
kosztów procesu stronie wygrywającej sprawę jest zarazem orzeczeniem
o oddaleniu żądania zasądzenia kosztów stronie przegrywającej, ponieważ
oddalenie powództwa dotyczy wszystkich objętych nim żądań.
Zażalenie skierowane przez pozwaną do orzeczenia Sądu Okręgowego
rozstrzygającego o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego podlega
odrzuceniu jako niedopuszczalne (art. 398 6
§ w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Orzeczenie Sądu Okręgowego dotyczące kosztów postępowania
odwoławczego nie zawiera, wbrew obowiązkowi przewidzianemu w art. 328 § 2
w związku z art. 391 § 1 k.p.c., uzasadnienia wyjaśniającego przyczyny
zasądzenia na rzecz powodów kwoty 1230 zł i tym samym uchyla się od kontroli
przeprowadzanej w ramach skutecznie wniesionego zażalenia.
Za niewystarczające uznał Sąd Najwyższy wskazanie, że zastosowana została
zasada odpowiedzialności za wynik procesu i powołanie przepisu art. 98 § 1 k.p.c.
Nie ma bowiem podstaw do stwierdzenia jakie składniki kosztów, objęte art. 98 § 2
i 3 k.p.c. oraz w jakiej wysokości, stosownie do art. 109 § 2 k.p.c. i § 2 ust. 1 i 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1348 ze
zm.), przyjęte zostały w ramach orzekania o obowiązku zapłaty przez pozwaną
kosztów postępowania odwoławczego wygrywającym sprawę powodom.
Z tych przyczyn zaskarżone postanowienie objęte punktem 2 opisanego
wyroku Sądu Okręgowego podlegało uchyleniu na podstawie art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c., a sprawa w tym zakresie przekazaniu do
ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia, stosownie do art.108 § 2 w związku
z art. 39821
k.p.c., o kosztach postępowania zażaleniowego.
4