Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KO 42/12
POSTANOWIENIE
Dnia 11 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Rafał Malarski
SSN Roman Sądej
w sprawie M. C.
skazanego z art. 258 § 3 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu – bez udziału stron
- w dniu 11 września 2012 r.,
wniosku obrońcy skazanego
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego
z dnia 31 stycznia 2012 r.,
zmieniającym wyrok Sądu Okręgowego
z dnia 14 lutego 2011 r.,
p o s t a n o w i ł :
1. oddalić wniosek o wznowienie postępowania,
2. obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
wznowieniowego,(…).
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 14 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy skazał M. C. m.in. za
przestępstwa: 1) z art. 258 § 3 k.k. na karę roku pozbawienia wolności (pkt XXIX), 2)
z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. na karę 10
miesięcy pozbawienia wolności (pkt XXXII), 3) z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 159 k.k.
w zw. z art. 65 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności (pkt XXXVI). Na
2
podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył powyższe kary pozbawienia
wolności oraz kary jednostkowe orzeczone za inne przypisane mu przestępstwa i
wymierzył karę łączną 5 lat pozbawienia wolności.
Po rozpoznaniu apelacji obrońcy oskarżonego, w której podniesiono
naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 5 § 2, art. 7, art. 170 § 1 pkt 2 w
zw. z art. 6, art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., błąd w ustaleniach faktycznych
przyjętych za podstawę wyroku oraz naruszenie prawa materialnego – art. 60 § 3 i
§ 2 pkt 1 k.k., Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 31 stycznia 2012 r., zmienił
zaskarżony wyrok w ten sposób, że w opisie czynu z pkt XXXVI w miejsce słów „N.
N.”, „M. J. i osobą, co do której prowadzone jest odrębnie postępowanie” zastąpił
słowami „i z osobami, co do których prowadzone jest odrębne postepowanie”, w
części uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania, wymierzył M. C. karę łączną 2 lat pozbawienia wolności i
w pozostałej części zaskarżony utrzymał w mocy.
W dniu 28 maja 2012 r. obrońca skazanego złożyła wniosek o wznowienie
postępowania. Powołując się na przepis art. 540 § 1 pkt 2 lit a k.p.k. wniosła o
uchylenie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 14 lutego 2011 r. w pkt XXIX, XXXII i
XXXVI oraz wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 31 stycznia 2012 r., którym
utrzymano w mocy w/w wyrok Sądu Okręgowego w powyżej powołanych punktach i
przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu.
W uzasadnieniu wniosku podniosła, że już po wydaniu prawomocnego
wyroku pojawiło się nowe źródło dowodowe w postaci podejrzanego C. T., który
będąc współsprawcą przestępstw przypisanych skazanemu nie został przesłuchany
przed sądem, gdyż ukrywał się poza granicami kraju. Aktualnie został on
zatrzymany i w najbliższych dniach ma być przekazany do Polski, co umożliwi
przeprowadzenie dowodu z jego przesłuchania.
Wyjaśnienia C. T. w powiązaniu z materiałem dowodowym zgromadzonym w
sprawie mogą wskazywać, że „sprawstwo czynów przypisano osobie niewinnej”.
Będzie również możliwe zweryfikowanie na ich podstawie wyjaśnień P. K. Ponadto
osoba ta może mieć wiedzę na temat pozostałych czynów przypisanych
skazanemu.
Prokurator Prokuratury Generalnej w pisemnej odpowiedzi na wniosek
wniósł o jego oddalenie.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek o wznowienie postępowania nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. postępowanie sądowe zakończone
prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli po wydaniu orzeczenia ujawnią się
nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi. Przez nowe dowody nieznane
przedtem sądowi, które mogą być podstawą wznowienia prawomocnie
zakończonego postępowania należy rozumieć każdy dowód, z którym sąd nie
zapoznał się w toku procesu i którego możliwość przeprowadzenia ujawni się po
jego prawomocnym zakończeniu. Podstawą wniosku może więc być zarówno nowe
źródło dowodowe, jak i nieznany środek dowodowy.
Ponieważ C.T. w sprawie M. C. i in. nie był przesłuchiwany, to wskazany we
wniosku obrońcy skazanego dowód z jego przesłuchania w charakterze świadka
stanowi niewątpliwie nowy dowód w przedstawionym powyżej znaczeniu. Dowód
ten nie realizuje jednak pozostałych, określonych w art. 540 § 1 k.p.k., wymagań. W
szczególności nie wskazuje on na wysokie prawdopodobieństwo błędności
prawomocnego wyroku w zakresie trzech przypisanych skazanemu (wskazanych
we wniosku) przestępstw ani tego, że w wyniku wznowienia postępowania
zapadnie w tym zakresie orzeczenie odmienne od poprzedniego.
W istocie nawet nie wiadomo czy C. T. - który miał zostać zatrzymany na
podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania i przekazany Polsce - w ogóle
złoży wyjaśnienia w swojej sprawie (jest podejrzany m.in. o czyny przypisane M. C.),
a jeśli tak, to jakiej treści. Nie da się przecież wykluczyć, że skorzysta z prawa do
odmowy składania wyjaśnień. Nie da się także wykluczyć, że przyzna się do
popełnienia zarzucanych czynów i złoży wyjaśnienia podobne lub zbieżne z
wyjaśnieniami tych oskarżonych, którzy zostali już prawomocnie osądzeni, oraz że
np. potwierdzi wyjaśnienia P. K., na których oparto ustalenia faktyczne przyjęte za
podstawę skazania M. C. Takie, ewentualne, jego wyjaśnienia nie mogłyby zaś być
uznane za miarodajne i przydatne nie tylko do uprawdopodobnienia błędności
prawomocnych wyroków przypisujących skazanemu te trzy przestępstwa, ale
nawet do inicjowania postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania na
korzyść skazanego. Wątpliwości w tym względzie zdaje się mieć nawet obrońca
skazanego, którego obciąża obowiązek wykazania istnienia podstaw wznowienia,
skoro w uzasadnieniu wniosku zastrzega, że wyjaśnienia C. T. mogą wskazywać
na błędność prawomocnych wyroków. We wniosku wskazuje się więc, w istocie, na
4
możliwość złożenia wyjaśnień przez inną osobę w innym postępowaniu, co może
prowadzić do uzyskania w przyszłości dowodu, który być może pozwoli na przyjęcie
odmiennej wersji zdarzeń.
W tej sytuacji uznać należało, że zaoferowany przez obrońcę skazanego
dowód na obecnym etapie postępowania zdecydowanie nie jest przydatny do
uprawdopodobnienia błędności prawomocnych wyroków skazujących M. C. za
przestępstwa z pkt XXIX, XXXII i XXXIV wyroku sądu pierwszej instancji.
Ponieważ we wniosku wskazuje się również na możliwość weryfikacji na
podstawie tego dowodu obciążających skazanego wyjaśnień P. K. (w istocie
odmiennej oceny tego dowodu) niezależnie od powyższego przypomnieć trzeba, że
w ramach postępowania o wznowienie nie jest dopuszczalna kontrola poprawności
ustaleń faktycznych dokonanych przez sądy orzekające oraz ponowne badanie
wiarygodności dowodów, które przyjęto za ich podstawę. Przedmiotem
rozstrzygnięcia w ramach tej instytucji prawa jest bowiem kwestia istnienia podstaw
do wznowienia, nie zaś kwestia odpowiedzialności karnej, której dotyczy
prawomocne orzeczenie kończące postępowanie sądowe (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2002 r., II KO 26/01, LEX nr 54422).
Podkreślić także należy, że prawomocny wyrok posiada cechy trwałego
rozstrzygnięcia przez sąd (ewentualnie przez sądy dwu instancji) rozpatrywanej
sprawy w zakończonym już nim postępowaniu karnym. Przysługuje mu zatem
przymiot domniemania prawdziwości ustaleń faktycznych, poczynionych w danej
sprawie i stanowiących podstawę wyroku. Wzruszenie tego domniemania, a w
konsekwencji prawomocnego wyroku, w drodze wznowienia postępowania może
nastąpić jedynie w sytuacjach wyjątkowych. Taka sytuacja w tej sprawie nie
zachodzi.
Z tych względów, uznając, że brak jest jakichkolwiek podstaw do
kwestionowania prawomocnego rozstrzygnięcia w części dotyczącej skazania M. C.
za wskazane we wniosku obrońcy przestępstwa, Sąd Najwyższy orzekł, jak w
postanowieniu.
O kosztach sądowych postępowania wznowieniowego orzeczono zgodnie z
art.639 k.p.k.