IV CZ 126/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-03-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 126/12
POSTANOWIENIE
Dnia 13 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa A. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 grudnia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie czwartym wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 stycznia 2012 r.,
1) uchyla zaskarżone postanowienie i nie obciąża powódki
kosztami postępowania apelacyjnego;
2) zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. na rzecz
A. K. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym,
związanych z udziałem w tym postępowaniu pełnomocnika z
urzędu powódki - adw. Z. D.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012r. Sąd Apelacyjny między innymi oddalił
apelację powódki A. K. od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego
powództwo przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W. Oddziałowi w B. i
Skarbowi Państwa- Sądowi Okręgowemu o odszkodowanie w kwocie 350 000 zł
oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanych kwoty po 1000 zł. na rzecz każdego
z nich, tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
W zażaleniu na zawarte w powyższym wyroku postanowienie o kosztach
postępowania apelacyjnego pełnomocnik powódki wnosił o jego uchylenie i nie
obciążenie powódki tymi kosztami na podstawie art. 102 k.p.c. oraz zasądzenie
na jego rzecz od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd
może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów postępowania albo
nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ocena w tym przedmiocie jest wprawdzie
suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym Sądu orzekającego, jednak może być
poddana weryfikacji instancyjnej, jeżeli w wyniku niezastosowania art. 102 k.p.c.
doszło do wydania w tym przedmiocie orzeczenia oczywiście niesprawiedliwego,
naruszającego zasady współżycia społecznego i zasady słuszności (porównaj
między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r. I CZ
110/07, z dnia 4 marca 2011 r. I CZ 13/11 i z dnia 3 grudnia 2010r. I CZ 120/10,
niepubl.).
Sąd Apelacyjny obciążając powódkę częścią kosztów postępowania
apelacyjnego w niedostatecznym stopniu uwzględnił jej trudną sytuację życiową
wynikającą z wieku, złego stanu zdrowia oraz niskich dochodów ograniczających
się do renty ZUS w wysokości 2 683,44 zł. miesięcznie, przyznanej z tytułu
inwalidztwa wojennego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r.
o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego (jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz.371 ze zm.).
Sytuacja ta uzasadniała zastosowanie art. 102 k.p.c. i odstąpienie w całości
od obciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego. Podobne stanowisko
3
zajął także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 października 2012 r. IV CSK
353/12 w odniesieniu do kosztów postępowania kasacyjnego, nie obciążając
powódki kosztami tego postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. w związku
z odmową przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej powódki.
Uznać zatem należy, że obciążenie powódki kosztami postępowania
apelacyjnego, w sposób oczywisty naruszało zasady współżycia społecznego.
Biorąc to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 1 pkt.2 i § 3, w zw. z art. 39816
k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie
i nie obciążył powódki kosztami tego postępowania.
Na podstawie art. 98 w zw. z art. 108 § 1, w zw. z art. 391 § 1, art. 397 § 3
i art. 39821
k.p.c. zasądzono na rzecz powódki, która wygrała sprawę
w postępowaniu zażaleniowym, zwrot kosztów tego postępowania od strony
pozwanej. W takiej sytuacji nie ma zastosowania przepis § 19 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) o ponoszeniu tych
kosztów przez Skarb Państwa, natomiast zgodnie z art. 122 k.p.c. adwokat
ustanowiony z urzędu może ściągnąć sumę należną mu tytułem wynagrodzenia
i zwrotu wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz strony od przeciwnika.
POSTANOWIENIE
Dnia 13 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa A. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 grudnia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie czwartym wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 stycznia 2012 r.,
1) uchyla zaskarżone postanowienie i nie obciąża powódki
kosztami postępowania apelacyjnego;
2) zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. na rzecz
A. K. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym,
związanych z udziałem w tym postępowaniu pełnomocnika z
urzędu powódki - adw. Z. D.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012r. Sąd Apelacyjny między innymi oddalił
apelację powódki A. K. od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego
powództwo przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W. Oddziałowi w B. i
Skarbowi Państwa- Sądowi Okręgowemu o odszkodowanie w kwocie 350 000 zł
oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanych kwoty po 1000 zł. na rzecz każdego
z nich, tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
W zażaleniu na zawarte w powyższym wyroku postanowienie o kosztach
postępowania apelacyjnego pełnomocnik powódki wnosił o jego uchylenie i nie
obciążenie powódki tymi kosztami na podstawie art. 102 k.p.c. oraz zasądzenie
na jego rzecz od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd
może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów postępowania albo
nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ocena w tym przedmiocie jest wprawdzie
suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym Sądu orzekającego, jednak może być
poddana weryfikacji instancyjnej, jeżeli w wyniku niezastosowania art. 102 k.p.c.
doszło do wydania w tym przedmiocie orzeczenia oczywiście niesprawiedliwego,
naruszającego zasady współżycia społecznego i zasady słuszności (porównaj
między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r. I CZ
110/07, z dnia 4 marca 2011 r. I CZ 13/11 i z dnia 3 grudnia 2010r. I CZ 120/10,
niepubl.).
Sąd Apelacyjny obciążając powódkę częścią kosztów postępowania
apelacyjnego w niedostatecznym stopniu uwzględnił jej trudną sytuację życiową
wynikającą z wieku, złego stanu zdrowia oraz niskich dochodów ograniczających
się do renty ZUS w wysokości 2 683,44 zł. miesięcznie, przyznanej z tytułu
inwalidztwa wojennego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r.
o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego (jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz.371 ze zm.).
Sytuacja ta uzasadniała zastosowanie art. 102 k.p.c. i odstąpienie w całości
od obciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego. Podobne stanowisko
3
zajął także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 października 2012 r. IV CSK
353/12 w odniesieniu do kosztów postępowania kasacyjnego, nie obciążając
powódki kosztami tego postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. w związku
z odmową przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej powódki.
Uznać zatem należy, że obciążenie powódki kosztami postępowania
apelacyjnego, w sposób oczywisty naruszało zasady współżycia społecznego.
Biorąc to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 1 pkt.2 i § 3, w zw. z art. 39816
k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie
i nie obciążył powódki kosztami tego postępowania.
Na podstawie art. 98 w zw. z art. 108 § 1, w zw. z art. 391 § 1, art. 397 § 3
i art. 39821
k.p.c. zasądzono na rzecz powódki, która wygrała sprawę
w postępowaniu zażaleniowym, zwrot kosztów tego postępowania od strony
pozwanej. W takiej sytuacji nie ma zastosowania przepis § 19 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) o ponoszeniu tych
kosztów przez Skarb Państwa, natomiast zgodnie z art. 122 k.p.c. adwokat
ustanowiony z urzędu może ściągnąć sumę należną mu tytułem wynagrodzenia
i zwrotu wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz strony od przeciwnika.