Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 27/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 marca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)
Protokolant Jolanta Włostowska
w sprawie J. S.
skazanego z art. 279 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 14 marca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w T.
z dnia 3 listopada 2011 r.
1. uchyla wyrok w zaskarżonej części dotyczącej orzeczenia
obowiązku naprawienia szkody na rzecz M. B.;
2. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w T. z dnia 3 listopada 2012 r. J. S. został
skazany za trzy pozostające w ciągu przestępstwa, zakwalifikowane na podstawie
art. 279 § 1 k.k., popełnione na szkodę: S. S. (I.), M. B. (II.) i B. W. (IV.), oraz za
przestępstwo opisane w art. 278 § 1 k.k., popełnione na szkodę P. W. (III.). Za
przestępstwa te, na podstawie art. 86 § 1 i art. 91 § 2 k.k., wymierzono
2
oskarżonemu łączne kary: pozbawienia wolości – w rozmiarze roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności, i grzywny – w rozmiarze 30 stawek po 20 zł każda, przy
czym wykonanie kary pozbawienia wolności zostało oskarżonemu warunkowo
zawieszone na okres 5 lat próby z oddaniem go pod dozór kuratora sądowego.
Jednocześnie (w pkt. VI wyroku) Sąd Rejonowy, na podstawie art. 46 § 1 k.k.,
zobowiązał J. S. do naprawienia szkody, poprzez wpłatę na rzecz: 1) M. B. kwoty
600 zł oraz 2) B. W. kwoty 4.690 zł.
Powyższy wyrok uprawomocnił się bez jego zaskarżenia.
Obecnie wyrok ten, w części dotyczącej pkt. VI ppkt. 1., zaskarżył Prokurator
Generalny kasacją wniesioną na korzyść J. S. Zarzucił w niej „rażące i mające
istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisu prawa materialnego, a
mianowicie art. 46 § 1 k.k., polegające na zobowiązaniu oskarżonego J. S. w pkt. VI
ppkt. 1 wyroku do naprawienia szkody poprzez wpłatę na rzecz M. B. kwoty 600 zł,
podczas gdy zabrane w celu przywłaszczenia na szkodę tego pokrzywdzonego
mienie zostało w całości odzyskane i przekazane pokrzywdzonemu”. Na tak
sformułowanej podstawie autor kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w
pkt. VI ppkt. 1.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście zasadna, choć można zauważyć, że
podniesiona w zarzucie obraza prawa materialnego, do której w istocie doszło, była
efektem uchybień procesowych, dostrzeżonych dopiero w uzasadnieniu kasacji.
Wyrok w odniesieniu do J. S. zapadł w trybie określonym w art. 387 § 1 i 2
k.p.k. Prokurator przystał na wniosek oskarżonego o dobrowolne poddanie się
karze – wymierzonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, i złożył
szczegółową propozycję co do wymiaru kar jednostkowych i kar łącznych, a nadto
– tylko w sposób ogólny – co do zobowiązania oskarżonego do naprawienia szkody
na mocy art. 46 § 1 k.k. Stanowisko to zaakceptował oskarżony (pokrzywdzeni nie
byli obecni na rozprawie), a Sąd Rejonowy przedłożony wniosek uwzględnił.
Orzekając jednak, zgodnie z tym wnioskiem, w przedmiocie zobowiązania
oskarżonego do naprawienia szkody, uchybił wynikającemu z art. 7 k.p.k. i art. 410
k.p.k. wymogowi dokładnego sprawdzenia, w jakim zakresie owa szkoda – a w
istocie szkody wynikające z popełnienia czterech przestępstw, z pokrzywdzeniem
czterech osób – nie została naprawiona. W efekcie powyższego, jak trafnie podnosi
w uzasadnieniu skargi Prokurator Generalny, pominął Sąd Rejonowy treść zeznań
3
pokrzywdzonego M. B. (k. 79 – 81) oraz treść protokołu oględzin (k. 90-91), z
których to dowodów wynikało, że szkoda wyrządzona przestępstwem opisanym w
pkt. II została naprawiona w całości, ponieważ będące przedmiotem zaboru
przedmioty zostały odnalezione w pobliżu miejsca kradzieży z włamaniem i od razu
zwrócone pokrzywdzonemu. Nie zauważył Sąd Rejonowy z kolei, co autor kasacji
sygnalizuje w jej uzasadnieniu (wskazując na art. 524 § 3 k.p.k. – jako przeszkodę
zaskarżenia w tej części wyroku na niekorzyść oskarżonego), że jedynie w części
została naprawiona szkoda wyrządzona pokrzywdzonemu P. W. przestępstwem
opisanym w pkt. III.
W świetle przedstawionych okoliczności należy przyznać rację Prokuratorowi
Generalnemu, że zaskarżone rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w sposób rażący
naruszyło wskazany w kasacji przepis prawa materialnego. Obowiązek naprawienia
szkody, przewidziany w unormowaniu art. 46 § 1 k.k., odnosi się bowiem tylko do
szkody realnie wyrządzonej, a więc takiej, której nie naprawiono (w całości lub w
części). W sytuacji, gdy – pomimo braku szkody po stronie pokrzywdzonego M. B.
– Sąd Rejonowy orzekł o obowiązku jej naprawienia, pozostawało stwierdzić, że
orzeczenie to podlega uchyleniu, bez potrzeby wydawania rozstrzygnięcia
następczego.
Z tych zatem powodów Sąd Najwyższy uwzględnił kasację w trybie
określonym przepisem art. 535 § 5 k.p.k.