Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 66/13
POSTANOWIENIE
Dnia 4 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Ryński
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 kpk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 4 kwietnia 2013 r.,
sprawy R. B.
skazanego z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 28 września 2012 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego
z dnia 18 kwietnia 2012 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
2. zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. G.,
Kancelaria Adwokacka 442,80 (czterysta
czterdzieści dwa 80/100 złotych) w tym 23% podatku VAT za
sporządzenie i wniesienie - jako ustanowiony z urzędu
obrońca skazanego - kasacji na rzecz skazanego R.
B.;
3. zwolnić skazanego R. B. od kosztów
sądowych postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2012 r., uznał oskarżonych R. B.
i L. K. za winnych popełnienia przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw z art. 279 § 1
k.k. w zw z art. 64 § 1 k.k. i na mocy art. 14 § 1 k.k. w zw z art. 279 § 1 k.k. w zw z
art. 64 § 1 k.k. wymierzył każdemu z nich karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia
2
wolności z zaliczeniem na jej poczet, w oparciu o art. 63 § 1 k.k., okresu
tymczasowego aresztowania oskarżonych. Nadto na podstawie art. 44 § 2 k.k.
orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych oraz
rozstrzygnął w przedmiocie wynagrodzenia obrońcy z urzędu i zwolnił obu
oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego R. B. zarzucając
orzeczeniu Sądu I instancji na podstawie art. 427 § 1 i 2 i art. 438 pkt.3 k.p.k. błąd
w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, polegający na
bezzasadnym uznaniu, iż R. B. wspólnie i w porozumieniu z L. K. dokonał w dniu
28 kwietnia 2010 r. włamania do lokalu nr 83 przy ul. M. nr 107, a następnie
usiłował dokonać kradzieży znajdującego się w tymże lokalu mienia. W związku z
tym wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego R. B. od
zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Natomiast
wyrok ten uprawomocnił się bez kontroli instancyjnej w stosunku do L. K.
Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 28 września 2012 r. zmienił
zaskarżony wyrok w ten sposób, że z podstawy prawnej kary orzeczonej wobec R.
B. wyeliminował przepis art. 64 § 1 k.k. zaś w pozostałej części zaskarżony wyrok
utrzymał w mocy, zwalniając oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za II
instancję.
Od powyższego wyroku kasację wywiódł obrońca skazanego R. B.o, który
zarzucił orzeczeniu Sądu I instancji rażące naruszenie przepisów postępowania,
które miało wpływ na treść orzeczenia:
1. art. 437 § 2 k.p.k., poprzez zmianę wyroku Sądu I instancji
przez Sąd odwoławczy, podczas gdy w świetle zarzutów podniesionych w
apelacji zebrane dowody nie pozwalały na orzeczenie reformatoryjne, a
postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd I instancji naruszało
art. 167 k.p.k. z uwagi na zaniechanie sprawdzenia faktów podniesionych
przez oskarżonego w postępowaniu przed Sądem I instancji i
uwiarygodnionych przez notatkę sporządzoną przez obecnego na miejscu
zdarzenia funkcjonariusza policji Ł. P. i wobec tego wymagało uzupełnienia
w tym zakresie;
2. art. 452 § 2 k.p.k. w zw z art. 167 k.p.k., poprzez zaniechanie
przeprowadzenia z urzędu dowodu z nagrań monitoringu miejsca zdarzenia,
3
który to dowód pozwoliłby na sprawdzenie obrony oskarżonego
zastosowanej przez niego przed Sądem I instancji, a jednocześnie byłby
dowodem uzupełniającym i tym samym możliwym do przeprowadzenia
przez Sąd odwoławczy.
Powołując się na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi odwoławczemu do ponownego rozpoznania.
Prokurator Okręgowy wniósł o oddalenie kasacji jako oczywiście
bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja obrońcy skazanego R. B. okazała się bezzasadna i to w stopniu
oczywistym, uzasadniającym jej oddalenie w trybie określonym w art. 535 § 3 k.p.k.
Zarzuty kasacyjne obrońcy skazanego R. B. w swej zasadniczej warstwie
kwestionują ustalenia faktyczne poczynione przez Sądy obu instancji i sprowadzają
się do kontestowania oceny zmiennych wyjaśnień R. B. dokonanej przez Sąd
Rejonowy i zaakceptowanej przez Sąd Okręgowy, a zatem są skierowane do
orzeczenia Sądu I instancji i częściowo powielają argumentację zawartą w apelacji.
Należy jednak przypomnieć, że tego rodzaju zarzuty podlegają rozważeniu tylko w
takim zakresie, w jakim jest to nieodzowne dla należytego rozpoznania zarzutów
stawianych orzeczeniu sądu odwoławczego. Rolą sądu kasacyjnego nie jest
ponowne rozpoznawanie zarzutów stawianych przez skarżącego orzeczeniu sądu I
instancji. Stwierdzenie zasadności tego rodzaju zarzutów kasacyjnych ma
znaczenie wyłącznie w kontekście ewentualnego zarzutu podniesionego do
zaskarżonego kasacją orzeczenia sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu
Najwyższego z 18 listopada 1996 r., III KKN 148/96, OSNKW 1997, z. 1-2, poz.
12). Zgodnie z art. 523 § 1 k.p.k., określającym podstawy skargi kasacyjnej,
niedopuszczalne jest kwestionowanie w trybie kasacji zasadności dokonanych w
sprawie ustaleń faktycznych, a tym samym Sąd Najwyższy przy rozpoznaniu
kasacji nie jest władny dokonywać ponownej oceny dowodów i w oparciu o tak
przeprowadzoną własną ocenę sprawdzać poprawność dokonanych w sprawie
ustaleń faktycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1996 r., II
KKN 63/96, OSNKW 1997, z. 1-2, poz. 11). W kasacji jej autor nie zarzucił Sądowi
odwoławczemu, aby naruszył przepisy w zakresie rozpatrywania i
ustosunkowywania się do zarzutów apelacji (art. 433 § 2 w zw z art. 457 § 2 k.p.k),
co zresztą nie miało miejsca, albowiem Sąd II instancji na wystarczającym
4
poziomie szczegółowości przeanalizował zmienne wyjaśnienia oskarżonego R. B.
w kontekście pozostałego materiału dowodowego, w sposób należyty
odpowiadając na podniesiony w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.
Nie można uznać za trafny zarzut rażącego naruszenia art. 437 § 2 k.p.k.,
skoro Sąd odwoławczy dostrzegł potrzebę zmiany zaskarżonego wyroku, przez
wyeliminowanie z podstawy wymiaru kary oskarżonego R. B. art. 64 § 1 k.k.
(k.243). Dokonując tej modyfikacji zaskarżonego rozstrzygnięcia Sąd II instancji nie
zmieniał poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych. Nie oznacza to
jednak, że naruszył dyspozycję art. 437 § 2 k.p.k. ponieważ sąd odwoławczy, w
sytuacji gdy pozwalają na to zebrane dowody, może zmienić zaskarżone
orzeczenie zarówno wtedy, gdy nie dokonuje żadnych nowych ustaleń faktycznych,
jak i wówczas, gdy dokonuje takie ustalenia w oparciu o dowody zebrane w
postępowaniu przed sądem I instancji, a także gdy przy poczynieniu tych ustaleń
uwzględnia ponadto dowody przeprowadzone w postępowaniu odwoławczym na
podstawie art. 452 § 2 k.p.k. (zob. uzasadnienie uchwały SN z dnia 23 marca 2011
r., I KZP 28/10, OSNKW 2011 z.4, poz.30)
Wbrew stanowisku autora kasacji, treść notatki urzędowej z dnia 28 kwietnia
2010 r. sporządzonej przez funkcjonariusza policji Ł. P. (k.1) nie uzasadniała
uzupełnienia postępowania dowodowego na etapie postępowania odwoławczego w
trybie art. 452 § 2 k.p.k., ponieważ funkcjonariusz policji spisał w tej notatce ustne
oświadczenia R. B. i L. K., w których podawali oni powód dla którego znaleźli się w
godzinach nocnych w remontowanym lokalu gastronomicznym noszącym ślady
włamania. Natomiast policjant nie poczynił jakichkolwiek samodzielnych
spostrzeżeń, wykluczających prawdziwość późniejszych wyjaśnień oskarżonych
złożonych w postępowaniu przygotowawczym, w których przyznali się do
zarzucanego im przestępstwa. Sądy obu instancji dostrzegły, że oskarżony R. B. na
rozprawie przed Sądem Rejonowym odwołał te wyjaśnienia i dokonały poprawnej
oceny całości relacji oskarżonego w kontekście innych dowodów zgromadzonych w
sprawie. Sąd odwoławczy odpowiadając na zarzut obrońcy błędu w ustaleniach
faktycznych, oparty o zmienione relacje oskarżonego R. B. złożone przed Sądem
Rejonowym, w sposób wystarczający ustosunkował się do argumentów
podnoszonych w środku odwoławczym wskazując jakie dowody pozwalały na
negatywną weryfikację twierdzeń oskarżonego, jakoby w lokalu znalazł się
przypadkowo, a nie w celach przestępczych. Sąd odwoławczy uznał, że dowody
5
zgromadzone w sprawie były na tyle jednoznaczne, że nie zachodziła konieczność
dodatkowego sprawdzenia linii obrony oskarżonego R. B. prezentowanej przed
Sądem I instancji, przez uzupełnienie materiału dowodowego na etapie
postępowania odwoławczego w trybie art. 452 § 2 k.p.k.
W powyższym kontekście jako bezzasadny jawi się zarzut obrazy przez Sąd
Okręgowy art. 167 k.p.k. Brak było bowiem jakichkolwiek podstaw do uzupełnienia
z urzędu przewodu sądowego przez Sąd odwoławczy w trybie art. 452 § 2 k.p.k.
Należy podkreślić, że sąd korzystający bądź niekorzystający z inicjatywy
dowodowej ma prawo samodzielnie ocenić, czy dany dowód może przybliżyć
wyjaśnienie rzeczywistego przebiegu zdarzenia będącego przedmiotem
rozpoznania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1999 r., III KKN
213/97, Prok. i Pr. 1999, nr 9, poz. 14). Autor kasacji nie wykazał w żaden sposób,
że nieprzeprowadzenie dowodu z nagrań monitoringu miało jakikolwiek wpływ na
treść zaskarżonego wyroku, a nawet że dowód taki był możliwy do
przeprowadzenia. Warto zauważyć, że świadkowie K. M. – pokrzywdzony, jak i A.
S. odpowiadając na pytania obrońcy oskarżonego zgodnie twierdzili na rozprawie
przed Sądem I instancji, że lokal do którego dokonano włamania nie posiadał
monitoringu (k.160).
Zapewne dlatego obrońca z urzędu oskarżonego R. B. nie przejawił żadnej
inicjatywy dowodowej na etapie postępowania odwoławczego. Nadto przepis art.
452 § 2 k.p.k. nie zawiera normy kategorycznej, nakładającej na Sąd obowiązek
określonego działania, a jedynie normę pozostawiającą do uznania sądu
odwoławczego podjęcie określonej czynności dowodowej. W związku z tym nie
można mówić o naruszeniu, i to rażącym, wspomnianego przepisu, co jest jednym
z warunków uwzględnienia kasacji (por. wyrok SN z dnia 11 stycznia 2011 r., V KK
133/10, Lex nr 784527).
Dlatego nie znajdując podstaw do uwzględnienia wniesionej kasacji, Sąd
Najwyższy orzekł o jej oddaleniu, jako oczywiście bezzasadnej. Jednocześnie na
podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od ponoszenia kosztów sądowych,
albowiem uznał, że ich uiszczenie byłoby dla zobowiązanego zbyt uciążliwe,
ponieważ aktualnie przebywa on w zakładzie karnym i ma ograniczone możliwości
zarobkowe. Orzeczenie o wynagrodzeniu obrońcy z urzędu za sporządzenie i
wniesienie kasacji oparto o art. 29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o
adwokaturze (Dz.U. Nr 146, poz. 1188 ze zm.) oraz na podstawie § 2 ust.3, §14
6
ust.3 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U.2013, poz. 461
j.t.).