V CZ 111/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 111/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa J. P. i Z. P.
przeciwko Polskiemu Towarzystwu Turystyczno-Krajoznawczemu Oddziałowi Ziemi
W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia powodów na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 7 maja 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 7 maja 2012 r. na podstawie art.
3986
§ 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną powodów od wyroku tego Sądu z dnia 22
grudnia 2011 r., jako nieopłaconą. Wyjaśnił, że pełnomocnikowi powodów został w
dniu 25 kwietnia 2012 r. doręczony odpis postanowienia oddalającego
zamieszczony w skardze wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i od tego dnia
biegł siedmiodniowy termin do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej. Powodowie
nie uiścili tej opłaty, 26 kwietnia 2012 r. złożyli natomiast wniosek o doręczenie
odpisu postanowienia z uzasadnieniem. Sąd Apelacyjny uznał, że wniosek ten nie
miał wpływu na bieg terminu do opłacenia skargi, ponieważ postanowienie
oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów nie jest uzasadniane, gdyż nie
podlega zaskarżeniu.
W zażaleniu skarżący zarzucili naruszenie art. 394 § 1 pkt. 2 k.p.c. poprzez
jego niezastosowanie i przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, iż na postanowienie
o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych nie przysługuje zażalenie. Podnieśli
też, że konieczne było wezwanie powodów do uiszczenia opłaty.
We wnioskach powodowie domagali się uchylenia zaskarżonego
postanowienia w całości i uwzględnienia zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
I. Pierwszy zarzut oparty jest na twierdzeniu, że powodowie nie mieli
obowiązku uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania o zwolnienie ich od tej opłaty, przy czym - zdaniem
skarżących - niekorzystne dla nich postanowienie oddalające wniosek Sąd
Apelacyjny wydał jako sąd pierwszoinstancyjny, gdyż taka jest jego pozycja
w postępowaniu kasacyjnym. W związku z tym od jego postanowienia powodom
przysługiwało zażalenie na podstawie art. 394 § 1 pkt 2 k.p.c., z którego chcieli
skorzystać po zapoznaniu się z uzasadnieniem odmowy zwolnienia od kosztów
sądowych. Stanowisko skarżących opiera się na błędnym przekonaniu,
że postępowanie kasacyjne jest postępowaniem dwuinstancyjnym, podczas
gdy jest to postępowanie jednoinstancyjne, w którym sąd drugiej instancji wykonuje
3
tylko określone czynności przygotowawcze (związane z wstępną kontrolą formalnej
poprawności skargi kasacyjnej, doręczeniem jej i umożliwieniem złożenia drugiej
stronie odpowiedzi na skargę, powierzone mu przez ustawodawcę - art. 3986
§ 1
i 2, art. 3987
§ 1 k.p.c.), po czym przedstawia skargę wraz z aktami sprawy Sądowi
Najwyższemu (art. 3987
§ 2 k.p.c.). Obowiązki te sąd wykonuje działając jako sąd
drugoinstancyjny, co wynika wprost z treści powołanych przepisów. W związku
z tym zaskarżalność postanowień wydanych przez ten sąd, także postanowienia
o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, musi być oceniana
w oparciu o treść art. 3941
k.p.c., a nie na podstawie art. 394 k.p.c., który dotyczy
zażaleń do sądu drugiej instancji na postanowienie sądu pierwszej instancji. Artykuł
3941
k.p.c. nie przewiduje w tym wypadku zażalenia. W konsekwencji Sąd
Apelacyjny prawidłowo potraktował postanowienie odmawiające powodom
zwolnienia od opłaty od kasacji jako prawomocne z chwilą podpisania.
II. Drugi zarzut dotyczy wzajemnego stosunku pomiędzy art. 130 § 1
k.p.c. a art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 2 z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, dalej
powoływanej jako "u.k.s.c."). Skarżący podnosi, że uchylenie art. 1302
§ 3 k.p.c.
spowodowało obowiązek wzywania także zawodowych pełnomocników do
uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej. Zgodnie jednak z utrwalonym już
orzecznictwem Sądu Najwyższego pogląd, że nieopłacenie środka zaskarżenia
(skargi kasacyjnej) złożonego przez profesjonalnego pełnomocnika uruchamia tryb
postępowania naprawczego przewidziany w art. 130 § 1 k.p.c., nie jest
aktualny w sytuacji, w której możliwość zastosowania tego przepisu została wprost
wykluczona w ustawie. Artykuł 112 ust. 3 u.k.s.c. wyznaczył termin do
uiszczenia opłaty, a jednocześnie wyłączył obowiązek wzywania profesjonalnego
pełnomocnika przez sąd do realizacji obowiązku opłacenia pisma w przewidzianym
tam wypadku, co oznacza, że powinien on sam obliczyć i przekazać opłatę
w powyższym terminie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca
2011 r., V CZ 30/11, niepubl., z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10 niepubl., z dnia
24 maja 2012 r., V CZ 12/12, niepubl.).
Z przytoczonych względów zażalenie powodów podlegało więc oddaleniu
na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa J. P. i Z. P.
przeciwko Polskiemu Towarzystwu Turystyczno-Krajoznawczemu Oddziałowi Ziemi
W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia powodów na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 7 maja 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 7 maja 2012 r. na podstawie art.
3986
§ 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną powodów od wyroku tego Sądu z dnia 22
grudnia 2011 r., jako nieopłaconą. Wyjaśnił, że pełnomocnikowi powodów został w
dniu 25 kwietnia 2012 r. doręczony odpis postanowienia oddalającego
zamieszczony w skardze wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i od tego dnia
biegł siedmiodniowy termin do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej. Powodowie
nie uiścili tej opłaty, 26 kwietnia 2012 r. złożyli natomiast wniosek o doręczenie
odpisu postanowienia z uzasadnieniem. Sąd Apelacyjny uznał, że wniosek ten nie
miał wpływu na bieg terminu do opłacenia skargi, ponieważ postanowienie
oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów nie jest uzasadniane, gdyż nie
podlega zaskarżeniu.
W zażaleniu skarżący zarzucili naruszenie art. 394 § 1 pkt. 2 k.p.c. poprzez
jego niezastosowanie i przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, iż na postanowienie
o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych nie przysługuje zażalenie. Podnieśli
też, że konieczne było wezwanie powodów do uiszczenia opłaty.
We wnioskach powodowie domagali się uchylenia zaskarżonego
postanowienia w całości i uwzględnienia zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
I. Pierwszy zarzut oparty jest na twierdzeniu, że powodowie nie mieli
obowiązku uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania o zwolnienie ich od tej opłaty, przy czym - zdaniem
skarżących - niekorzystne dla nich postanowienie oddalające wniosek Sąd
Apelacyjny wydał jako sąd pierwszoinstancyjny, gdyż taka jest jego pozycja
w postępowaniu kasacyjnym. W związku z tym od jego postanowienia powodom
przysługiwało zażalenie na podstawie art. 394 § 1 pkt 2 k.p.c., z którego chcieli
skorzystać po zapoznaniu się z uzasadnieniem odmowy zwolnienia od kosztów
sądowych. Stanowisko skarżących opiera się na błędnym przekonaniu,
że postępowanie kasacyjne jest postępowaniem dwuinstancyjnym, podczas
gdy jest to postępowanie jednoinstancyjne, w którym sąd drugiej instancji wykonuje
3
tylko określone czynności przygotowawcze (związane z wstępną kontrolą formalnej
poprawności skargi kasacyjnej, doręczeniem jej i umożliwieniem złożenia drugiej
stronie odpowiedzi na skargę, powierzone mu przez ustawodawcę - art. 3986
§ 1
i 2, art. 3987
§ 1 k.p.c.), po czym przedstawia skargę wraz z aktami sprawy Sądowi
Najwyższemu (art. 3987
§ 2 k.p.c.). Obowiązki te sąd wykonuje działając jako sąd
drugoinstancyjny, co wynika wprost z treści powołanych przepisów. W związku
z tym zaskarżalność postanowień wydanych przez ten sąd, także postanowienia
o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, musi być oceniana
w oparciu o treść art. 3941
k.p.c., a nie na podstawie art. 394 k.p.c., który dotyczy
zażaleń do sądu drugiej instancji na postanowienie sądu pierwszej instancji. Artykuł
3941
k.p.c. nie przewiduje w tym wypadku zażalenia. W konsekwencji Sąd
Apelacyjny prawidłowo potraktował postanowienie odmawiające powodom
zwolnienia od opłaty od kasacji jako prawomocne z chwilą podpisania.
II. Drugi zarzut dotyczy wzajemnego stosunku pomiędzy art. 130 § 1
k.p.c. a art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 2 z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, dalej
powoływanej jako "u.k.s.c."). Skarżący podnosi, że uchylenie art. 1302
§ 3 k.p.c.
spowodowało obowiązek wzywania także zawodowych pełnomocników do
uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej. Zgodnie jednak z utrwalonym już
orzecznictwem Sądu Najwyższego pogląd, że nieopłacenie środka zaskarżenia
(skargi kasacyjnej) złożonego przez profesjonalnego pełnomocnika uruchamia tryb
postępowania naprawczego przewidziany w art. 130 § 1 k.p.c., nie jest
aktualny w sytuacji, w której możliwość zastosowania tego przepisu została wprost
wykluczona w ustawie. Artykuł 112 ust. 3 u.k.s.c. wyznaczył termin do
uiszczenia opłaty, a jednocześnie wyłączył obowiązek wzywania profesjonalnego
pełnomocnika przez sąd do realizacji obowiązku opłacenia pisma w przewidzianym
tam wypadku, co oznacza, że powinien on sam obliczyć i przekazać opłatę
w powyższym terminie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca
2011 r., V CZ 30/11, niepubl., z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10 niepubl., z dnia
24 maja 2012 r., V CZ 12/12, niepubl.).
Z przytoczonych względów zażalenie powodów podlegało więc oddaleniu
na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.
jw