Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 103/13
POSTANOWIENIE
Dnia 29 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz
po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2013 r.,
sprawy M. C. i D. P.
skazanych z art. 280 § 1 k.k. art. 158 § 1 k.k., art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 91
§ 1 k.k. i innych.
z powodu kasacji, wniesionych przez obrońców skazanych
od wyroku Sądu Okręgowego w B.
z dnia 13 września 2012 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w
C.
z dnia 16 kwietnia 2012 r.,
oddala obie kasacje jako oczywiście bezzasadne, a
kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
skazanych w częściach na nich przypadających.
UZASADNIENIE
Obrońca skazanego M. C. w kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w z
dnia 13 września 2012 r., podniósł zarzut rażącego naruszenia przepisów
prawa karnego procesowego - art. 170 § 1 – 3 k.p.k. w zw. z art. 427 § 3
k.p.k., art. 452 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 433 § 2 k.p.k., polegającego na nie
rozpoznaniu i przeprowadzeniu zgłoszonych w apelacji wniosków
dowodowych, a co się z tym wiąże - nie rozpoznaniu środka odwoławczego w
granicach apelacji, co miało istotny pływ na treść zaskarżonego wyroku, gdyż
brak rozważenia wszystkich podniesionych w apelacji wniosków i zarzutów, a
2
w szczególności zgłoszonych w apelacji wniosków dowodowych, uniemożliwił
sądowi odwoławczemu pełną a przez to prawidłową ocenę w kontekście
zarzutów apelacyjnych, dokonanych przez sąd rejonowy ustaleń faktycznych i
w efekcie doprowadził do utrzymania zaskarżonego wyroku w mocy, gdy
tymczasem rozpoznanie apelacji, zgodnie ze wskazanymi wyżej przepisami
postępowania, mogłoby doprowadzić do odmiennych ocen i wniosków oraz
skutkować uchyleniem zaskarżonego apelacją wyroku sądu rejonowego.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja jest oczywiście bezzasadna w rozumieniu art. 535 § 3 k.p.k.
Poza sporem jest, że zgodnie z regułą wynikającą z § 1 art. 452 k.p.k.
rola sądu odwoławczego sprowadza się do przeprowadzenia kontroli
orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji, a nie do ponownego
rozpoznania sprawy w całej rozciągłości. Powołany przepis nie zawiera jednak
zakazu dowodowego wiążącego się z całkowitą niemożnością dopuszczenia
dowodu w procesie odwoławczym, lecz stanowi jedynie ograniczenie
możliwości przeprowadzenia dowodu w toku rozpoznawania apelacji.
Ustawodawca zezwala bowiem na przeprowadzenie uzupełniającego
postępowania dowodowego w sądzie odwoławczym w sytuacjach określonych
w art. 452 § 2 k.p.k., czyli w razie spełnienia trzech warunków, a mianowicie: -
w wyjątkowych wypadkach: - gdy przyczyni się do przyspieszenia
postępowania: - gdy nie jest konieczne przeprowadzenie przewodu sądowego
w całości lub w znacznej części. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
dominuje pogląd, że decyzja sądu odwoławczego o uzupełniającym
przeprowadzeniu postępowania dowodowego albo o zaniechaniu jego
przeprowadzenia, powinna być zawsze poprzedzona szczegółową analizą, a
w razie potrzeby weryfikacją przesłanek leżących u jej podstaw oraz dążeniem
do skonkretyzowania okoliczności, jakie mają być udowodnione przy pomocy
wnioskowanego dowodu lub dowodu przeprowadzonego z urzędu. Może to
być nowy dowód, jak i dowód ponowiony, zarówno z osobowego źródła
dowodowego, bądź też ze źródła rzeczowego. Zawsze jednak dowody, które
na podstawie art. 452 § 2 k.p.k. może przeprowadzić sąd odwoławczy, mają li
tylko charakter uzupełniający materiał dowodowy zgromadzony przed sądem
3
a quo, a ich celem jest przede wszystkim weryfikacja zarzutów podniesionych
w środku odwoławczym. Mogą one potwierdzać trafność zarzutów, bądź
potwierdzać prawidłowość ustaleń faktycznych przyjętych przez sąd pierwszej
instancji. Jeśli zarzuty wskazane w środku odwoławczym zostaną poparte
owymi dowodami, wówczas podstawy do zmiany zaskarżonego orzeczenia
muszą wynikać w głównej mierze z dowodów przeprowadzonych przez sąd
pierwszej instancji i być efektem błędów tego sądu w ocenie okoliczności
faktycznych sprawy. Jeżeli jednak znaczenie dowodów przeprowadzonych w
trybie art. 452 § 2 k.p.k. jest tak duże, że dopiero na ich podstawie można
skutecznie podważyć ustalenia poczynione przez sąd pierwszej instancji,
wtedy wydanie przez sąd odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego nie jest
wskazane, gdyż naruszałoby zasadę instancyjności, a ponadto uprawnienia
sądu odwoławczego do dokonywania ustaleń podlegają ograniczeniu ze
względu na zasadę bezpośredniości.
W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy nie wydał postanowienia w
zakresie przeprowadzenia dowodów z dokumentów w postaci: 1) listu M. T.
skierowanego do skazanego M. C., a datowanego 24 kwietnia 2012 r., 2) kopii
wezwania skazanego M. C. do stawienia się w charakterze świadka w sprawie
o przestępstwo z art. 233 § 1 k.k. (wezwanie z dnia 4 maja 2012 r.). Dowody
te, zdaniem obrońcy skazanego, były istotne dla oceny wiarygodności zeznań
M. T.
To uchybienie Sądu Okręgowego nie może w realiach sprawy
skutkować odmienną ocenę zeznań M. T., gdyż jak wynika z uzasadnienia
zaskarżonego wyroku, dokonując kontroli wyroku Sądu Rejonowego w C.,
Sąd Okręgowy w B. uwzględnił treść listu pokrzywdzonego M. T. załączonego
do apelacji (por. s. 7 i 8 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Natomiast, jak
wskazuje Prokurator Prokuratury Okręgowej w pisemnej odpowiedzi na
kasację, postępowanie w sprawie o przestępstwo z art. 233 § 1 k.k.
zainicjowane stanowiskiem prokuratora obecnego na rozprawie w dniu 16
kwietnia 2012 r., nie wyszło poza etap czynności sprawdzających i zakończyło
się wydaniem postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa. W charakterze
świadka w tym postępowaniu wzywano M. C. Brak zatem formalnego
4
zaliczenia w poczet materiału kopii w/w wezwania nie miało znaczenia dla
rozstrzygnięcia sprawy.
Analizując treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego
nie można podzielić, zarzutu z kasacji iż ten Sąd nie rozważył „wszystkich
podniesionych w apelacji wniosków i zarzutów”. W apelacji podniesiono zarzut
błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający
wpływ na jego treść polegający, zdaniem skarżącego, na nieprawidłowej
ocenie dowodów: z zeznań pokrzywdzonego M. T. i wyjaśnień M. C. Lektura
uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie pozwala na stwierdzenie, iż doszło do
zarzucanej w kasacji obrazy przepisów art. 433 § 2 k.p.k.
Przedstawione względy zdecydowały, że Sąd Najwyższy z mocy art.
535 § 3 k.p.k. rozstrzygnął jak w postanowieniu.