Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KO 33/13
POSTANOWIENIE
Dnia 24 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący)
SSN Roman Sądej
SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)
w sprawie M. P.
oskarżonego o przestępstwo z art. 200 § k.k.
po rozpoznaniu na posiedzeniu
w dniu 24 maja 2013 r.,
wniosku Sądu Rejonowego w W. o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu
równorzędnemu sądowi w trybie art. 37 k.p.k. (sygn. akt V K 263/11)
na podstawie art. 37 k.p.k.
p o s t a n o w i ł
przekazać sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w
P.
UZASADNIENIE
Do Sądu Rejonowego w W. wpłynął w dniu 13 kwietnia 2011 r. akt
oskarżenia przeciwko M. P. oskarżonemu o popełnienie przestępstwa z art. 200 §
1 k.k. Sprawa do chwili obecnej nie została rozpoznana z uwagi na fakt, iż miejsce
pobytu oskarżonego nie było znane Sądowi i dopiero w dniu 26 października 2012 r.
uzyskano informację, że M. P. przebywa w Regionalnym Ośrodku Psychiatrii
Sądowej w B. (k. 338 – 346).
Postanowieniem z dnia 6 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w W. wystąpił do
Sądu Najwyższego z wnioskiem o przekazanie niniejszej sprawy innemu sądowi
równorzędnemu z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości.
2
Na uzasadnienie podniesiono, że wobec M. P. Sąd Okręgowy w W. orzekł w
sprawie V K …/12, dotyczącej czynu z art. 148 § 1 k.k., środek zabezpieczający w
postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym. W tej sytuacji w przedmiotowej
sprawie poddano oskarżonego badaniom psychiatrycznym dla ustalenia stanu jego
poczytalności w chwili czynu oraz możliwości braniu udziału w postępowaniu
sądowym. Z opinii psychiatrycznej, którą Sąd uzyskał w dniu 28 lutego 2013 r.
wynika, że oskarżony w aktualnym stanie zdrowia może brać udział w
postępowaniu sądowym (k. 354 – 358, tom II).
Sąd Rejonowy podkreślił, że nie jest możliwe przetransportowanie
oskarżonego P. do innego ośrodka położonego blisko siedziby właściwego
miejscowo sądu. Doprowadzenie oskarżonego bezpośrednio na rozprawę do Sądu
Rejonowego w W. również nie jest możliwe ze względu na znaczną odległość do
tego Sądu, wynoszącą w jedną stronę ponad 400 km. W tej sytuacji przekazanie
sprawy do rozpoznania proponowanemu Sądowi Rejonowemu w P. pozwoliłoby na
doprowadzenie bez większych przeszkód oskarżonego do tego Sądu, gdyż na
terenie jego właściwości miejscowej znajduje się Regionalny Ośrodek Psychiatrii w
B., w którym oskarżony przebywa.
Rozpoznając przedmiotowy wniosek Sąd Najwyższy zważył, co
następuje.
Wniosek Sądu Rejonowego w W. jest zasadny i zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że instytucja określona w art. 37
k.p.k. ma charakter wyjątkowy, zaś odstąpienie od zasady rozpoznania sprawy
przez sąd miejscowo właściwy może nastąpić tylko w razie zaistnienia sytuacji
jednoznacznie świadczącej o tym, iż pozostawienie sprawy w gestii tego sądu
sprzeciwiałoby się dobru wymiaru sprawiedliwości.
Kryterium „dobra wymiaru sprawiedliwości”, uzasadniające skorzystanie z
właściwości delegacyjnej na podstawie art. 37 k.p.k., przejawia się nie tylko w
realnym zagrożeniu obiektywizmu w orzekaniu w zakresie odpowiedzialności karnej,
lecz także w sytuacji wystąpienia rzeczywistych i poważnych utrudnień w sprawnym
i szybkim przeprowadzeniu postępowania sądowego.
W realiach przedmiotowej sprawy przesłanka ta zachodzi w sposób
jednoznaczny. W interesie dobra wymiaru sprawiedliwości leży dopuszczenie
3
odstępstwa od zasad wyznaczających właściwość sądu również wtedy, gdy
odstępstwo to doprowadzi do usunięcia szczególnej sytuacji, która z powodu
umieszczenia oskarżonego w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w warunkach
maksymalnego zabezpieczenia, stanowi przeszkodę do wydania w sprawie
orzeczenia końcowego.
W toku postępowania przygotowawczego prowadzonego w niniejszej
sprawie oskarżony został poddany badaniom psychiatrycznym. Biegli orzekli
wówczas, że oskarżony w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego
miał w pełni zachowaną zdolność rozpoznania znaczenia czynu oraz pokierowania
swoim postępowaniem i może on brać udział w postępowaniu sądowym (k- 251 -
253). Kiedy jednak sprawę przekazano wraz z aktem oskarżenia do Sądu
Rejonowego w W., Sąd powziął wiadomość, że oskarżony M. P. przebywa w
Regionalnym Ośrodku Psychiatrii Sądowej w B., gdzie jest wykonywany orzeczony
w innej sprawie środek zabezpieczający. W tej sytuacji Sąd poddał oskarżonego
badaniom psychiatrycznym, w rezultacie których biegli stwierdzili, że oskarżony
może brać udział w prowadzonym postępowaniu karnym o czyn z art. 200 § 1 k.k.,
zaś przesłanki z art. 31 § 1 k.k. lub art. 31 § 2 k.k. w jego przypadku nie zachodzą
(k.354 – 358). Podjęto również działania zmierzające do ustalenia, czy możliwe jest
prowadzenie przedmiotowej sprawy przed Sądem Rejonowym w W. przy
zapewnieniu transportu oskarżonego bądź to bezpośrednio z B., bądź z innego
Ośrodka Psychiatrii Sądowej położonego bliżej siedziby tego Sądu.
Ustalono jednak, że doprowadzenie oskarżonego P. z Ośrodka w B.
bezpośrednio na rozprawę do W. nie jest możliwe ze względu na znaczną
odległość pomiędzy tymi miejscowościami, wynoszącą ponad 400 km. Nie jest
także możliwe przetransportowanie oskarżonego do innego ośrodka położonego
blisko siedziby właściwego miejscowo sądu – w realiach przedmiotowej sprawy
byłby to Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w G. - z uwagi na brak miejsca
oraz planowaną reorganizację Ośrodka. W przypadku oskarżonego tym bardziej
jest to utrudnione, że środek zabezpieczający wobec M. P. wykonywany musi być
w warunkach maksymalnego zabezpieczenia, a takimi warunkami dysponuje
Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w B. (k. 367, 380 i 385).
4
W tej sytuacji jedynie przekazanie sprawy do prowadzenia Sądowi
Rejonowemu w P. zapewni skutecznie udział oskarżonego w postępowaniu
sądowym i przeprowadzenie sprawy bez dalszej zwłoki.
Co prawda „przeniesienie” sprawy do innego równorzędnego sądu niewątpliwie
powoduje uciążliwość dla pozostałych uczestników procesu, jednakże nie powinny
to być komplikacje uniemożliwiające zakończenie postępowania. Biegli psychiatrzy,
którzy wydali w sprawie drugą opinię są również pracownikami Regionalnego
Ośrodka Psychiatrii Sądowej w B. Odnośnie do zawnioskowanych w akcie
oskarżenia świadków nie można wykluczyć ewentualnego przesłuchania
przynajmniej części z nich w drodze pomocy prawnej przez Sąd Rejonowy w W.
Z tych też powodów Sąd Najwyższy podzielił argumenty wniosku Sądu
Rejonowego w W. i przekazał przedmiotową sprawę do rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w P., który dysponuje też Zamiejscowym Wydziałem Karnym w G.