Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Zabrocka

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Bastuba

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy F. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania F. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 22 listopada 2012 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. i przyznaje ubezpieczonemu F. D. prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2013r.

/ na oryginale właściwy podpis/

Sygn. akt VII U 126/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu F. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w okresie od dnia 30.11.1973 r. do 30.04.1994 r. G. (...) wobec faktu, iż w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 16.07.2003r. nie wskazano charakteru wykonywanej pracy . Ponadto podano, że wykonywał pracę na stanowisku operatora ładowarki, natomiast w świadectwie pracy z dnia 5.06.2003r. podano, że wykonywał pracę operatora dźwigu i operatora dźwigu, mechanika.

Nie uwzględniono także pracy w okresie od 1.09.1994r. do 30.06.1995r. ponieważ w świadectwie pracy w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 28.06.2002r. nie wskazano charakteru wykonywanej pracy , a nadto podano, że wykonywał pracę na stanowisku operatora ładowarki – dźwigu .

Powyższe rozbieżności uniemożliwiają uznanie , że praca w warunkach szczególnych była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ podniósł także, iż ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego wniósł ubezpieczony, wskazując, że pracował w warunkach szczególnych i wcześniejsza emerytura mu się należy.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji .

Na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2013r. ubezpieczony podał, że nie domaga się zaliczenia do warunków szczególnych okresu pracy od 1.09.1994r. do 30.06.1995 r. w Zakładach (...) w S., albowiem wystarczający jest okres pracy w Tartaku w R. (k. 43).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony F. D. , urodzony dnia (...), w dniu 24 października 2012 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 19 listopada 2012 r. Ubezpieczony pozostaje w stosunku pracy.

Dowód : akta ubezpieczeniowe plik emerytalny - wniosek ubezpieczonego o emeryturę – k. 1-2, kwestionariusz k. 3 , zeznania ubezpieczonego k. 46, 42

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny 27 lat, 11miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych, jednakże nie udowodnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Dowód: akta ubezpieczeniowe –plik emerytalny karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego – k. 22

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 22 listopada 2012 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie rozwiązania stosunku pracy oraz nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach i pozostawania w stosunku pracy.

Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w okresie od dnia 30.11.1973 r. do 30.04.1994 r. G. (...) wobec faktu, iż w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 16.07.2003r. nie wskazano charakteru wykonywanej pracy . Ponadto podano, że wykonywał pracę na stanowisku operatora ładowarki, natomiast w świadectwie pracy z dnia 5.06.2003r. podano, że wykonywał pracę operatora dźwigu i operatora dźwigu mechanika.

Nie uwzględniono także pracy w okresie od 1.09.1994r. do 30.06.1995r. ponieważ w świadectwie pracy w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 28.06.2002r. nie wskazano charakteru wykonywanej pracy , a nadto podano, że wykonywał pracę na stanowisku operatora ładowarki – dźwigu .

Dowód: akta ubezpieczeniowe –plik emerytalny- decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury– k. 23

W okresie od 5 listopada 1973r .do 30 kwietnia 1994r. ubezpieczony zatrudniony był w (...)- Zakładzie (...) w R. , który funkcjonował w ramach (...) Przedsiębiorstwa (...) w G.. Najpierw , do września 1974 r. pracował jako ślusarz – mechanik , zajmując się naprawą maszyn do cięcia drewna (traków ). Po tym okresie zmienił stanowisko pracy na operatora dźwigu w związku z uzyskaniem uprawnień do obsługi dźwigu. Uprawnienia te ubezpieczony uzyskał 3 września 1974r. Od tego momentu do końca pracy czyli do 30 kwietnia 1994r ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę operatora dźwigu. Najpierw obsługiwał dźwig na S. 28 - 4tonowy, a później dźwig na samochodzie (...) 7 tonowy. Tymi dźwigami ubezpieczony na placu ładował tarcicę na samochody i na przyczepy. Część ładunku na przyczepach była następnie przewożoną na bocznice kolejowe, gdzie ubezpieczony dźwigiem rozładowywał tarcicę z przyczep na podstawione wagony. Sporadycznie ubezpieczony rozładowywał płyty drogowe, którymi utwardzany był plac w zakładzie. Również sporadycznie rozładowywał słupy wysokiego napięcia. Dziennie ubezpieczony wykonywał około 6 kursów. Ta praca trwała 8 godzin, a nawet dłużej. Jeżeli zdarzała się jakaś awaria obsługiwanego przez ubezpieczonego dźwigu , to naprawiał go po godzinach pracy. Dostawał za to wynagrodzenie za nadgodziny. Sporadycznie , drobne naprawy wykonywane były pomiędzy poszczególnymi kursami. Na przykład zdarzyło się, że trzeba było wymienić koło , czy przeczyścić pierścienie przy dźwigu, podciągnąć hamulce.

Nie było tak, że dźwig wyłączony był przez całe dniówki robocze z pracy . W Zakładach były wydzielone warsztaty mechaniczne i tam było zatrudnionych trzech mechaników , którzy zajmowali się naprawą traków, ale też dźwigów, samochodów, ciągników .

Po kilkumiesięcznej przerwie ubezpieczony powrócił do pracy w Przedsiębiorstwie , z tym , że wykonywał ją w Zakładach (...) w S.. W S. ubezpieczony pracował w charakterze operatora dźwigu - (...) 7 tonowego i ładowarki. Był to ten sam dźwig, który ubezpieczony obsługiwał w (...) w R. , a który został przekazany do Zakładu w S.. Dźwigiem tym ubezpieczony , podobnie jak wcześniej, ładował tarcicę, układał płyty. Obsługiwana przez ubezpieczonego ładowarka (...) posiadała udźwig 3 ton.

W okresie 1.09.1994r. – 30.06.1995r. w zależności od potrzeb, ubezpieczony na przemian był operatorem dźwigu i ładowarki.

W związku z rozwiązaniem stosunków pracy , pracodawcy ubezpieczonego wydali mu świadectwa pracy w warunkach szczególnych za okresy : 3.09.1974r.-30.04.1994r. , 1.09.1994r. – 30.05.06.1995r. stwierdzając każdorazowo, iż wykonywali on pracę operatora maszyn i urządzeń sprzętu przeładunkowego na stanowisku operatora tj. pracę wymienioną w Wykazie A dziale VIII poz. 1 pkt 3 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 31.03.1988r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu leśnictwa i przemysłu leśnego .

Dowód: akta ubezpieczeniowe plik emerytalny : świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 28 czerwca 2002r. i dnia 16.07.2003r. – k 17 -20,

Akta sprawy : akta osobowe – koperta na k. 36 –w tym dokument potwierdzający uprawnienia operatora dźwigu, , zeznania świadków : K. C. k. 44-45, B. P.k. 45-46, zeznania ubezpieczonego k. 46-47, 42-43

Świadek K. C. znał ubezpieczonego z pracy w Zakładach (...) w R., w których świadek pracował od 20 lutego 1976r. do 30.04.1994r.na stanowisku operatora wózków widłowych. W czasie pracy ubezpieczony i świadek każdego dnia wielokrotnie mijali się na placu tartaku i świadek widywał ubezpieczonego przy pracy operatora dźwigu.

Dowód : zeznania świadka K. C. k. 44

Świadek B. P.znał ubezpieczonego z pracy w tych samych Zakładach.

W Zakładach (...) w R. świadek pracowali od 25 sierpnia 1969r do 30 kwietnia 994r , najpierw jako pracownik fizyczny, potem mistrz Wydziału (...)i starszy mistrz Wydziału (...).

Od 1983 -1984 roku świadek –pracujący już na Wydziale (...) (do końca zatrudnienia ) , miał ciągły kontakt z ubezpieczonym . Przy czym , kiedy świadek przeszedł do tego Wydziału , ubezpieczony już od dłuższego czasu był mu znany jako operator dźwigu S. (...) i (...) .

Dowód : zeznania świadka B. P.k. 45-46

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych pozwanego organu oraz aktach osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków K. C. i B. P.bowiem jako osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnione w spornym okresie w tych samych zakładach pracy w ocenie Sądu zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym wyjaśnieniami wnioskodawcy, tworzą zwartą i logiczną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego jest zasadne i z tego tytułu zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15–letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1)legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Podkreślenia wymaga, iż art. 184 ust 2 powyższej ustawy zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. nr 637) z dniem 01 stycznia 2013r., co skutkuje tym iż od 01 stycznia 2013 r. celem uzyskania uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych nie ma konieczności spełniania przez ubezpieczonych przesłanki rozwiązania stosunku pracy.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale VIII poz. 1 jako prace w warunkach szczególnych wymieniono ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe, które w zarządzeniu resortowym tj. Zarządzeniu Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 31.03.1988r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu leśnictwa i przemysłu leśnego , wykazane są w dziale VIII poz.1 pkt 3 –operator maszyn urządzeń sprzętu przeładunkowego , do których niewątpliwie należy każdy z obsługiwanych przez ubezpieczonego dźwigów .

Zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 19 listopada 2012 r. osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze przekraczającym 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, pozostaje w stosunku pracy , jednakże okoliczność ta od dnia 1 stycznia 2013r. jest irrelewantna dla uprawnień emerytalnych ubezpieczonego.

Przedmiotem sporu pozostawało zatem jedynie ustalenie ,czy ubezpieczony legitymuje się 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym w tym świadectwach pracy, świadectwach pracy w warunkach szczególnych, dokumentów z akt osobowych ubezpieczonego . W tym miejscu wskazać należy, iż nie umknęło Sądowi to, że w zwykłym świadectwie pracy za okres zatrudnienia w Zakładach (...) w R. , wskazano, że ubezpieczony pracował na stanowiskach : ślusarz-mechanik i operator dźwigu, jednakże zauważyć należy , że dotyczy ono okresu zatrudnienia 5.11.1973r. – 30.04.1994 r. , a więc dłuższego niż wykazany świadectwem z dnia 28.06.2002r. okresem pracy w warunkach szczególnych tj. 3.09.1974r. -30.04.1994r. (k. 19 akt emerytalnych ).

Z tą datą , co wynika z dokumentów z akt osobowych , ubezpieczony uzyskał uprawnienia operatora dźwigu i od tej pory wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę operatora.

Okoliczność ta wykazana została także w niebudzący wątpliwości sposób zeznaniami świadków – współpracowników ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia – którzy zgodnie wskazali, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę operatora dźwigu.

Zeznania świadków dotyczą wprawdzie pierwszego ze spornych okresów pracy (3.09.1974r. -30.04.1994r. ) , jednakże zaliczenie tego okresu jest wystarczające dla uznania, że ubezpieczony spełnia wymóg 15 letniej pracy w warunkach szczególnych. Uprawnienia tego nie niweczy to, że sporadycznie w tym okresie ubezpieczony wykonywał pilne i niewielkie naprawy obsługiwanego przez siebie dźwigu. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem , że czynił to bądź po godzinach pracy , bądź między poszczególnymi kursami , co jednak nie ograniczało czasu pracy operatora, która wykonywana była w wymiarze 8 i więcej godzin.

W tych okolicznościach , wobec udowodnienia wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze ponad 15 lat , ubezpieczony F. D. spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W konkluzji z wyżej przytoczonych względów Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami oraz dyspozycję art. 129 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstawania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu F. D. ( z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia ) prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 01 stycznia 2013 r. tj. od dnia wejścia w życie przepisów nowelizujących ustawę o emeryturach i rentach z FUS biorąc pod uwagę, iż pozostałe przesłanki spełnił przed ta datę tj. wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w dniu 24 października 2012 r. , a wiek 60 lat osiągnął z dniem 19 listopada 2012r.

SSO Elżbieta Zabrocka