Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 20/13
POSTANOWIENIE
Dnia 28 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa L. G., J. K. i W. K.
przeciwko K. U.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 maja 2013 r.,
zażalenia powoda W. K. na postanowienie Sądu Apelacyjnego [...]
z dnia 19 listopada 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając Sądowi
Apelacyjnemu orzeczenie o kosztach postępowania
zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie
w sprawie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 19 listopada 2012 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
powoda W. K. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z 10 stycznia 2012 r. w związku z
nieuiszczeniem brakującej opłaty od tego środka odwoławczego w wysokości
15.010 zł.
W zażaleniu na postanowienie z 19 listopada 2012 r. powód zarzucił,
że zapadło ono z naruszeniem art. 373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. oraz w zw.
z art. 18 ust. 2 i art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) poprzez ich niewłaściwe
zastosowanie. Powód twierdził, że wartość przedmiotu zaskarżenia została przez
Sąd nieprawidłowo ustalona na kwotę wyższą niż wartość przedmiotu sporu.
Zarzucił nadto, że zaskarżone postanowienie zapadło z naruszeniem art. 25 w zw.
z art. 368 § 2 in fine i art. 354 k.p.c. poprzez niedoręczenie mu postanowienia
określającego inną wartość przedmiotu zaskarżenia niż wskazana przez niego.
Powód wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie na jego
rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Z akt wynika, że w pozwie z 16 lipca 1997 r. powodowie dochodzili od
pozwanych kwoty 198.961,15 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 118.762,38 zł
od 20 grudnia 1994 r. oraz od kwoty 80.198,77 zł od 10 lutego 1995 r. W toku
postępowania, to jest 27 stycznia 1998 r., pozwany wpłacił na poczet zadłużenia
kwotę 40.000 zł, która została zaliczona na poczet należności głównej, od której
powodowie żądali odsetek od 20 grudnia 1994 r. Równolegle z rozpoznaniem
sprzeciwu pozwanego K. U. od uwzględniającego powództwo wyroku z 10 lutego
1998 r. (zaocznego w stosunku do tego pozwanego), przeciwko drugiemu z
pozwanych prowadzona była egzekucja zobowiązania stwierdzonego
prawomocnym w stosunku do niego wyrokiem z 10 lutego 1998 r., zakończona
wyegzekwowaniem kwoty 80.198,77 zł. W apelacji od wyroku Sądu Okręgowego
w K. z 10 stycznia 2012 r. uchylającego wyrok z 10 lutego 1998 r. w stosunku do
pozwanego K. U. w pkt II, IV i oddalającego w tej części powództwo, powód W. K.
oświadczył (k. 566-567), że w związku z wyegzekwowaniem kwoty 80.198,77 zł od
drugiego z pozwanych cofa powództwo o zasądzenie tej kwoty. Pozostał natomiast
3
przy żądaniu zasądzenia kwoty 158.961 zł i odsetek ustawowych od spłaconej
kwoty 80.198,77 zł za okres od 10 lutego 1995 r. do 21 grudnia 2006 r. (to jest w
kwocie 244.628 zł) oraz odsetek ustawowych od kwoty 40.000 zł za okres od 20
grudnia 1994 r. do 27 stycznia 1998 r. (to jest w kwocie 55.588 zł).
Ostatecznie zatem powód W. K. zaskarżył apelacją wyrok Sądu Okręgowego
co do oddalonego powództwa o zapłatę należności głównej w kwocie 78.762,38 zł i
odsetek od tych kwot należności głównej, które zostały zaspokojone w toku
procesu. Wartość przedmiotu zaskarżenia oznaczył na kwotę 78.762,38 zł i od tej
kwoty uiścił stosowny wpis.
2. Wartość przedmiotu sporu ma być przez powoda określona zgodnie z art.
19-24 k.p.c. Nie zawsze odpowiada ona wartości wszystkich roszczeń, których
powód dochodzi w procesie. Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się m.in.
odsetek, pożytków i kosztów żądanych obok roszczenia głównego (art. 20 k.p.c.).
Art. 20 k.p.c. nie ma zastosowania jedynie do odsetek obliczonych za określony
czas przed wytoczeniem powództwa i doliczonych do dochodzonej sumy dłużnej
już w pozwie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2002 r.,
I PZ 11/02, niepubl.).
Stosownie do powyższej reguły odsetki, których powodowie domagali się od
dochodzonej pierwotnie kwoty 158.961 zł nie miały żadnego znaczenia dla
określenia wartości przedmiotu sporu. Powodowie nie rozszerzali żądania pozwu,
nie występowali z innym żądaniem w miejsce żądania zgłoszonego pierwotnie,
a zatem wartość przedmiotu sporu w sprawie, którą prowadzili nie mogła wzrosnąć
w toku procesu. Przeciwnie, wartość ta zmalała w związku z ograniczeniem
żądania pozwu po częściowym zaspokojeniu roszczeń powodów. Powodowie
podtrzymali pierwotnie zgłoszone żądanie zasądzenia odsetek od kwoty zapłaconej
im dobrowolnie, ale to żądanie nie stało się przez to nowym, dodatkowo
dochodzonym żądaniem pozwu, którego zgłoszenie miałoby modyfikować
pierwotnie ustaloną wartość przedmiotu sporu. Gdyby powodowie nie cofnęli pozwu
w części odpowiadającej zaspokojonej należności głównej, lecz pozostali przy tym
żądaniu, to ustaliwszy tę okoliczność sąd oddaliłby w tej części powództwo, ale nie
miałoby to żadnego wpływu na byt zgłoszonego żądania odsetkowego oraz także
na sposób określenia wartości przedmiotu sporu w toczącej się sprawie.
4
3. Z art. 368 § 2 k.p.c. wynika, że w sprawach o prawa majątkowe należy
w apelacji oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia. Następuje to przy
odpowiednim zastosowaniu art. 19-24 i art. 25 § 1 k.p.c. Wartość przedmiotu
zaskarżenia określona przez powoda pozostaje tożsama z wartością przedmiotu
sporu lub też może być od niej niższa, jeżeli powód nie skarży orzeczenia
w całości. Ze zdania drugiego powołanego wyżej przepisu wynika, że wartość
przedmiotu zaskarżenia może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości
przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył
powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Jak już powiedziano, taka sytuacja nie
miała miejsca w niniejszej sprawie.
Odsetki od kwoty długu głównego dochodzone w procesie obok tego długu
i w związku z art. 20 k.p.c. pozostające bez wpływu na wartość przedmiotu sporu,
żądane w dalszym ciągu po częściowym dobrowolnym zaspokojeniu w toku
procesu należności głównej i cofnięciu pozwu o jej zasądzenie mogą być
wprawdzie wyrażone konkretną kwotą pieniężną (skapitalizowane), ale kwota ta nie
podlega zsumowaniu z kwotą długu głównego, pierwotnie stanowiącą wartość
przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie, w której
dochodzono takich żądań także nie może wzrosnąć o kwotę odpowiadającą
skapitalizowanym odsetkom od spłaconej częściowo należności głównej.
Przypadek taki nie mieści się bowiem w dyspozycji art. 368 § 2 zdanie drugie k.p.c.,
w którym ustawodawca taksatywnie wskazał na sytuacje, gdy wartość przedmiotu
zaskarżenia apelacją jest wyższa niż wartość przedmiotu sporu.
W świetle powyższego trzeba stwierdzić, że powód trafnie kwestionuje
stanowisko Sądu Apelacyjnego, co zadecydowało o uchyleniu zaskarżonego
postanowienia na podstawie art. 39815
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnie Sąd w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie (art. 108 § 1 k.p.c.).
jw