Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 146/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Dołhy
SSN Małgorzata Gierszon
Protokolant Anna Kowal
w sprawie P. R.
skazanego z w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 4 lipca 2013 r.,
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego od rozstrzygnięcia zawartego w
pkt 4 wyroku Sądu Rejonowego w P.
z dnia 14 marca 2012 r., na korzyść skazanego
uchyla zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w P. w
zaskarżonej części i w tym zakresie przekazuje sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w P. orzekał w przedmiocie
połączenia kar P. R. wymierzonych siedmioma prawomocnymi wyrokami,
2
wydanymi przez Sąd Rejonowy w P., między 25 lutego 2008 r. a 9 lutego 2010 r. W
pkt 1 wyroku łącznego połączono 3 wyroki tegoż Sądu w sprawach VII K 29/08 i VII
K 179/08 (tu po uprzednim rozwiązaniu kary łącznej pozbawienia wolności za 3
przestępstwa) oraz VII K 426/08, w których zapadły orzeczenia o karze
ograniczenia wolności (2 wyroki z karami 5 i 6 miesięcy) i pozbawienia wolności (z
karami 1 roku i 2 miesięcy i dwukrotnie po 6 miesięcy), z orzeczeniem kary łącznej
pozbawienia wolności 1 roku i 10 miesięcy (pkt 2 wyroku łącznego). W pkt 5 zaś
połączono wyroki w sprawach II K 1104/09 i II K 1118/09, w których orzeczono kary
10 miesięcy i 5 miesięcy pozbawienia wolności, wymierzając wyrokiem łącznym
karę 1 roku pozbawienia wolności. Natomiast w pkt 4 będącym przedmiotem
zaskarżenia, połączone zostały wyroki w sprawach: a) VII K 618/08 (tu po
rozwiązaniu węzła kary łącznej 10 miesięcy ograniczenia wolności, za dwa czyny z
art. 178a § 1 k.k., za które orzeczono dwie kary jednostkowe po 6 miesięcy
pozbawienia wolności) oraz b) II K 27/09, w której za przestępstwo z art. 158 § 1 i
art. 13 § 1 w zw. z art. 280 § 1 k.k., wymierzono karę 1 roku i 2 miesięcy
pozbawienia wolności i c) II K 101/09, gdzie za przestępstwo z art. 158 § 1 k.k.
orzeczono karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na
okres próby 3 lat. Sąd Rejonowy orzekł w ich miejsce karę łączną 2 lat pozbawienia
wolności.
To odnośnie tego ostatniego rozstrzygnięcia skarżący zarzucił obrazę prawa
materialnego poprzez naruszenie art. 4 § 1 k.k., polegające na zastosowaniu
ustawy nowej i wymierzenie, stosownie do art. 89 § 1a k.k., kary łącznej
bezwzględnego pozbawienia wolności, przy łączeniu kar ograniczenia wolności
oraz pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem i bez takiego
zawieszenia, mimo że w czasie popełnienia tych przestępstw obowiązywała ustawa
względniejsza dla skazanego, gdyż art. 89 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym
przed dniem 8 czerwca 2010 r., wykluczał możliwość orzeczenia w takiej sytuacji
kary łącznej bezwzględnego pozbawienia wolności. Wywodząc w ten sposób
skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w
tym zakresie Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Kasacja ta jest zasadna w oczywistym stopniu, a nadto została wniesiona na
korzyść oskarżonego, stąd też rozpoznano ją na posiedzeniu, o jakim mowa w art.
535 § 5 k.p.k. Rzeczywiście ma rację skarżący, że Sąd Rejonowy, mimo że nie
przywołał w części dyspozytywnej art. 89 § 1 a k.k., to przepis ten zastosował. O ile
bowiem, art. 89 § 1 k.k. zakłada, że w razie skazania za zbiegające się
przestępstwa m.in. na kary ograniczenia wolności i pozbawienia wolności z
warunkowym i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania, sąd może w wyroku
łącznym warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej, jeżeli tylko istnieją ku temu
przesłanki wskazane w art. 69 k.k., to nowy § 1a art. 89 k.k. - wprowadzony nowelą
z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589), obowiązującą od dnia 8
czerwca 2010 r. - zakłada już, iż w razie skazania za zbiegające się przestępstwa
na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, sąd
może w wyroku łącznym orzec karę bez takiego zawieszenia. Sąd orzekający w tej
sprawie w pkt 5 swojego wyroku rozwiązanie to zastosował, skoro orzekł karę 2 lat
bezwzględnego pozbawienia wolności, w sytuacji, gdy łączył zarówno karę
pozbawienia wolności orzeczoną w sposób bezwzględny wraz z taką karą, ale
warunkowo zawieszoną i karą ograniczenia wolności.
Jednakże, jak zasadnie wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego,
możliwość sięgania do rozwiązania wskazanego w nowym art. 89 § 1a k.k. może,
zgodnie z art. 4 § 1 k.k., dotyczyć wyłącznie skazań za zbiegające się przestępstwa
popełnione po dniu 7 czerwca 2010 r., a więc po wejściu w życie wskazanej wyżej
nowelizacji (zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2010 r., II
KK 156/10, LEX nr 783279 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2011
r., V KK 74/11, OSNKW 2011, z. 6, poz. 54, z dnia 2 sierpnia 2011 r., IV KK 186/11,
LEX nr 897770, czy z dnia 6 grudnia 2012 r., V KK 364/12, LEX nr 1231661).
Rozwiązanie wynikające zatem ze wskazanego nowego przepisu art. 89 § 1a k.k.
nie może być odnoszone do przestępstw objętych niniejszym wyrokiem łącznym,
jako że wszystkie one popełnione zostały jeszcze przed 8 czerwca 2010 r.
Tym samym, rzeczywiście Sąd Rejonowy obraził art. 4 § 1 k.k., nakazujący
stosowanie ustawy obowiązującej poprzednio, a nie ustawy aktualnej, jeżeli owa
poprzednia ustawa jest względniejsza dla sprawcy. Tak zaś było niewątpliwie na
gruncie art. 89 k.k., przed wprowadzeniem do tego artykułu § 1a. Przepis art. 89 §
4
1 k.k. w brzmieniu, jakie mogło i powinno być odnoszone do kar łączonych
zaskarżonym wyrokiem, z uwagi na datę popełnienia przestępstw, za które je
wymierzono, tj. przed dniem 8 czerwca 2010 r., zakładał wprawdzie jedynie, że w
razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności,
ograniczenia wolności albo grzywny, z warunkowym zawieszeniem i bez
warunkowego zawieszenia ich wykonania, Sąd może zawiesić wykonanie kary
łącznej, jeżeli istnieją przesłanki określone w art. 69 k.k. W orzecznictwie Sądu
Najwyższego przyjmowano jednak na gruncie tego przepisu, że w razie skazania
za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem ich wykonania i bez warunkowego zawieszenia, nie jest
dopuszczalne orzeczenie jej w wyroku łącznym bez warunkowego zawieszenia (tak
już w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2001 r., I KZP 2/01, OSNKW
2001, z. 5-6, poz. 41). Zatem, jeżeli rozważa się połączenie kar pozbawienia
wolności, których wykonanie warunkowo zawieszono i kar bez takiego zawieszenia,
a nie zachodzą przewidziane w art. 69 k.k. podstawy do warunkowego zawieszenia
kary łącznej, nie może w ogóle dojść do wydania wyroku łącznego, który -
obejmując również karę jednostkową z warunkowym zawieszeniem jej wykonania -
zakładałby karę łączną bezwzględnie wykonywaną (zob. uzasadnienie w/w uchwały
Sądu Najwyższego, I KZP 14/01).
Powyższe wskazuje, że zaskarżony wyrok w części, w jakiej objęto go
niniejszą kasacją, ostać się nie może. Dlatego też Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżone rozstrzygnięcie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania w tym
zakresie Sądowi Rejonowemu w P. Przy ponownym jej rozpoznawaniu, Sąd ten
powinien mieć na uwadze wskazane wcześniej zapatrywania prawne odnośnie
zarówno tego, od jakiej daty możliwe jest, przy wydawaniu wyroku łącznego,
korzystanie z obecnie obowiązującego rozwiązania zawartego w art. 89 § 1a k.k.,
jak i co do sposobu rozumienia brzmienia art. 89 § 1 k.k. sprzed nowelizacji, która
wprowadziła do art. 89 jego § 1a.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak na wstępie.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13