Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 169/13
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Ryński
w sprawie B. M.
skazanego z art. 305 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 9 lipca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 26 lutego 2013 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w T.
z dnia 10 września 2012 r.
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
2. obciążyć skazanego B. M. kosztami sądowymi
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 10 września 2012 r., Sąd Rejonowy skazał B. G. M. za
przestępstwo z art. 305 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia i na podstawie art.
69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt.1 k.k. wykonanie tej kary warunkowo zawiesił na okres
próby 2 lat oraz obciążył go kosztami sądowymi. W sprawie tej jako oskarżony
występował również R. W. K., który także został skazany za przestępstwo z art. 305
§ 1 k.k.
Powyższy wyrok zaskarżyli apelacją obrońcy oskarżonych B. M. i R. K. oraz
prokurator.
2
Obrońca oskarżonego na podstawie art. 438 pkt. 2 i 3 k.p.k. zarzucił
orzeczeniu Sądu I instancji naruszenie przepisów prawa procesowego a to: art. 2 §
2, 5 § 2, 7, 17 § 1 pkt 9 ( pkt. II.1), 366 § 1, 410, 413 § 2 pkt. 1 i 424 § 1 pkt. 1
k.p.k. oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego
wyroku mających wpływ na jego treść.
Powołując się na powyższe wniósł on o umorzenie postępowania, pomijając
jednak konieczność złożenia w takim wypadku wniosku o uprzednie uchylenie
zaskarżonego wyroku. Alternatywnie postulował o uniewinnienie oskarżonego B. M.
od popełnienia zarzucanego mu czynu.
Natomiast prokurator, w apelacji wywiedzionej na niekorzyść obydwu
oskarżonych, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i podwyższenie orzeczonej im
kary pozbawienia wolności oraz wymierzenie każdemu z oskarżonych kary
grzywny.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 26 lutego 2013 r., zmienił zaskarżony wyrok,
m.in. w odniesieniu do oskarżonego B. M., w ten sposób, że w opisach
przypisanych oskarżonym czynów przyjął, iż podmiotem pokrzywdzonym
przestępstwem z art. 305 § 1 k.k. jest Gmina I. Nadto na podstawie art. 33 § 2 k.k.
wymierzył oskarżonemu B. M. karę 150 stawek grzywny, po 100 złotych każda, a
w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy, obciążając oskarżonego
kosztami sądowymi postępowania odwoławczego, w części na niego
przypadającej.
Wyrok ten został zaskarżony kasacją przez obrońcę oskarżonego B. M.,
który zarzucił orzeczeniu Sądu odwoławczego:
1. naruszenie art. 433 § 2 k.p.k., poprzez chybioną oraz niepełną kontrolę wyroku
Sądu Rejonowego z dnia 10 września 2012 r., wydanego w sprawie II K …/11, w
zakresie odnoszącym się do naruszenia przez Sąd I instancji art. 17 § 1 pkt 10
k.p.k. (pkt II.1. petitum skargi apelacyjnej), poprzez jego bezzasadne
niezastosowanie i w konsekwencji nie umorzenie postępowania
prowadzonego w niniejszej sprawie, pomimo braku wniosku o ściganie skazanego
B. M.;
2. naruszenie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k., polegające na
ich bezzasadnym niezastosowaniu i w konsekwencji zaniechaniu uchylenia wyroku
3
Sądu Rejonowego, w sytuacji gdy w okolicznościach przedmiotowej sprawy mamy
do czynienia negatywną przesłanką o której mowa w art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k., a to
wobec braku wniosku o ściganie.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 537 § 1 i 2 k.p.k., skarżący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku oraz wyroku Sądu Rejonowego i umorzenie
postępowania prowadzonego w niniejszej sprawie.
Prokurator Prokuratury Okręgowej, w odpowiedzi na kasację, wniósł o jej
oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja obrońcy skazanego okazała się bezzasadna w stopniu oczywistym.
Warto przypomnieć, że w przypadku prawomocnego skazania oskarżonego na
karę inną niż bezwzględna kara pozbawienia wolności, możliwość wniesienia
kasacji przez stronę na korzyść oskarżonego doznaje istotnych ograniczeń,
ponieważ w takim przypadku zgodnie z przepisem art. 523 § 1 i § 4 pkt. 1 k.p.k.
kasacja może być wniesiona od wyroku sądu odwoławczego tylko z powodu
uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. (zob. postanowienie SN z dnia 1
października 2003 r., OSNwSK 2003/1/2097). W sprawie niniejszej B. M. został
prawomocnie skazany na karę pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania. Zatem, obrońca oskarżonego stracił możliwość
wywiedzenia kasacji w oparciu o zarzut innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli
mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia (art. 523 § 1 k.p.k.), dlatego też
zarzuty kasacyjne odnoszą się do nieuwzględnienia przez Sąd Okręgowy
wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej w postaci braku wniosku o
ściganie (art. 439 § 1 pkt. 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt. 10 k.p.k.). Należy
podkreślić, że obrońca oskarżonego w wywiedzionej apelacji podnosił identyczny
zarzut oparty na bezwzględnej przyczynie odwoławczej i Sąd Okręgowy rozpoznał
go w sposób rzetelny oraz zgodny z wymogami określonymi w art. 433 § 2 k.p.k. w
zw. z art. 457 § 3 k.p.k., szczegółowo argumentując swoje stanowisko. W związku z
tym skarżący oczekuje, że w ramach kontroli kasacyjnej Sąd Najwyższy podda
analizie ten sam zarzut, powtarzając w ten sposób kontrolę apelacyjną. W
przypadku zarzutu innego rażącego naruszenia prawa, o którym mowa w art. 523 §
1 k.p.k., taka dublująca kontrola apelacyjna byłaby niedopuszczalna, wobec
4
dwuinstancyjności orzekania, jednak nie dotyczy zarzutu opartego na bezwzględnej
przyczynie odwoławczej, skoro obowiązkiem Sądu Najwyższego, jest zbadanie
wystąpienia tego rodzaju uchybień niezależnie od granic zaskarżenia i
podniesionych zarzutów (art. 536 k.p.k.).
Stanowisko obrońcy, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do złożenia
formalnego wniosku o ściganie zgodnego z wymogami stawianymi przez art. 305 §
3 k.k., ponieważ we wniosku skierowanym przez wójta Gminy do Sądu nie
wskazano osób objętych tym wnioskiem, w sytuacji gdy na etapie postępowania
jurysdykcyjnego, na którym ten wniosek został złożony – przeszło rok po
wniesieniu aktu oskarżenia, pokrzywdzonej Gminie I. i uprawnionemu do
działania w jej imieniu wójtowi, tożsamość oskarżonych była znana, nie jest trafne.
Wydaje się chybiona sugestia skarżącego, że inne wymogi formalne wniosku
o ściganie powinien pokrzywdzony spełnić w sytuacji gdy zna on sprawców –
wówczas należałoby wymagać od niego dokładnego wskazania osób, które chce
on objąć wnioskiem, a inne gdy tożsamość tych osób nie jest mu znana – wtedy
trzeba byłoby dopuścić możliwość złożenia wniosku, który nie precyzowałby
sprawców. Stanowisko to jest sprzeczne z dyspozycją art. 12 § 2 k.p.k., który
określając wymogi formalne wniosku o ścignie zezwala na wskazanie w nim także
sprawców anonimowych. Gdyby podzielić argumenty skarżącego, to w razie
złożenia wniosku o ściganie anonimowe należałoby po wykryciu domniemanych
sprawców uzupełnić zgłoszone uprzednio żądanie ścigania w odniesieniu do tych
osób, a taki wymóg dotyczy jedynie osób najbliższych. Jak słusznie podkreśla się w
orzecznictwie SN utrwalonym w praktyce, przepisy prawa karnego materialnego i
procesowego nie nakładają na uprawnionego do złożenia wniosku o ściganie
obowiązku imiennego wskazania sprawców (zob. postanowienie SN z dnia 25
kwietnia 2013 r., III KK 121/12, LEX nr 1314375, wyrok SN z dnia 16 sierpnia 1972
r., II KR 121/72, OSNPG 1973, z. 6, poz. 79, LEX nr 16743) i to niezależnie od
stadium postępowania w którym ten wniosek został złożony. Na marginesie należy
zauważyć, że treść przedmiotowego wniosku pozwala twierdzić, iż podmiot
reprezentujący pokrzywdzonego sposób wyraźny wyartykułował wolę ścigania
oskarżonych w tej sprawie, o czym świadczy zdanie końcowe odnoszące się do
szkody jaką oskarżeni w tej sprawie mieli wyrządzić Gminie I.
5
Warto przypomnieć, że wniosek o ściganie został złożony przez wójta Gminy
I. w dniu 7 września 2001 r., w trakcie ponownego rozpoznania sprawy przed
Sądem I instancji (k.439).
W konsekwencji wniosek ten konwalidował wskazany przez skarżącego
brak formalny, usuwając tym samym negatywną przesłankę procesową ,o której
mowa w art. 17 § 1 pkt. 10 k.p.k., albowiem ma ona charakter względny i może być
usunięta aż do upływu przedawnienia (zob. wyrok SN z dnia 23 listopada 2011 r., I
KK 279/11, LEX nr 1084721).
Z tych względów należało oddalić kasację obrońcy skazanego jako
oczywiście bezzasadną. Orzeczenie o kosztach sądowych postępowania
kasacyjnego oparto na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.