Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 21/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Grzegorz Misiurek
Protokolant Bożena Kowalska
w sprawie z powództwa Domu Maklerskiego I. S.A. w K.
przeciwko G. S.A. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 21 listopada 2013 r.,
skargi strony pozwanej
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 20 maja 2011 r.,
oddala skargę.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2011 r., Sąd Rejonowy oddalił powództwo
Domu Maklerskiego I. SA przeciwko G. SA o zapłatę kwoty 31 713,15 zł wraz z
ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 9 lutego 2005 r., strony zawarły
umowę, na podstawie której powódka pełniła funkcję sponsora emisji akcji
emitowanych przez pozwaną, w szczególności prowadziła rejestr akcjonariuszy,
księgowość papierów wartościowych, potwierdzała zgodność świadectw
depozytowych, wypłacała dywidendę, za miesięcznym wynagrodzeniem 5 000 zł.
Pozwana wypowiedziała tę umowę, a okres wypowiedzenia upłynął w dniu
31 grudnia 2009 r. W okresie wypowiedzenia w dniu 1 września 2009 r., powódka
wezwała pozwaną do wskazania podmiotu, do którego ma przelać papiery
wartościowe klientów. Na dzień 1 grudnia 2009 r. i 29 czerwca 2010 r., w rejestrze
figurowało 2 klientów posiadających 110 akcji. Powódka prowadziła rejestr emisji
akcji od stycznia do czerwca 2010 r. i wystawiała co miesięczne faktury opiewające
na kwotę 5000 zł. z tytułu wynagrodzenia za wykonywaną usługę. Pozwana
pisemnie odmawiała zapłaty, a ponadto pismem z dnia 22 kwietnia 2010 r. wezwała
powódkę do przekazania rejestru sponsora akcji upoważnionemu podmiotowi,
tj. M. Dom Maklerski SA w W.
W dniu 15 czerwca 2010 r., zostało zawarte porozumienie pomiędzy
powódką, pozwaną, a M. Domem Maklerskim SA, które określiło terminy i zasady
przejęcia rejestru sponsora prowadzonego przez powódkę do dnia 30 czerwca
2010 r. Jednocześnie w § 7 strony oświadczyły, że z dniem 31 grudnia 2009 r.,
uległa rozwiązaniu umowa z dnia 9 lutego 2005 r., a do czasu przekazania rejestru
sponsora powódka nadal świadczy usługi prowadzenia rejestru sponsora emisji dla
akcji pozwanej spółki.
Według oceny Sądu Rejonowego, zachowanie pozwanej po wypowiedzeniu
umowy świadczyło o woli zakończenia stosunku prawnego i nie było żadnych
podstaw do przyjęcia, że pozwana potwierdziła czynności powódki w rozumieniu
art. 756 k.c. Wprawdzie powódka wykonywała usługę dla pozwanej, polegającą na
prowadzeniu rejestru, ale strony nie zawarły w tym zakresie żadnej umowy.
3
Powódka nie wykazała aby uzgodniono wysokość wynagrodzenia, ani szczegółowo
zakresu wykonanej usługi, jak również nie powołała dowodów na ustalenie jakie
wynagrodzenie należy się za wykonana usługę (art. 735 § 2 k.c. w zw. z art. 750
k.c.). Wyraziła pogląd, że z zawartego w dniu 15 czerwca przez strony
porozumienia wynika, iż powódka nie wykonała w całości wszystkich usług
określonych w umowie z dnia 9 lutego 2005 r.
Powódka w apelacji zarzuciła przede wszystkim naruszenie prawa
materialnego tj. art. 56 k.c. i art. 394 § 2 k.c. w zw. z art. 65 k.c. przez niewłaściwe
zastosowanie polegające na skupieniu się przez sąd jedynie na literalnym
brzmieniu umowy zawartej przez strony z pominięciem skutków, które wynikają
z ustawy, z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów, a także
regulaminu KDPW oraz z Szczegółowych Zasad Działania KDPW i uznanie
wskutek tego, że umowa między stronami nie uzależniała skuteczności jej
rozwiązania od innych czynności niż wypowiedzenie na piśmie, a tym samym,
iż doszło do skutecznego rozwiązania umowy; naruszenie art. 756 k.c. w zw. a art.
65 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że w § 7
porozumienia z dnia 15 czerwca 2010 r. pozwana nie potwierdziła czynności
powoda dokonywanych od stycznia 2011 r., a w związku z tym nie doszło do
nadania prowadzeniu spraw skutków zlecenia.
Skarżąca także podniosła, że pozwana zleciła powodowi wykonywanie
funkcji sponsora emisji w rozumieniu zasad obowiązujących w KDPW, które
stanowią wzorzec umowy (art. 384 i następne k.c.), wiążący obie strony,
a jednocześnie nie wymagający ich doręczenia drugiej stronie, gdyż pozwana
mogła się z łatwością dowiedzieć o ich treści (art. 384 § 2 k.c.).
Na skutek apelacji wniesionej przez powódkę Sąd Okręgowy wyrokiem z
dnia 20 maja 2011 r. zmienił zaskarżony wyrok i powództwo w całości uwzględnił.
Wskazał, że zarzuty apelacyjne okazały się trafne. Umowa z dnia 9 lutego 2005 r.,
o wykonywanie funkcji sponsora emisji w świetle Regulaminu Krajowego Depozytu
Papierów Wartościowych i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi (Dz. U. Nr 104, poz. 708 ze zm.) polega na prowadzeniu rejestru
sponsora emisji. Jego z kolei prowadzenie polega na „przechowywaniu” papierów
4
wartościowych, na realizacji dyspozycji klienta tych papierów wartościowych do
rozrachunku zawartych na jego rachunku transakcji, na weryfikacji zgodności
świadectw depozytowych z rejestrem, prowadzeniu księgowości papierów
wartościowych, wypłacaniu dywidendy i innych czynnościach, W rezultacie, według
jego oceny usługa wykonywana przez powódkę od stycznia 2010 r., do czerwca
2010 r była prowadzeniem rejestru sponsora emisji i wykonywaniem umowy z dnia
9 lutego 2005 r.
Zdaniem Sądu Okręgowego taka kwalifikacja umowy o wykonywanie funkcji
sponsora emisji ma znaczenie w świetle postanowień regulaminu Krajowego
Depozytu Papierów Wartościowych i Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
Z aktów tych wynikają warunki ustawowe i zwyczajowe do prowadzenia rejestru
sponsora emisji. Może bowiem nim być tylko podmiot spełniający ustawowe
przesłanki prowadzenia rejestru, a poza tym obowiązki emitenta i sponsora emisji
określają nie tylko postanowienia kontraktowe, ale i ustawowe także w kwestii,
odnoszącej się do możliwości faktycznych i przyczyn jej rozwiązania.
W świetle zapisów kontraktowych umowa uległa rozwiązaniu na skutek
upływu okresu wypowiedzenia, niemniej według ustawy o obrocie papierami
wartościowymi rejestr prowadzony przez sponsora emisji ma charakter rejestru
praw podmiotowych i jego zamknięcie wiąże się z koniecznością przeniesienia
papierów wartościowych na inny rachunek papierów wartościowych ich posiadacza.
Wyraził stanowczy pogląd, że samo wypowiedzenie umowy o prowadzenie rejestru
sponsora emisji przez jedną ze stron nie może zniweczyć ustawowych skutków
zapisu papierów wartościowych w rejestrze sponsora emisji.
Ustawa nakłada na sponsora obowiązek prowadzenia rejestru do momentu
przekazania go innemu upoważnionemu podmiotowi. W sprawie pozwany emitent
po wypowiedzeniu umowy o wykonywanie funkcji sponsora emisji zaniechał
wskazania sponsorowi podmiotu, który przejąłby prowadzenie rejestru zbioru
papierów wartościowych i przez to zachowanie przedłużył stosunek
zobowiązaniowy pomiędzy stronami. W rezultacie powódce należy się
wynagrodzenie za prowadzenie rejestru sponsora emisji za okres od stycznia do
czerwca 2010 r. zgodnie z § 3 umowy z dnia 9 lutego 2005 r.
5
W skardze z dnia 9 kwietnia 2013 r. pozwana wniosła o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego z dnia 20 maja
2011, opierając ją na podstawach:
- rażącego naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 365`1
k.c. w zw.
z art. 65 § 1 k.c. i art. 750 k.c. przez ich niezastosowanie;
- rażącego naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 353 § 1 k.c.
w zw. z art. 65 § 1 k.c. przez przyjęcie, że pozwanego obciążał obowiązek
wskazania podmiotu, który ma przejąć od powoda prowadzenie rejestru zbioru
papierów wartościowych, oraz przyjęcie, że przez niewskazanie tego podmiotu
pozwana przedłużyła stosunek zobowiązaniowy pomiędzy stronami;
- rażącego naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c. w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c. przez niewyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia
i nieprzytoczenie przepisów prawa stanowiących podstawę orzeczenia, oraz
naruszenie art. 321 § 1 k.p.c. przez naruszenie zakazu wyrokowania ponad
żądanie powoda zgłoszone w pozwie.
Pozwana wskazała, że skutkiem powołanych naruszeń prawa materialnego
i procesowego jest niezgodność zaskarżonego wyroku w szczególności z art. 3651
k.c. w zw. z art. 746 § 1 k.c. normującymi skutki wypowiedzenia zobowiązań
o charakterze ciągłym, z art. 3531
wyrażającym zasadę swobody umów
i z określoną w art. 7 Konstytucji zasadą praworządności.
Prokurator Generalny w piśmie z dnia 11 września 2013 r wyraził pogląd,
że wyrok Sądu Okręgowego w K. z dnia 20 maja 2011 r. jest zgodny z prawem i w
związku z tym skarga powinna zostać oddalona.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu w zasadzie drugiej instancji, gdy
przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a jego zmiana lub
uchylenie w drodze innych środków prawnych, nie było i nie jest możliwe (art. 4241
§ 1 k.p.c.). Zasadą jest, że prawomocność, tworzy nowy stan prawny pomiędzy
stronami albo erga omnes, jak też sanuje wszelkie ewentualne naruszenia prawa,
6
którymi orzeczenie ewentualnie jest dotknięte. Dlatego przy wykładni zawartego
w art. 4241
§ 1 k.p.c. pojęcia „niezgodności z prawem” należy uwzględnić istotę
i sens odpowiedzialności państwa przewidzianej w art. 4171
§ 2 k.c. w zw. z art.
77 Konstytucji oraz naturę władzy sądowniczej. Swoboda ocen sędziego wynika nie
tylko z jej istoty, ale często z pojęć niedookreślonych, czy klauzul generalnych.
W związku z tym w teorii prawa trafnie przyjmuje się istnienie tzw. luzu
decyzyjnego, który oznacza możliwość wyboru przez sędziego jednego
z możliwych rozwiązań.
Poza tym treść orzeczenia zależy od wyników wykładni, które mogą być
różne w zależności od przedmiotu i stosowanych jej metod. W związku
z otwartością semantyczną języka w tym także języka prawnego mogą mieć
miejsce różne poprawne z punktu widzenia metod interpretacje. Z tych przyczyn
tezę o istnieniu jedynego trafnego orzeczenia należy odrzucić. Dlatego też należy
uznać, że różnej treści orzeczenia wydane w podobnej sprawie mogą być „zgodne
z prawem” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 1991 r., III ARN
32/91, PUG 1992, nr 2-3, poz. 4).
Z tych wszystkich względów definicja bezprawności dotycząca art. 4241
§ 1
k.p.c. jest nieco odmienna od tego ogólnego pojęcia funkcjonującego na gruncie
prawa materialnego i procesowego. Prawomocne orzeczenie jest niezgodne
z prawem, gdy jest sprzeczne z niepodlegającymi różnej wykładni przepisami
i z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć (por. np. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 7 lipca 2006 r., I CNP 33/06, OSNC 2007, nr 2, poz.35, z dnia
31 marca 2006 r., IV CNP 25/05OSNC 2007, nr 1, poz. 17, z dnia 14 grudnia
2006 r., I BP 13/06, M. P. Pr. 2007, nr 5, poz. 253).
Na gruncie postępowania kasacyjnego w judykaturze utrwalony jest pogląd,
że obraza art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. może stanowić
usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej wtedy, gdy uzasadnienie
zaskarżonego wyroku nie ma wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera tak
kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę kasacyjną (por. np. orzeczenia
Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1997 r., I CKN 312/97, z 19 lutego
2002 r., IV CKN 718/00, z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 11862/00, z dnia
7
20 lutego 2003 r., I CKN 65/01, z dnia 22 maja 2003 r., II CKN 121/01,
niepublikowane i z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4,
poz. 83). Pogląd ten jest także w zasadzie aktualny na gruncie postępowania
skargowego, niemniej ze względu na zasygnalizowane pojęcie niezgodności
z prawem braki w uzasadnieniu aby były skuteczne musiałyby mieć taki wymiar,
że uniemożliwiłyby ocenę zasadności skargi. Tymczasem zestawienie
uzasadnienia zaskarżonego wyroku z zarzutami apelacyjnymi pozwala odtworzyć
sposób rozumowania sądu drugiej instancji i stwierdzić podstawę prawną
zaskarżonego wyroku. Przedstawione w skardze zarzuty materialne także
prowadzą do wniosku, że skarżący na podstawie uzasadnienia zaskarżonego
wyroku wywiódł te unormowania, które stanowiły jego podstawę prawną. Poza tym,
generalnie o tym, czy zaskarżony wyrok jest zgodny z prawem przesądza jego
sentencja, gdyż uzasadnienie ma charakter motywacyjny i wtórny.
Bezpodstawny okazał się także zarzut obrazy art. 321 k.p.c. w zw. z art. 391
k.p.c., gdyż Sąd drugiej instancji nie naruszył zakazu orzekania ponad żądanie.
Przede wszystkim, nie zasądził na rzecz powódki nic więcej, ani z innej podstawy
niż podniesiona w pozwie. Wbrew stanowisku skarżącej powódka już w pozwie
odwoływała się do stosunku prawnego ukształtowanego na podstawie umowy stron
zawartej w dniu w dniu 9 lutego 2005 r. i dodatkowo do porozumienia zawartego
przez strony w dniu 15 czerwca 2010 r., podnosząc że pozwana spółka nawet po
rozwiązaniu umowy (a nie stosunku prawnego łączącego strony), nadała
działaniom powódki skutki zlecenia w rozumieniu art. 756 k.c. Do tych wszystkich
okoliczności uzasadniających żądanie odwołała się powódka w apelacji, czego
wyrazem był zakres zarzutów apelacyjnych. Wyraźnie trzeba jednak zastrzec,
że pomimo pewnych braków uzasadnienia, Sąd Okręgowy wyraźnie stwierdził,
że apelacja zasługiwała na uwzględnienie ze względu na trafność podniesionych
w niej zarzutów (a nie jednego z zarzutów).
Nie zostały także w wyżej zasygnalizowany sposób naruszone powołane
przepisy prawa materialnego. W sprawie artykuł 65 k.c. był stosowany do wykładni
umowy stron z dnia 9 lutego 2005 r. zlecającej powódce przez pozwaną
wykonywanie funkcji sponsora akcji zwykłych na okaziciela kolejnych emisji, oraz
porozumienia stron z dnia 15 czerwca 2010 r.
8
Mając na uwadze zarzuty apelacyjne i niezakwestionowanie w skardze
stosowania w sprawie art. 384 § 2 k.c. należało przyjąć, że integralnym elementem
umowy o pełnienie funkcji sponsora akcji przez powódkę był Regulamin Krajowego
Depozytu Papierów Wartościowych (dalej: KDPW) i Szczegółowe Zasady Działania
KDPW. Istnienie obowiązku zapłaty pozwanej za wykonywaną przez powódkę
usługę prowadzenia rejestru akcji pozwanej w pierwszym półroczu 2010 r. nastąpiło
w drodze wykładni § 42 Regulaminu KDPW i § 26 Szczegółowych Zasad Działania
KDPW r. Z § 42 Regulaminu wynika, że do każdego wniosku o dokonanie zmian
w sposobie rejestrowania papierów wartościowych wprowadzonych uprzednio do
depozytu załącza się list księgowy. Z kolei według § 26 Szczegółowych Zasad
Działania zamknięcie konta podmiotowego, następuje pod warunkiem, że w dniu,
w którym jego zamknięcie ma nastąpić, na koncie tym nie są rejestrowane żadne
papiery wartościowe.
Wywiedzenie w drodze wykładni z tych postanowień, że zamknięcie konta
w rejestrze akcji nie mogło nastąpić dopóki na koncie zarejestrowane były papiery
wartościowe, a te przekazane być nie mogły do czasu wskazania właściwego
podmiotu przez pozwaną nie naruszało art. 65 k.c. w wyżej zasygnalizowany
sposób, gdyż z § 42 ust. 2 Regulaminu wynika, że przedstawienie zmiany danych
dotyczących papierów wartościowych objętych listem księgowym jest obowiązkiem
emitenta akcji, a więc w sprawie było obowiązkiem strony pozwanej.
W razie nawet hipotetycznego przyjęcia, że nawiązany przez strony umową
z dnia 9 lutego 2005 r. stosunek prawny wygasł na skutek wypowiedzenia umowy
z dniem 31 grudnia 2009 r., to nie był także naruszony w rozumieniu art. 4241
§ 1
k.p.c. art. 65 k.c. przez wykładnię porozumienia stron z dnia 15 czerwca 2010 r.
w kierunku, że pozwana nadała nim działaniom powódki polegającym na
wykonywaniu funkcji sponsora akcji w okresie pierwszej połowy 2010 r. skutki
zlecenia w rozumieniu art. 756 k.c. Spór bowiem o wynagrodzenie już istniał
wcześniej, a pomimo tego pozwana zawarła z powódką to porozumienie. W jego
§ 7 strony uzgodniły, że do czasu przekazania rejestru sponsora powódka nadal
świadczy usługi prowadzenia rejestru sponsora emisji dla akcji pozwanej spółki.
9
Trafnie w apelacji powódka podniosła, że w literaturze podkreśla się,
iż samo potwierdzenie jest dopuszczalne także w toku prowadzenia sprawy
i wyraża ono akceptację tj. zgodę osoby zainteresowanej na czynności dokonane
przez prowadzącego jej sprawę bez zlecenia. Skoro w piśmiennictwie przyjmuje
się, że zlecenie w świetle art. 756 k.c. obejmuje każdy odpowiedni stosunek
prawny, z którego wynika uprawnienie do zajmowania się cudzą sprawą,
a prowadzenie sprawy polega na spełnianiu świadczenia charakterystycznego dla
określonej umowy, to potwierdzenie wywołuje skutek w postaci zastosowania do
stosunku prawnego łączącego strony przepisów jej dotyczących.
Obydwie strony wskazywały, że treść stosunku prawnego jaki ich łączył był
określony nie tylko przez umowę z dnia 9 lutego 2005 r. ale także wywoływała ona
skutki prawne, które wynikały z ustawy, z zasad współżycia społecznego
i z ustalonych zwyczajów (art. 56 k.c.), niemiej ze wskazywanych unormowań
wywodziły odmienne wnioski.
Powódka podnosiła, że do tej umowy zawartej przez strony należało
stosować przepisy dotyczące przechowania, które jest umową realną,
co oznaczało, że obok istnienia oświadczeń woli stron warunkiem prawnym jej bytu
jest wydanie rzeczy. W rezultacie gdy zaś umowa ma ulec rozwiązaniu, rzecz
przechowywana musi ulec zwrotowi. Specyfika zawartej przez strony umowy z dnia
9 lutego 2005 r. o wykonywanie funkcji sponsora emisji, polegała na tym, że tylko
ściśle określony krąg podmiotów może pełnić takie usługi i z tego względu powódka
nie mogła zwrócić papierów wartościowych pozwanej, lecz przekazać je tylko
i wyłącznie innemu podmiotowi uprawnionemu do prowadzenia rejestru sponsora,
będącego uczestnikiem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Bez
wskazania tej informacji przez pozwaną – z uwagi na realny charakter umowy –
niemożliwe było jej wygaśnięcie, a pozwana nie wykonała na czas wezwania
powódki i z opóźnieniem w piśmie z dnia 22 kwietnia 2010 r. wskazała podmiot
uprawniony do prowadzenia rejestru sponsora, niemniej dopiero po zawarciu przez
strony porozumienia z dnia 15 czerwca 2010 r. Zarząd Krajowego Depozytu
Papierów Wartościowych S.A. podjął w dniu 29 czerwca 2010 r. uchwałę nr 378/10,
w której postanowił, że z dniem 30 czerwca 2010 r. ustaje wykonywanie przez
spółkę Dom Maklerski I. SA uczestnictwa w Krajowym Depozycie papierów
10
Wartościowych w typie sponsor emisji akcji G., oraz że zostaje rozszerzone
uczestnictwo spółki M. Dom Maklerski SA w KDPW dla akcji G. Dopiero podjęcie
tej uchwały umożliwiło powódce przekazanie prowadzenia rejestru sponsora
zgodnie z porozumieniem stron i uchwałą Zarządu KDPW rejestru sponsora akcji
wyemitowanych przez pozwaną Domowi Maklerskiemu Millenium SA., a zatem za
okres pierwszego półrocza należało się powódce wynagrodzenie określone w
umowie z dnia 9 lutego 2005 r.
Taka wykładnia, znajdująca zresztą oparcie w niektórych wypowiedziach
literatury nie narusza w sposób wyżej zasygnalizowany art. 5 ust 4. w zw. z art. 6
ust 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., o obrocie instrumentami finansowymi (jedn.
tekst: Dz. U. z 2010 r., Nr 211, poz. 1384 ze zm.) według którego to unormowania
emitent papierów wartościowych zobowiązany jest do zawarcia umowy, której
przedmiotem jest rejestracja tych papierów w depozycie papierów wartościowych
prowadzonym przez Krajowy Depozyt lub spółkę, której Krajowy Depozyt przekazał
wykonywanie czynności z zakresu zadań o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1 tej
ustawy. Wykładnia ta broni się bowiem w świetle możliwych technik
interpretacyjnych.
Z kolei pozwana powołując się na konkretną pozycję literatury wywodziła,
że do umowy nienazwanej, jaką jest umowa o świadczenie usług sponsora emisji
akcji, która nie jest uregulowana innymi przepisami stosuje się odpowiednio
zgodnie z art. 750 k.c. przepisy o zleceniu, a zatem zawarta przez strony umowa
podlegała uregulowaniom zamieszczonym w tytule XXI k.c., i w związku z tym,
skoro strony zastrzegły możliwość jej wypowiedzenia to uległa rozwiązaniu
zgodnie z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia tj. z końcem 2009 r.
Podkreśliła jednocześnie, że postanowienie to jest zgodne z zasadą
o niedopuszczalności kreowania zobowiązań bezterminowych o charakterze
ciągłym (art. 3651
k.c.).
Wskazała także, że istota funkcji sponsora emisji sprowadza się do
prowadzenia rachunków papierów wartościowych dla właścicieli papierów
wartościowych nabytych w obrocie pierwotnym lub w ofercie publicznej, którzy nie
zdeponowali posiadanych walorów na rachunkach inwestycyjnych i że podmiot
11
prowadzący taki rachunek nie jest uprawniony do rejestrowania na nim innych
papierów nabytych później przez te osoby, oraz do ustanawiania na nich
zabezpieczeń i w związku z tym wyraziła pogląd, że funkcja sponsora emisji jest
całkowicie uzależniona od woli emitenta. W rezultacie jej zdaniem z chwilą
rozwiązania umowy o pełnienie funkcji sponsora emisji akcji powódka jako sponsor
emisji powinna była wezwać akcjonariuszy jako podmioty uprawnione, a nie
pozwaną do wskazania rachunku papierów wartościowych prowadzonych dla nich
przez inne biuro maklerskie celem przeniesienia papierów wartościowych z konta
ewidencyjnego prowadzonego przez sponsora emisji na konto ewidencyjne
uczestnika prowadzącego rachunki papierów wartościowych. Powtórzyła też pogląd
zawarty w tej pozycji literatury, że umowa o pełnienie funkcji sponsora emisji akcji
ma charakter właściwej umowy na rzecz osoby trzeciej tj. umowy uprawniającej
osobę trzecią do otrzymania świadczenia od dłużnika (sponsora emisji).
Trafnie jednak Prokurator Generalny podniósł że skarżąca oparła się na
powoływanej pozycji literatury tylko wybiórczo, pomijając te zapatrywania, które nie
wspierają podniesionych przez nią zarzutów. Wyjątkowy charakter rejestru
sponsora emisji przejawia się także w tym, że rachunek papierów wartościowych
dla posiadaczy papierów wartościowych prowadzony jest w tym wypadku na
podstawie umowy z emitentem akcji, a nie posiadaczem rachunku. Z tego względu
zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae brak jest podstaw do
rozszerzającej wykładni przepisów ustaw, zwłaszcza ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi w celu rozszerzenia uprawnień, czy konstruowania
obowiązków posiadaczy akcji. W rezultacie, w publikacji tej - wobec braku
ustawowego obowiązku nabywców papierów wartościowych w danej ofercie
publicznej otwarcia rachunku papierów wartościowych lub sprzedaży zakupionych
akcji w określonym terminie, oraz nie określenia przez ustawę, ani terminu, ani
sposobu utraty przez rejestr sponsora emisji charakteru rachunku papierów
wartościowych - wyrażono pogląd, że jednostronne rozwiązanie przez emitenta
umowy o prowadzenie rejestru sponsora emisji i zawarcie jej z innym podmiotem
nie jest dopuszczalne w obecnym stanie prawnym.
W każdym razie nie można było uznać w okolicznościach sprawy,
że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem w wyżej zasygnalizowanym
12
rozumieniu, także ze względu na zawarcie przez strony porozumienia z dnia
15 czerwca 2010 r.
Ze wskazanych względów skarga, na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c., uległa
oddaleniu.
es