Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt SNO 37/13
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący)
SSN Henryk Pietrzkowski (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Myszka
Protokolant Katarzyna Wojnicka
przy udziale Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego w sprawie
sędziego Sądu Rejonowego […]
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 15 stycznia 2014 r.,
zażalenia, Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego
z dnia 18 października 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu - Sądowi Dyscyplinarnemu do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny postanowieniem z dnia 18
października 2013 r., na podstawie art.345 k.p.k. w zw. z art.128 u.s.p.
przekazał Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego w tym Sądzie sprawę
dyscyplinarną sędziego Sądu Rejonowego obwinionego za szczegółowo
opisane przewinienia służbowe, w celu uzupełnienia postępowania
dyscyplinarnego przez:
1. prawidłowe zaznajomienie obwinionego i jego obrońców z materiałami
postępowania,
2
2. usunięcie braku protokołu przesłuchania świadka M. K., polegającego
na jego niepodpisaniu przez przesłuchującego,
3. załączenie zakresu obowiązków sędziego w okresie delegowania do
orzekania w pełnym wymiarze do Sądu Okręgowego w […], w okresie
objętym zarzutami zawartymi we wniosku.
Uzasadniając to postanowienie Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
zaznaczył, że wprawdzie usunięcie braków opisanych wyżej w pkt 2 i 3 nie
wymagało zwrotu sprawy do uzupełnienia, jako że nie są to braki istotne
postępowania dyscyplinarnego, to jednak ich usunięcie w ramach
uzupełnienia postępowania z powodu braku istotnego opisanego w pkt 1,
przyspieszy zakończenie postępowania dyscyplinarnego. Brak ten,
polegający na nieprawidłowym zaznajomieniu obwinionego i jego
obrońców z materiałami postępowania uzasadniony został stwierdzeniem,
że żaden z dwóch obrońców obwinionego sędziego, którzy są też sędziami
nie został prawidłowo, tj. zgodnie z przepisami rozdziału 15 k.p.k.,
zawiadomiony o terminach wyznaczonych w celu zaznajomienia się z
materiałem postępowania. Sąd Dyscyplinarny wprawdzie uznał za
dopuszczalne – zważywszy na specyfikę postępowania dyscyplinarnego
prowadzonego z udziałem obwinionego, którym jest sędzia oraz jego
obrońców, którzy też są sędziami – doręczenie powiadomień nie na adres
wskazany przez obrońców sędziego, lecz na adres właściwego Sądu, jednak
uznał je za bezskuteczne, bowiem potwierdzenia ich odbioru nie zostały
podpisane przez adresatów.
Sąd Apelacyjny, Sąd Dyscyplinarny uznał – wbrew ocenie przyjętej
przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego – że obrońcy obwinionego
sędziego, przedkładając zaświadczenia lekarskie o ich chorobach, mimo że
nie zostały wystawione przez lekarzy sądowych, usprawiedliwili należycie
niestawiennictwo na wyznaczonym w dniach 14 – 20 czerwca 2013 r.
3
terminie zaznajomienia się z materiałem sprawy. W przypadku, gdy
obrońcą nie jest zawodowy obrońca, rygoryzm przewidziany w art.117 § 2a
k.p.k., nawet, gdy jest nim sędzia, nie może być stosowany. Sąd
Apelacyjny, Sąd Dyscyplinarny uznał ponadto, nie podzielając odmiennego
stanowiska Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, że obrońca obwinionego
sędziego, sędzia M. B. z usprawiedliwionej przyczyny, a mianowicie ze
względu na zaplanowany urlop wypoczynkowy w miesiącu lipcu 2013 r., o
czym – jak ustalił Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny - powiadomił
Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego w piśmie z dnia 19 czerwca 2013 r.,
nie mógł zaznajomić się z materiałem sprawy w drugim terminie
wyznaczonym w dniach 1 – 3 lipca 2013 r. Sąd Dyscyplinarny podkreślił,
że w stosunku do obrońcy sędziego, który udziela honorowo pomocy
prawnej obwinionemu sędziemu, nie zaś w ramach obowiązków
zawodowego obrońcy, nie mogą być stosowane – podobnie jak w
przypadku usprawiedliwiania nieobecności zaświadczeniem lekarskim –
rygory usprawiedliwiania nieobecności z powodu urlopu.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego zaskarżył powyższe
postanowienie w całości, zarzucając – na podstawie art.427 § 2 i 438 pkt 3
k.p.k. w zw. z art.128 u.s.p. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za
podstawę zaskarżonego orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający
na bezzasadnym przyjęciu, że postępowanie dyscyplinarne dotknięte jest
istotnymi brakami, których uzupełnienie przez Sąd orzekający
spowodowałoby znaczne trudności, a w konsekwencji niezasadne
zastosowanie instytucji przekazania sprawy do uzupełnienia, przewidzianej
w art.345 k.p.k. Skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu do
ponownego rozpoznania na rozprawie.
Sąd Najwyższy, Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
4
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny podjął zaskarżone postanowienie
na podstawie art.345 § 1 k.p.k., uznając, że przeprowadzone przez Zastępcę
Rzecznika Dyscyplinarnego tego Sądu postępowanie wymaga uzupełnienia
przez prawidłowe zaznajomienie obwinionego i jego obrońców z
materiałami sprawy. Analiza stanu faktycznego w zakresie odnoszącym się
do zastosowanego przez Rzecznika sposobu zaznajomienie obwinionego i
jego obrońców z materiałami postępowania dyscyplinarnego, pozwala na
stwierdzenie, że niestawiennictwo obrońców obwinionego sędziego w
pierwszym terminie zaznajamiania z materiałami postępowania zostało
usprawiedliwione. Z tego względu wyznaczony został drugi termin, a
mianowicie 1 – 3 lipca 2013 r., o którym obrońca obwinionego – sędzia M.
B. powiadomiony został w dniu 27 czerwca 2013 r. Z materiałów
zgromadzonych w aktach sprawy – wbrew ustaleniom Sądu Apelacyjnego
Sądu Dyscyplinarnego - nie wynika, aby sędzia M. B. uprzedzał Rzecznika
Dyscyplinarnego o planowanym urlopie w okresie 1 – 31 lipca 2013 r.
Pytani na tę okoliczność, obecni na posiedzeniu Sądu Najwyższego – Sądu
Dyscyplinarnego, obwiniony sędzia i jego obrońca nie potrafili wskazać
stosownego dowodu, a Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego podtrzymał
twierdzenie, że o planowanym urlopie obrońcy obwinionego sędziego nie
został uprzedzony.
Przyjmując, że o wspomnianym terminie (1 – 3 lipca 2013 r.)
obrońca obwinionego sędziego został prawidłowo powiadomiony dopiero
w dniu 27 czerwca 2013 r., przy jednoczesnym założeniu, że Rzecznik
Dyscyplinarny nie został uprzedzony o planowanym urlopie sędziego M.
B., rozważenia wymagała kwestia, czy niezachowanie 7- dniowego
terminu, o którym mowa w art.321 § 2 k.p.k. stanowi podstawę
zastosowania art.345 k.p.k.
5
Przepis ten – jak trafnie podnosi się w doktrynie – stanowi
rozwinięcie art.339 § 3 pkt 4 k.p.k., zgodnie z którym prezes sądu kieruje
sprawę na posiedzenie w celu zbadania, czy nie zachodzi potrzeba zwrotu
sprawy prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania
przygotowawczego. Rozważając tę kwestię, sąd analizuje na posiedzeniu,
czy akta sprawy wskazują na braki postępowania przygotowawczego, które
są istotne. Ustawodawca w przepisie tym precyzuje, że z brakami tego
rodzaju mamy do czynienia w szczególności, gdy analiza akt wskazuje na
potrzebę poszukiwania dalszych dowodów. Podejmując próbę bardziej
ogólnego określenia podstawy zwrotu sprawy do postępowania
przygotowawczego w literaturze trafnie wskazuje się, że z istotnymi
brakami postępowania przygotowawczego mamy do czynienia wówczas,
gdy bez ich usunięcia nie jest możliwe przeprowadzenie postępowania
sądowego, względzie nie jest możliwe przeprowadzenie go w rozsądnym
terminie.
Odpowiednie zastosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym
art.345 § 1 k.p.k w zw. z art.128 u.s.p. wymaga więc stwierdzenia, że: po
pierwsze: postępowanie dyscyplinarne jest dotknięte istotnymi brakami, po
drugie: wypełnienie tych braków czynnościami sądu powodowałoby
znaczne trudności.
Analizując obie przesłanki w płaszczyźnie ustaleń wynikających z
materiału sprawy Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uznał, że czynność
mająca na celu usunięcie uchybienia prowadzącego do niezachowania
terminu określonego w art.321 § 2 k.p.k. może być przeprowadzona przez
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny nie tylko bez znacznych trudności, ale
bez żadnych trudności, przy założeniu zastosowania właściwego sposobu.
Z powołanych względów zażalenie jest uzasadnione. Należało mieć
tylko na względzie okoliczność, że zawarta w nim formuła przekazania
6
sprawy „do ponownego rozpoznania” nie jest adekwatna do treści
zaskarżonego postanowienia, sugeruje bowiem, że sprawa została
merytorycznie rozpoznana.
Z powołanych przyczyn Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny na
podstawie art.437 § 1 w zw. z art.128 u.s.p. uchylił zaskarżone
postanowienie i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu –
Sądowi Dyscyplinarnemu.