Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 315/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Piotr Hofmański
SSA del. do SN Dariusz Kala
Protokolant Dorota Szczerbiak
w sprawie G. W.
oskarżonej z art. 216 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 19 lutego 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela prywatnego E. B.
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 28 marca 2013 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w P.
z dnia 7 września 2012 r.,
I. uchyla zaskarżony wyrok oraz utrzymany nim w mocy wyrok
Sądu Rejonowego w P. w części dotyczącej zasądzenia od
oskarżycielki prywatnej E. B. na rzecz Skarbu Państwa kwoty
9688 złotych i 98 groszy tytułem kosztów procesu;
II. oddala kasację w pozostałej części jako oczywiście
bezzasadną;
2
III. zarządza zwrot na rzecz oskarżycielki prywatnej E. B.
opłaty od kasacji w kwocie 450 złotych (czterysta pięćdziesiąt
złotych);
IV. zwalnia oskarżoną G. W. od ponoszenia kosztów
postępowania kasacyjnego, które przyjmuje na rachunek Skarbu
Państwa.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w P. wyrokiem z dnia 7 września 2012 r., uniewinnił
oskarżoną G. W. od popełnienia zarzucanego jej czynu wypełniającego znamiona
występku z art. 216 § 1 k.k. (pkt. I wyroku) oraz na podstawie art. 632 pkt. 1 k.p.k.
zasądził od oskarżycielki prywatnej E. B. na rzecz Skarbu Państwa 9688 zł i 98 gr
tytułem kosztów procesu, a także zasądził od niej na rzecz oskarżonej G. W. kwotę
1500 zł tytułem zwrotu uzasadnionych kosztów poniesionych w sprawie w związku
z ustanowieniem jednego obrońcy.
Od tego wyroku apelację złożyła oskarżycielka prywatna E. B. Zarzuciła w
niej obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia oraz błąd w
ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść zapadłego orzeczenia, jak też
podniosła, iż niezasadnie została obciążona kosztami sądowymi.
Po rozpoznaniu apelacji, Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 28 marca 2013 r.:
I. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście
bezzasadną;
II. zasądził od oskarżycielki prywatnej E. B. na rzecz oskarżonej G. W. kwotę
619 zł i 92 gr. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w
postępowaniu odwoławczym;
III. zasądził od oskarżycielki prywatnej E. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę
200 zł tytułem opłaty za drugą instancję.
Od przedstawionego wyżej wyroku Sądu Okręgowego w K. kasację złożyła
adw. I. S. - pełnomocnik oskarżycielki prywatnej E. B. Zaskarżyła wyrok w całości
na niekorzyść oskarżonej G. W. i zarzucając:
1) rażące naruszenie przez Sąd odwoławczy przepisów postępowania: art. 7 k.p.k.
oraz art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. w zw. z art. 452 § 2 k.p.k., które miało istotny
3
wpływ na treść wyroku, poprzez oddalenie wniosku dowodowego pełnomocnika
oskarżycielki prywatnej o dopuszczenie dowodu z oryginału rejestru zleceń i
poprzestanie na pisemnej informacji Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego
odnośnie okoliczności, które nie zostały ustalone zgodnie z twierdzeniem
wnioskodawcy,
2) rażące naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść
wyroku, a to: art. 7 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k.,
polegające na tym, że Sąd odwoławczy nie dokonał prawidłowej kontroli
instancyjnej ustaleń faktycznych odnośnie daty zlecenia przez oskarżoną
wykonania opinii prywatnej przez Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne w W.,
uznając ustalenia Sądu I instancji opierające się na dowodach pośrednich
(pisemnych informacjach) za prawidłowe, mimo że istnieją dowody bezpośrednie
w postaci dokumentu i zeznań świadka, a okoliczność ma istotne znaczenie w
sprawie, czego Sąd II instancji należycie nie uzasadnia;
3) rażące naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść
wyroku, a to: art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3
k.p.k., polegające na tym, że Sąd odwoławczy przeprowadził nieprawidłową
kontrolę instancyjną ustaleń poczynionych w oparciu o opinie biegłych z zakresu
badania pisma ręcznego, uznając je za miarodajne, mimo że materiał
porównawczy zgromadzony został przez Sąd w sposób nieobiektywny, a biegli
bazowali również na materiale porównawczym niewskazanym w postanowieniu
Sądu, co było przedmiotem zarzutu apelacyjnego a nie znalazło należytego
odzwierciedlenia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku;
4) naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 Europejskiej
Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w zakresie
prawa oskarżycielki prywatnej do rzetelnego procesu, które mogło mieć
istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na tym, że akta sprawy nie zostały
należycie zabezpieczone i były one przedmiotem niedopuszczalnych ingerencji
ze strony uczestników procesu (biegłych);
5) rażące naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP (w zakresie prawa oskarżycielki
prywatnej do sądu) oraz art. 621 § 1 zd. 2 k.p.k. (a contrario) w zw. z art. 618 § 1
pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k. oraz art. 457 § 3 k.p.k., które miało istotny
4
wpływ na treść orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu za I instancję,
polegające na niezasadnym obciążeniu oskarżycielki prywatnej kosztami
sądowymi w zakresie wydatków Skarbu Państwa poniesionych tytułem
należności biegłego i instytucji wyznaczonych do wydania opinii w sprawie w
kwocie 9 688,98 zł, które są objęte ryczałtem, mimo że niezasadne obciążenie
kosztami objęte było zarzutem apelacji, a mimo to nie zostało rozpatrzone przez
Sąd II instancji w sposób należyty,
wniósł o:
1) uchylenie zaskarżonego wyroku oraz utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu
Rejonowego w całości i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego
rozpoznania,
2) zasądzenie od oskarżonej na rzecz oskarżycielki prywatnej kosztów
postępowania kasacyjnego, to jest opłaty od kasacji i wydatków związanych z
udziałem w postępowaniu kasacyjnym pełnomocnika w osobie adwokata.
Sąd Najwyższy zważył co następuje
Kasacja pełnomocnika oskarżycielki prywatnej w zakresie zarzutów z pkt. 1,
2, 3, 4 jest oczywiście bezzasadna. Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia jest
decyzja Sądu Najwyższego, podjęta zgodnie z treścią art. 535 § 3 k.p.k., o
rezygnacji ze sporządzenia pisemnego uzasadnienia w tym zakresie i poprzestanie,
co do tych zarzutów kasacyjnych, jedynie na odniesieniu się do nich podczas
podawania ustnie najważniejszych powodów ogłoszonego wyroku Sądu
Najwyższego.
Inaczej należy ocenić zarzut ujęty w pkt. 5 kasacji. Zasadnie bowiem autor
kasacji wskazuje, że Sąd Okręgowy rażąco naruszył przepisy: art. 621 § 1 zdanie
drugie k.p.k. w zw. z art. 618 § 1 pkt 9 k.p.k. oraz 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3
k.p.k. Apelacja wniesiona osobiście przez oskarżycielkę prywatną zawierała zarzut
dotyczący niezasadnego obciążenia jej kosztami sądowymi, na które składały się w
przedmiotowej sprawie wydatki Skarbu Państwa poniesione tytułem wynagrodzenia
biegłego oraz należności instytucji wyznaczonej do wydania opinii, o których mowa
w art. 618 § 1 pkt 9 k.p.k. A contrario z treści art. 621 § 1 k.p.k. wynika, że
wszystkie wydatki Skarbu Państwa, poza wskazanymi w zdaniu drugim tego
przepisu (a więc poza wydatkami wskazanymi w art. 618 § 1 pkt. 5 i 11 k.pk.) objęte
5
są kwotą uiszczoną tytułem zryczałtowanych wydatków. Nie można zatem obciążać
strony, która uiściła zryczałtowaną równowartość wydatków w kwocie 300 zł,
żadnymi innymi wydatkami. Taka wykładnia jest uzasadniona również w świetle art.
621 § 2 k.p.k., zawierającego delegację ustawową dla Ministra Sprawiedliwości,
który ustalając wysokość ryczałtu ma się kierować przeciętnymi kosztami
postępowania prywatnoskargowego oraz zasadą dostępu do sądu. Powyższe nie
stoi w sprzeczności z unormowaniem z art. 632 pkt 1 k.p.k., który należy rozumieć
w ten sposób, że oskarżyciel prywatny ponosi koszty procesu (w zakresie
wydatków Skarbu Państwa) w granicach wynikających z tak rozumianego art. 621 §
1 k.p.k.
Obciążając oskarżycielkę prywatną E. B. kwotą 9 688 zł i 98 gr, z tytułu
kosztów procesu, na którą to kwotę składało się wynagrodzenie biegłego oraz
należność Katedry Kryminalistyki Uniwersytetu /…/ za wydaną opinię, Sąd
Rejonowy, naruszył w sposób rażący wskazane wyżej przepisy k.p.k. normujące
zasadę obciążania oskarżyciela prywatnego kosztami sądowymi. Wadliwości tej nie
usunął, w ramach kontroli odwoławczej Sąd Okręgowy, mimo, że było to
podniesione w apelacji, czym z kolei ten Sąd rażąco naruszył przepisy
postępowania, a to wskazany w zarzucie kasacji art. 433 § 2 k.p.k., nakazujący
przeprowadzenie rzetelnej kontroli apelacyjnej.
Kierując się przedstawionymi motywami Sąd Najwyższy z mocy art. 537 §2
k.p.k. orzekł jak w wyroku.