Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Bogdan Wysocki (spr.)

Sędziowie: SA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga

SA Jacek Nowicki

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2013 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spol. s.r.o. z siedzibą w P. (Czechy)

przeciwko J& (...) sp. z o.o. z siedzibą w N.

o zapłatę

w przedmiocie wniosku o zabezpieczenie roszczenia

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 16 lutego 2013 r., sygn. akt IX GC 115/13

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.

Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga Bogdan Wysocki Jacek Nowicki

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy udzielił zabezpieczenia roszczenia powoda o uznanie za bezskuteczne wobec powoda czynności prawnych J. J. dokonanych tytułem wniesienia wkładów niepieniężnych celem pokrycia udziałów w pozwanej spółce, obejmujących przeniesienie na J& (...) sp. z o.o. prawa własności nieruchomości gruntowej położonej w N. przy ul. (...), działki ewidencyjnej nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Nowej Soli Wydział V Ksiąg wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), ciągnika samochodowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...), ciągnika samochodowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...), ciągnika samochodowego marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), ciągnika samochodowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) poprzez:

-

ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości gruntowej położonej w N. przy ul. (...), działki ewidencyjnej nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Nowej Soli Wydział V Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...),

-

ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania ruchomości: naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), ciągnika samochodowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...) (pkt 1),

a w pozostałej części wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia oddalił (pkt 2).

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, że powód na obecnym etapie postępowania w sposób dostateczny uprawdopodobnił roszczenie. Powód dołączył do pozwu dokumenty, które uprawdopodabniały przysługujące mu roszczenie przeciwko J. J. z tytułu odszkodowania za niewykonanie umowy przewozu. Okoliczność ta została już prawomocnie przesądzona w postanowieniach Sądu Apelacyjnego z dnia 4 lipca 2012 r. oraz 7 września 2012 r. Twierdzenia pozwu i załączone dokumenty uprawdopodabniają również roszczenie dochodzone w niniejszym postępowaniu tj. uznanie za bezskuteczne wobec niego czynności prawnych J. J. dokonanych tytułem wniesienia wkładów niepieniężnych celem pokrycia udziałów w pozwanej spółce (art. 527 k.c.).

Powód uprawdopodobnił także interes prawny w stosunku do udzielenia zabezpieczenia poprzez ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości oraz zakazu zbywania lub obciążania ruchomości: ciągnika samochodowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył pozwany, zaskarżył je w części tj. co do pkt 1. Pozwany zarzucał rozstrzygnięciu naruszenie art. 730 ¹ § 1 k.p.c. poprzez jego zastosowanie i przyjęcie, że powód uprawdopodobnił roszczenie jak i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Wskazując na te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie wniosku powoda o udzielenie zabezpieczenia oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Powód wniósł o oddalenie zażalenia pozwanego oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie pozwanego okazało się nieuzasadnione.

Sąd Apelacyjny podziela w całości ustalenia faktyczne i prawne, poczynione przez Sąd I instancji, czyniąc je tym samym podstawą własnego rozstrzygnięcia.

Wbrew twierdzeniom pozwanego powód na obecnym etapie postępowania w sposób dostateczny uprawdopodobnił roszczenie o uznanie za bezskutecznych wobec niego czynności prawnych J. J. dokonanych tytułem wniesienia wkładów niepieniężnych celem pokrycia udziałów w pozwanej spółce. Powód w sposób precyzyjny w petitum pozwu wskazał czynności prawne J. J. jakie mają być uznane za bezskuteczne wobec niego. Twierdzenia pozwu i załączone do niego dokumenty w postaci min. umowy ramowej przewozu z dnia 5 stycznia 2011 r., zlecenia organizacji transportu z dnia 10 maja 2012 r., zlecenia transportowego nr (...) oraz nr (...), korespondencji mailowej z tłumaczeniem, dokumenty dostawy wraz z tłumaczeniem, reklamacja zlecenia transportu z dnia 21 maja 2012 r., faktury z dnia 4 maja 2012 r., 26 kwietna 2012 r., 19 kwietnia 2012 r. z tłumaczeniem uprawdopodabniały przysługujące powodowi roszczenie przeciwko J. J. z tytułu odszkodowania za niewykonanie umowy przewozu. Okoliczność ta została już prawomocnie przesądzona w postanowieniach Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2012 r. (sygn. akt I ACz 1084/12) oraz 7 września 2012 r. (sygn. akt I ACz 1372/12). Zatem przytoczona w zażaleniu argumentacja pozwanego kwestionująca istnienie wierzytelności powoda wobec J. J. pozostaje bez wpływu na zasadności udzielonego powodowi zabezpieczenia ze skargi paulińskiej (art. 527 k.c.).

Ponadto powód przedłożył akt notarialny z dnia 25 lipca 2012 r., z którego wynikało, że J. J. wraz z P. D. (1) (swoim szwagrem) utworzył pozwaną spółkę i objął 85 jej udziałów, które pokrył wkładem niepieniężnym w postaci nieruchomość i ruchomości o łącznej wartości 603.500 zł. Powód dołączył również akty notarialne z dnia 17 września 2012 r. zgodnie z którymi, J. J. zawarł z P. D. (2) umowy zbycia 76 udziałów. Pierwsza z umów dotyczyła zbycia przez J. J. na rzecz P. D. (2) 44 udziałów, która została zawarta w celu zwolnienia z długu J. J. wobec P. D. (2) z tytułu wcześniejszej umowy pożyczki w kwocie 300.000 zł. Druga umowa dotyczyła zbycia kolejnych 32 udziałów za cenę 291.100 zł. Powód wskazał, że komornik nie ustalił na rachunkach bankowych powoda jakichkolwiek środków pieniężnych. Na uprawdopodobnienie tej okoliczności przedłożył wniosek J. J., w którym wyraźnie podaje, że nie posiada środków pieniężnych. Również w ocenie Sądu odwoławczego powyższe okoliczności uprawdopodabniają, że mimo ekwiwalentności zaskarżona czynność prawna wniesienia nieruchomości i ruchomości jako aportu do spółki została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Powód uprawdopodobnił również, że J. J. działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Powód bowiem w piśmie z dnia 21 maja 2012 r. zgłosił J. J. reklamację zlecenia transportu i wezwał do zapłaty kwoty 419.189,42 zł. Ponadto, w dniu 3 lipca 2012 r. otrzymał odpis postanowienia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 czerwca 2012 r., w którym Sąd wskazał na konieczność zabezpieczenia roszczeń powoda z uwagi na realne ryzyko niemożności wykonania orzeczenia w sprawie. Oznacza to, że wiedział on o istnieniu wierzyciela.

Powód uprawdopodobnił także, że pozwana spółka wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć o tym, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. J. J. zbył ruchomości i nieruchomość na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która została zawiązana przez niego i jego szwagra P. D. (2). J. J. jest również Prezesem Zarządu pozwanej spółki i zarazem organem odpowiedzialnym za prowadzenie jej spraw. Oznacza to, że niewątpliwie J. J. jako Prezes Zarządu pozwanej spółki wiedział o dokonaniu przez siebie samego czynności prawnych ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

Okoliczności te oraz złożone na ich poparcie dowody, będą przedmiotem oceny ze strony sądu rozpoznającego merytorycznie sprawę, jednakże na etapie postępowania zabezpieczającego są wystarczające do przyjęcia, że roszczenie zostało uprawdopodobnione w świetle art. 527 k.c.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, powód uprawdopodobnił także interes prawny w stosunku do udzielenia zabezpieczenia poprzez ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości oraz zakazu zbywania lub obciążania ruchomości: ciągnika samochodowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), naczepy ciężarowej marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Istotą roszczenia ze skargi paulińskiej jest uzyskanie przez wierzyciela prawnej możliwości zaspokojenia wierzytelności przysługującej mu względem dłużnika z przedmiotów majątkowych, nabytych od niego przez pozwaną osobę trzecią w drodze czynności zdziałanej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Zbycie nieruchomości i ruchomości, będących przedmiotem czynności, których uznania za bezskuteczne powód się domaga, uniemożliwi mu przeprowadzenie egzekucji z nich w oparciu o wydany w sprawie wyrok, gdyż odpowiedzialność osoby trzeciej, pozwanej ze skargi paulińskiej, ogranicza się wyłącznie do przedmiotu zaskarżonej czynności, a jego zbycie zmusi wierzyciela do poszukiwania dalszej ochrony w procesie, zainicjowanym przeciwko aktualnemu właścicielowi ruchomości i nieruchomości (art. 531 § 2 k.c.). Zbycie tego przedmiotu majątkowego przez osobę trzecią, czyli pozwanego na rzecz kolejnej („czwartej") osoby doprowadzi do sytuacji, w której wprawdzie wierzyciel, z mocy art. 531 § 2 k.c., będzie mógł wystąpić z powództwem przeciwko osobie czwartej, ale będzie zmuszony wykazać dodatkowe przesłanki, a więc, że ta kolejna osoba wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności za bezskuteczną, czyli była w złej wierze albo nabyła daną rzecz nieodpłatnie. W razie braku przesłanek skutecznego pozwania osoby czwartej wierzyciel praktycznie nie uzyska zaspokojenia. W ocenie Sądu odwoławczego sposób zabezpieczenia przyjęty w zaskarżonym postanowieniu (ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości oraz zakazu zbywania lub obciążania określonych ruchomości) jest adekwatny do osiągnięcia celu postępowania w sprawie.

Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie pozwanego jako bezzasadne. O kosztach postępowania zażaleniowego orzekł na podstawie art. 745 § 1 k.p.c.

Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga Bogdan Wysocki Jacek Nowicki