Pełny tekst orzeczenia

286/6/B/2007



POSTANOWIENIE

z dnia 22 października 2007 r.

Sygn. akt Ts 11/07



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Adam Jamróz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Haliny Mudyna w sprawie zgodności:

art. 34 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741) w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 7 stycznia 2000 r. (Dz. U. Nr 6, poz. 70) w zakresie, w jakim znosi obowiązek pisemnego zawiadamiania osób wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 2 o przeznaczeniu nieruchomości do zbycia oraz przysługującym im pierwszeństwie w ich nabyciu oraz art. 36 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741) w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 7 stycznia 2000 r. (Dz. U. Nr 6, poz. 70) z art. 21, art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 12 stycznia 2007 r. skarżąca zarzuciła niezgodność art. 34 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741) w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 7 stycznia 2000 r. (Dz. U. Nr 6, poz. 70) w zakresie, w jakim znosi obowiązek pisemnego zawiadamiania osób wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 2 o przeznaczeniu nieruchomości do zbycia oraz przysługującym im pierwszeństwie w ich nabyciu oraz art. 36 tej ustawy jako uniemożliwiającego nabycie tych nieruchomości drogą ich zwrotu w konsekwencji wykluczenia możliwości unieważnienia czynności prawnej w wypadku naruszenia przez właściwy organ przepisów art. 34 wyżej wymienionej ustawy. Zdaniem skarżącej wskazane przepisy naruszają art. 21, art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 64 Konstytucji.

W ocenie skarżącej wskazane jako przedmiot skargi przepisy pozbawiają skarżącą – będącą spadkobiercą poprzedniego właściciela nieruchomości – realnej ochrony praw majątkowych, wprowadzając fikcję tej ochrony. Ponadto skarżąca twierdzi, że art. 36 kwestionowanej ustawy zamyka obywatelom poszkodowanym przez bezprawne działanie władzy drogi do dochodzenia unieważnienia czynności prawnych dokonanych w jej wyniku i skierowanie na – zdaniem skarżącej – żmudną i kosztowną drogę dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Zaskarżone przepisy umożliwiają organom władzy dokonywanie dyskryminacji w życiu gospodarczym, naruszają także konstytucyjną zasadę równości wobec prawa.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 lutego 2007 r. dostarczonym pełnomocnikowi skarżącej 26 lutego 2007 r. wezwano do uzupełnienia w terminie 7 dni braków formalnych skargi konstytucyjnej w szczególności poprzez: nadesłanie 5 kopii wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie Wydział I Cywilny z 7 kwietnia 2005 r. (sygn. akt IACa 1532/04), z podaniem daty doręczenia go stronie skarżącej.

W dniu 5 marca 2007 r. pełnomocnik skarżącej odniósł się do zarządzenia sędziego wzywającego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego:

Powódki Halina Mudyna i Mirosława Łabuś w pozwie wniesionym 30 stycznia 2003 r. przeciwko Gminie Olkusz oraz Echo Investment S.A. w Kielcach domagały się ustalenia nieważności zawartej między pozwanymi 14 września 2000 r. umowy sprzedaży nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 5092, 5094 i 5095. Ewentualnie zaś, w wypadku nieuwzględnienia tego żądania, domagały się zasądzenia od pozwanej gminy kwoty 583 758,96 zł.

Wyrokiem z 24 czerwca 2004 r. (sygn. akt IC 170/03) Sąd Okręgowy I Wydział Cywilny w Krakowie oddalił powództwo. Wniesiona przez powódki apelacja została 7 kwietnia 2005 r. oddalona przez Sąd Apelacyjny w Krakowie (sygn. akt I ACa 1532/04). Od powyższego wyroku powódki wniosły skargę kasacyjną, którą 7 kwietnia 2006 r. Sąd Najwyższy oddalił (sygn. akt III CSK 154/05).



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) skarga konstytucyjna jest dopuszczalna po wyczerpaniu przez skarżącego przysługujących mu w ramach drogi prawnej środków ochrony jego praw lub wolności konstytucyjnych.

Z uwagi na zmianę charakteru skargi kasacyjnej, wnoszonej na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego do Sądu Najwyższego, dokonaną nowelizacją ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), uległ również zmianie sposób rozumienia wymogu wyczerpania drogi prawnej w postępowaniu cywilnym. Według obecnie ukształtowanego stanu prawnego, skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym od prawomocnych orzeczeń sądu II instancji i – jako taki – nie mieści się w zakresie pojęcia wyczerpania drogi prawnej. Oznacza to, że postępowanie cywilne nie jest już postępowaniem trójinstancyjnym, zaś dla wyczerpania drogi prawnej wystarczające jest wniesienie apelacji (zażalenia). Dokonane zmiany skróciły drogę do wystąpienia ze skargą konstytucyjną i spowodowały brak konieczności uprzedniego wystąpienia ze skargą kasacyjną w celu spełnienia wymogu wyczerpania drogi prawnej (zob. postanowienie TK z 25 lipca 2006 r., sygn. Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 55 oraz postanowienie z 15 lutego 2007 r. Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 129).

Mając na uwadze przepis przejściowy zawarty w art. 3 ustawy nowelizującej – w myśl którego sprawy wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, toczą się od tego dnia według przepisów tej ustawy, a do złożenia i rozpoznania kasacji od orzeczenia wydanego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, a także do odmowy przyjęcia jej do rozpoznania, stosuje się przepisy dotychczasowe – należy zauważyć, że w niniejszej sprawie orzeczenie, od którego wniesiono kasację, zostało wydane 7 kwietnia 2005 r., a zatem po wejściu w życie przepisów zmieniających charakter skargi kasacyjnej.

Zważywszy, iż konstrukcja ta weszła w życie od 6 lutego 2005 r., zaś postanowienie Sądu Najwyższego, które skarżąca uznaje za ostateczne rozstrzygnięcie, zostało wydane po wejściu w życie tych przepisów, należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie ostatecznym rozstrzygnięciem jest wyrok sądu apelacyjnego, co pociąga za sobą konieczność stwierdzenia, iż trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej upłynął jeszcze przed rozpoznaniem przed Sąd Najwyższy skargi kasacyjnej. Z uwagi na powyższe, wystąpienie ze skargą kasacyjną nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Należy więc stwierdzić, że w niniejszej sprawie doszło do przekroczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, który ukończył swój bieg po upływie trzech miesięcy od daty doręczenia skarżącej wyroku sądu II instancji.



Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny orzekł jak na wstępie.