Pełny tekst orzeczenia

290/6/B/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 5 grudnia 2007 r.
Sygn. akt Ts 36/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Mirosław Wyrzykowski – przewodniczący


Jerzy Stępień – sprawozdawca


Marian Grzybowski,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym pisma oznaczonego jako zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 czerwca 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza Biziuka,

p o s t a n a w i a:

pozostawić zażalenie bez rozpoznania.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 15 lutego 2007 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 44 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, ze zm.; dalej: ozp) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 41 ust. 4, art. 45 ust. 1 i art. 65 ust. 1 Konstytucji oraz niezgodności art. 17 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 41 ust. 4, art. 45 ust. 1 i art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżone przepisy prowadzą do ograniczenia możliwości skutecznego uruchomienia procedury zmierzającej do ustanowienia kuratora do prowadzenia spraw majątkowych dla osoby, wobec której stosowany jest środek zabezpieczający w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. Ustanowienie takiego kuratora dopuszczalne jest, zgodnie z przepisem art. 44 ust. 1 i 2 ozp, przez sąd opiekuńczy w toku leczenia psychiatrycznego. Tymczasem postępowanie związane z internacją osoby, wobec której orzeczono środek zabezpieczający w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym nie daje takich uprawnień. Zdaniem skarżącego prowadzi to do odmiennego traktowania osób znajdujących się w takiej samej sytuacji, a przez to narusza zasadę sprawiedliwości, o której mowa w art. 2 Konstytucji oraz wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji zasadę równości. Zaskarżone przepisy naruszają również przepis art. 41 ust. 4 Konstytucji, gdyż nie gwarantują skarżącemu humanitarnego traktowania, a także uniemożliwiając wszczęcie postępowania w celu ustanowienia kuratora, niezgodne są z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Ponadto, zdaniem skarżącego, brak możliwości ustanowienia kuratora oznacza ograniczenie prawa skarżącego do pracy, a tym samym zaskarżone przepisy niezgodne są z art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 13 czerwca 2007 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawą rozstrzygnięcia Trybunału było uznanie niedopuszczalności rozpoznania skargi konstytucyjnej, wynikające z braku realizacji podstawowej przesłanki dopuszczalności postępowania w trybie skargi konstytucyjnej, tj. wykazania naruszenia przysługujących skarżącemu praw i wolności. Ostateczne orzeczenie o prawach skarżącego, w którym sąd umorzył postępowanie w przedmiocie wyznaczenia kuratora, związane było z samowolnym opuszczeniem szpitala psychiatrycznego, a tym samym ustaniem przesłanek określonych we wniosku o ustanowienie kuratora. Orzeczenie sądu stanowiło w konsekwencji jedynie formalne rozstrzygnięcie o niedopuszczalności orzekania, nie odnosiło się też w żaden sposób do wskazanych w skardze praw i wolności. Skarżący, opuszczając samowolnie zakład psychiatryczny, doprowadził do powstania sytuacji, w której nie ma już potrzeby wyznaczenia kuratora dla prowadzenia jego spraw, a tym samym nie można wykazać, by jego prawa konstytucyjne mogły doznać w tym zakresie ograniczenia. Tym samym nie sposób uznać, by doszło do naruszenia owych praw i wolności, związanych z wyznaczeniem osobie umieszczonej w zakładzie psychiatrycznym kuratora, skoro skarżący – opuszczając zakład karny – zdezaktualizował potrzebę posiadania kuratora.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł skarżący. Wskazał w nim, że zaskarżone postanowienie jest błędne, rozumowanie Trybunału wadliwe, a ocena przedstawionych dowodów jednostronna i tendencyjna. Skarżący wskazał, że warunkiem przyjęcia skargi konstytucyjnej do rozpoznania jest – zgodnie z przepisem art. 79 ust. 1 Konstytucji – uprawdopodobnienie, a nie udowodnienie naruszenia praw i wolności skarżącego. Skarżący przedstawił istotne dokumenty, które takie uprawdopodobnienie wykazują. Z orzeczeń wydanych w sprawie skarżącego wynika, że zaskarżone przepisy nie uprawniały sądów orzekających do rozpatrywania wniosków o ustanowienie kuratora, zaś orzeczenia wydane zostały w trybie i przedmiocie nieznanym ustawie. Orzeczenia te, zdaniem skarżącego, nie mogą być zatem uznawane za rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach wskazanych w skardze, lecz jedynie wskazują na ostateczne zakończenie sprawy. W opinii skarżącego, obowiązkiem Trybunału Konstytucyjnego jest rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego, zaistniałego w sprawie skarżącego pomiędzy sądem rodzinnym, sądem karnym wykonawczym oraz organami gminy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Jak wynika z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony praw i wolności konstytucyjnych naruszonych w wyniku oparcia ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej na ustawie lub innym akcie normatywnym niezgodnym z Konstytucją. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej. Z art. 48 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika, że skargę i zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sporządza adwokat lub radca prawny, chyba że skarżący jest sędzią, prokuratorem, notariuszem, profesorem lub doktorem habilitowanym nauk prawnych. W sprawie skarżącego skarga konstytucyjna z 15 lutego 2007 r. wniesiona została przez adwokata Henryka Marcinkiewicza, spełniała ona zatem wskazany powyżej wymóg. Pismo oznaczone jako „Zażalenie na postanowienie z 13 czerwca 2007 r. o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej” wniesione zostało w dniu 27 czerwca 2007 r. i podpisane przez skarżącego osobiście. Skarżący nie wykazał jednocześnie, by spełniał wymogi określone w art. 48 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, uprawniające do występowania bez zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. W dotychczasowym postępowaniu przed Trybunałem, a także w innych postępowaniach, o których mowa w załączonych do skargi orzeczeniach korzystał z pomocy pełnomocników lub obrońców z urzędu. Jednocześnie, do dnia wydania niniejszego postanowienia nie wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego żadne inne pismo w niniejszej sprawie, w szczególności pismo oznaczone jako zażalenie i podpisane przed uprawniony do tego podmiot.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało uznać niedopuszczalność rozpoznania pisma skarżącego z dnia 27 czerwca 2007 r. pozostawiając je bez rozpoznania.